Một chiếc Airbus A321-211 của hãng hàng không Nga Aeroflot tại sân bay Geneva ngày 25/3/2022. Ảnh: AFP
Theo trang tin Politico.eu mới đây, khi Nga hứng chịu các lệnh trừng phạt của phương Tây liên quan đến cuộc xung đột ở Ukraine, các nhà phân tích cho rằng sẽ mất khoảng hai tháng để thấy được tác động đối với lĩnh vực hàng không của Moskva. Họ đã đúng.
Các hãng hàng không Nga đã bị cấm bay qua hầu hết các khu vực châu Âu và Bắc Mỹ trong khi các nhà sản xuất Mỹ và châu Âu bị chặn bán máy bay, các bộ phận hoặc cung cấp hỗ trợ kỹ thuật. Về cơ bản, Nga đang sở hữu các máy bay thuê trị giá hàng tỷ USD, nhưng chúng sẽ bị thu hồi nếu rời khỏi nước này. Ngoài ra, có những lo ngại rằng Nga sẽ ngày càng tách biệt với các yêu cầu về an toàn toàn cầu.
Trong thời kỳ đại dịch COVID-19, các sân bay chính của Nga hoạt động tốt hơn các đối thủ như London Heathrow và Frankfurt nhờ thị trường nội địa bùng nổ. Nhưng kể từ khi xung đột nổ ra, Cơ quan Liên bang về Vận tải Hàng không Nga, Rosaviatsiya, đã đóng cửa 11 sân bay quy mô nhỏ, phần lớn ở phía Nam do lo ngại về an toàn.
Đối mặt với tình trạng hạn chế bay, các sân bay buộc phải sa thải nhân viên. Tại Sheremetyevo, sân bay lớn nhất Moskva, gần 1/5 số nhân viên đang nghỉ việc; sân bay Vnukovo, cũng ở thủ đô, tuần trước đã thông báo cho gần 2.000 nhân viên về việc có thể bị sa thải.
Trong khi đó, nhu cầu về các chuyến bay nội địa đang giảm mạnh; doanh số bán vé trên cổng thông tin du lịch Tutu.ru đã giảm 1/3 trong tháng 3 và tháng 4 so với cùng kỳ năm 2021. Aeroflot, hãng vận tải quốc doanh có tên trong vòng trừng phạt đầu tiên của phương Tây, đã chứng kiến số lượng hành khách trong tháng 3 giảm 1/5 so với cùng kỳ năm trước.
Volodymyr Bilotkach, Giáo sư về vận tải hàng không tại Học viện Công nghệ Singapore, cho biết: “Thật khó để đưa ra bất kỳ mốc thời gian nào nhưng chúng tôi đang xem xét một tình huống có thể kéo dài: Không phận sẽ bị đóng cửa trong một thời gian, các hãng hàng không của Nga sẽ bị cấm bay đến châu Âu và các nước khác, và hiện các hãng hàng không của Nga đang nằm trong danh sách đen của EU”.
Về lâu dài, việc Nga bị cô lập đang làm dấy lên câu hỏi rằng các hãng vận tải sẽ tiếp cận phụ tùng thay thế và bảo trì như thế nào. Không có phụ tùng thay thế và sửa chữa từ phương Tây, Nga ngày càng phải đối mặt với những khó khăn trong việc bảo dưỡng máy bay và đảm bảo rằng các thủ tục bảo dưỡng đáp ứng các tiêu chuẩn quốc tế.
Trong số 187 chiếc máy bay của Aeroflot, trừ 10 chiếc do Airbus hoặc Boeing chế tạo, số còn lại bị thiếu bảo dưỡng.
Máy bay Sukhoi Superjet 100 của Nga cũng đang gặp sự cố. Bất chấp có nhà sản xuất trụ sở tại Moskva, động cơ của nó được cung cấp bởi PowerJet, một liên doanh giữa NPO Saturn của Nga và công ty Safran của Pháp. Theo một báo cáo của Nga, việc sản xuất động cơ này đã ngừng vào tháng 3/2022 sau khi PowerJet đình chỉ hợp đồng với các chủ sở hữu người Nga.
Công ty IrAero có trụ sở tại Irkutsk, điều hành các chuyến bay nội địa và quốc tế của Nga, đã kêu gọi sự hỗ trợ của Chính phủ để duy trì hoạt động. IrAero không phải là hãng hàng không duy nhất bày tỏ sự lo lắng. Ba Giám đốc điều hành của các hãng hàng không sử dụng máy bay Superjet cho biết họ đang phải đối mặt với các vấn đề về bảo dưỡng động cơ kể từ khi các lệnh trừng phạt của EU được áp dụng. Họ thậm chí sẽ phải tạm dừng các chuyến bay sử dụng Superjet vào mùa Thu này nếu hỗ trợ kỹ thuật không được cải thiện.
Để đối phó với thực trạng trên, truyền thông nhà nước Nga tháng trước đưa tin rằng Điện Kremlin đang cân nhắc sử dụng khoảng 107 tỷ rúp (1,5 tỷ euro) từ quỹ tài sản có chủ quyền của mình để tái cấp vốn cho các hãng hàng không.