Trang trại điện gió ngoài khơi bờ biển Redcar, Anh. Ảnh: AFP/TTXVN
Theo Nikkei Asia ngày 25/9, một thỏa thuận mới giữa Octopus Energy, nhà cung cấp năng lượng lớn nhất Vương quốc Anh và Ming Yang Smart Energy, công ty sản xuất tua-bin gió hàng đầu Trung Quốc, đang làm dấy lên lo ngại về nguy cơ an ninh quốc gia và tranh cãi liên quan cáo buộc vi phạm nhân quyền đối với lao động người Duy Ngô Nhĩ trong chuỗi cung ứng - điều mà Trung Quốc bác bỏ.
Thỏa thuận được công bố ngày 11/9 cho phép Octopus và Ming Yang hợp tác phát triển phần mềm nhằm tăng cường bảo mật dữ liệu và an ninh mạng cho các tua-bin gió ngoài khơi do phía Trung Quốc cung cấp. Tuy nhiên, giới phân tích cảnh báo rằng việc để một doanh nghiệp Trung Quốc tiếp cận cơ sở hạ tầng năng lượng trọng yếu của Anh có thể tiềm ẩn rủi ro về chính trị và an ninh.
Theo ông Alexander Brown, chuyên gia cao cấp tại Viện Nghiên cứu Trung Quốc Mercator (MERICS), chỉ riêng khả năng Trung Quốc có thể can thiệp hoặc làm gián đoạn chuỗi cung ứng năng lượng cũng đủ để trở thành công cụ gây sức ép trong quan hệ song phương. Các tua-bin hiện đại hoạt động phụ thuộc vào phần mềm và điều khiển từ xa, đòi hỏi mức độ tin cậy rất cao giữa các bên hợp tác.
Ông Luke Patey, nhà nghiên cứu tại Viện Nghiên cứu Quốc tế Đan Mạch, nhấn mạnh rằng nếu Anh coi Trung Quốc là “tác nhân gây chia rẽ” như quan điểm của NATO, thì việc hợp tác với các doanh nghiệp Trung Quốc trong lĩnh vực chiến lược như năng lượng là điều cần được cân nhắc thận trọng. Ông cũng lưu ý rằng các đạo luật an ninh quốc gia của Bắc Kinh buộc doanh nghiệp Trung Quốc phải tuân thủ yêu cầu từ chính quyền, bao gồm cả hoạt động thu thập thông tin.
Không chỉ có lo ngại về an ninh mạng, Ming Yang còn bị đặt vào tầm ngắm do các hoạt động tại khu tự trị Tân Cương, nơi có nhiều cáo buộc quốc tế về vi phạm nhân quyền đối với cộng đồng người Duy Ngô Nhĩ. Theo các tài liệu do Bộ Năng lượng và An ninh Vương quốc Anh đệ trình Quốc hội, có bằng chứng đáng tin cậy cho thấy tình trạng lạm dụng lao động tại khu vực này đang tác động đến chuỗi cung ứng ngành năng lượng tái tạo.
Trong khi đó, báo cáo thường niên của Ming Yang cho thấy công ty có nhiều công ty con hoạt động tại Tân Cương. Hãng cũng từng trúng thầu hai dự án lớn do Tập đoàn Sản xuất và Xây dựng Tân Cương (XPCC) làm chủ đầu tư, một tổ chức đã bị Anh, Mỹ, Canada và EU trừng phạt từ năm 2020 đến nay vì các lý do nhân quyền. Ming Yang khẳng định họ tuân thủ các chuẩn mực về quyền lao động và điều kiện làm việc trong toàn bộ chuỗi cung ứng, song vẫn chưa đưa ra phản hồi trước các cáo buộc cụ thể.
Về phía Octopus Energy, công ty chưa đưa ra bình luận chính thức trước truyền thông. Chính phủ Anh hiện vẫn đang theo đuổi mục tiêu lưới điện sạch hoàn toàn vào năm 2030 và Octopus là một trong những nhà đầu tư tăng trưởng nhanh nhất ở châu Âu trong lĩnh vực năng lượng tái tạo. Công ty cam kết đầu tư 2 tỷ bảng Anh vào điện mặt trời, điện gió và lưu trữ năng lượng đến năm 2030.
Tuy nhiên, giới phân tích cảnh báo rằng việc phụ thuộc quá lớn vào chuỗi cung ứng từ Trung Quốc có thể tạo ra thế bất lợi chiến lược. Ông Brown cho rằng, châu Âu và Anh khó đạt được mục tiêu khí hậu nếu không có công nghệ Trung Quốc, nhưng chính phủ vẫn có thể giảm thiểu rủi ro bằng cách đa dạng hóa nguồn cung và ưu tiên đối tác tin cậy.