Toàn cảnh hội nghị. Ảnh: Hà Linh
Trên 2.500 đại biểu đại diện cho 176 nước thành viên và 480 tổ chức quan sát quốc tế đã nỗ lực tham gia phiên bế mạc kéo dài hơn 5 tiếng so với lịch trình để có thể đạt được dự thảo này. Đây được coi là một trong những bước đột phá quan trọng của vòng đàm phán này bởi lẽ các bên đã đặt ra rất nhiều vấn đề khác như khí thải và phát thải, sản xuất và thiết kế sản phẩm, quản lý chất thải hay tài chính và chuyển đổi công bằng.
Chia sẻ với phóng viên TTXVN tại Canada, Trưởng đoàn đàm phán Việt Nam tại INC-4, Vụ trưởng hợp tác quốc tế Bộ Tài nguyên Môi trường Lê Ngọc Tuấn cho biết phiên bế mạc hôm nay đã kéo dài hơn dự kiến, với những nội dung trao đổi xoay quanh các chủ đề đã được thảo luận trong suốt tuần qua và việc các bên đã đi tới đâu từ bản dự thảo số không sửa đổi sau INC-3. Lý do khiến cuộc họp kéo dài là vì các bên cần phải thống nhất được chủ đề dành cho các cuộc thảo luận kỹ thuật, những nội dung kỹ thuật để phục vụ quá trình đàm phán sắp tới bởi còn phải thống nhất nhiều cách hiểu khác nhau thì mới có thể đạt được thỏa thuận toàn cầu ở Busan sắp tới.
Tại phiên họp này, các bên đã nhất trí tổ chức xen kẽ các cuộc họp của các chuyên gia giữa các phiên họp chính thức của Ủy ban đàm phán nhằm thúc đẩy thống nhất về các vấn đề chính. Đặc biệt, các bên đã quyết định thành lập nhóm soạn thảo các vấn đề pháp lý tại INC-5 ở Hàn Quốc có vai trò tư vấn để xem xét các yếu tố của dự thảo văn bản thỏa thuận chung nhằm đảm bảo về mặt pháp lý.
Giám đốc điều hành Chương trình môi trường Liên hợp quốc Inger Andersen cho biết: "Chúng ta tới Ottawa lần này với hy vọng các thành viên sẽ nhất trí về một bước đệm cần thiết để có thể đạt được tiến bộ lớn hơn trước INC-5. Chúng ta đã kết thúc với việc đạt được hai mục tiêu rõ ràng như trên để mở ra cơ hội đạt được một thỏa thuận đầy tham vọng. Tuy nhiên, công việc còn lâu mới kết thúc. Cuộc khủng hoảng ô nhiễm nhựa vẫn tiếp tục nhấn chìm thế giới, trong khi chúng ta chỉ còn vài tháng nữa là tới hạn chót. Các thành viên cần thể hiện cam kết và sự linh hoạt của mình để đạt được tham vọng tối đa".
Số liệu thống kê tại hội nghị cho thấy việc sản xuất nhựa đang tăng theo cấp số nhân trong vài thập kỷ qua và hiện lên tới khoảng 400 triệu tấn mỗi năm và con số dự kiến sẽ tăng gấp đôi vào năm 2040 nếu các hệ thống không thay đổi.
Trưởng nhóm dự án nhựa Vành đai châu Phi Hellen Kahaso Dena thuộc tổ chức Greenpeace khu vực châu Phi cho biết: "Chúng ta đã đạt được tiến bộ hơn ở vòng này so với INC-3. Nhưng vẫn còn rất nhiều việc phải làm từ giờ đến Busan và đó là lý do tại sao chúng ta cần những nỗ lực quốc tế ở giai đoạn này bởi mục tiêu cuối cùng là đi tới một thỏa thuận quốc tế có tính ràng buộc về pháp lý đối với ô nhiễm nhựa. Thỏa thuận này cần tập trung vào việc giảm sản xuất bởi chỉ có vậy mới giải quyết được vấn đề ô nhiễm nhựa. Đây cũng chính là thách thức vì nó có tác động tới công việc kinh doanh và toàn bộ nền kinh tế".
Bộ trưởng Môi trường Canada phát biểu tại phiên họp. Ảnh: Hà Linh
Canada từng đặt mục tiêu sẽ đạt được thỏa thuận cuối cùng tại INC-5 ở Hàn Quốc. Bộ trưởng Môi trường và Biến đổi khí hậu Canada Steven Guilbault phát biểu: "Chúng ta sẽ không nói về việc liệu chúng ta có đạt được điều đó hay không mà cần đề cập tới việc làm thế nào để đạt được thỏa thuận đó. Chúng ta đang làm mọi thứ để nâng cao nhận thức về cuộc khủng hoảng ô nhiễm nhựa để từ đó có thể đi tới một thỏa thuận chung. Đây được coi là chìa khóa để quản lý một loại chất đã trở nên thiết yếu trong cuộc sống, nhưng lại đang gây rủi ro cho chính sức khỏe và cuộc sống của chúng ta".
Ông Lê Ngọc Tuấn nhận xét: Trước khi đến vòng đàm phán này, các bên đều hy vọng sẽ tìm ra điểm chung và thu hẹp các quan điểm còn trái ngược để hướng tới giải quyết những vấn đề ở Busan. Tuy nhiên, qua hơn một tuần làm việc, chúng ta thấy rằng còn rất nhiều nội dung chưa được thống nhất và nhiều nội dung trong dự thảo vẫn chưa được các bên thảo luận, vì vậy sẽ vẫn còn nhưng phiên đàm phán căng thẳng ở vòng tới".
Các bên vẫn còn rất nhiều những ý kiến trái chiều như vấn đề quản lý sản xuất nhựa nguyên sinh, vấn đề liên quan tới hóa chất trong sản xuất, vấn đề sản phẩm nhựa dùng một lần. Các nội dung này sẽ được các bên thống nhất thế nào còn là một câu hỏi lớn mà các thành viên tham gia đàm phán sẽ phải giải quyết ở Busan.