Ông Dusan Navratil bị bất ngờ về quyết định sa thải của Thủ tướng Séc. Ảnh: SCMP
Vụ cách chức ông Dusan Navratil hôm 16/12 – người từng cảnh bảo về những mối đe dọa an ninh của Huawei – là tranh cãi mới nhất giữa Trung Quốc và quốc gia Đông Âu này.
Đài phát thanh Czech Radio đưa tin Thủ tướng Babis cho biết nội các chính phủ đã nhất trí sa thải ông Navratil, đồng thời đánh giá quan chức an ninh mạng trên thiếu kinh nghiệm, thiếu kỹ năng quản lý và giao tiếp cho công việc.
Dusan Navratil đã trở thành Giám đốc Cơ quan An ninh mạng và Thông tin Quốc gia Séc (NUKIB) đầu tiên năm 2017, sau 10 năm đứng đầu Ủy ban An ninh Quốc gia. Trong tuyên bố trên trang web của Nukib ngày 16/12, ông Navratil cho biết mình bất ngờ về các lý do Thủ tướng Babis đưa ra trong quyết định sa thải, song từ chối bình luận thêm.
NUKIB đã ở giữa tâm điểm vụ tranh luận kéo dài 1 năm qua liên quan đến các báo cáo hồi tháng 12/2018 của cơ quan này về những mối đe dọa an ninh từ hai “gã khổng lồ” công nghệ Trung Quốc Huawei và ZTE.
Hồi tháng 3, một người phát ngôn của NUKIB phủ nhận cơ quan an ninh này ra tuyên bố trên dưới sức ép của Mỹ. Nhân vật này tiết lộ với hãng tin Reuters rằng động thái trên đã khiến giới chức Mỹ bất ngờ cũng nhiều như Huawei.
Tháng 4, khi gặp nhà sáng lập Huawei Ren Zhengfei nhân chuyến thăm Trung Quốc, Tổng thống Séc Milos Zeman đã khẳng định các cáo buộc chống lại Huawei là thiếu căn cứ.
Ông Cui Hongjian, Giám đốc Ban Nghiên cứu về châu Âu tại Viện Nghiên cứu Quốc tế Trung Quốc cho biết trong khi vẫn còn chưa rõ việc ông Dusan Navratil bị sa thải liên quan đến những cáo buộc về Huawei trước đó hay không, các vụ tranh cãi về công nghệ của tập đoàn viễn thông Trung Quốc này tại châu Âu nhiều khả năng sẽ tiếp tục kéo dài cùng với cuộc ganh đua giữa Washington và Bắc Kinh.
Ông nhận định: “Quan điểm của Chính phủ Séc về Huawei rất khác biệt, có chút hỗn loạn. Đây là dấu hiệu cho thấy một xu hướng rộng hơn ở châu Âu về Huawei và 5G. Đó là một loại mâu thuẫn hoặc xung đột giữa các lợi ích kinh tế và chính trị. Sức ép của Mỹ đối với châu Âu đã làm gia tăng mâu thuẫn và các nước như CH Séc bị kẹt trong thế khó”.
Các quốc gia châu Âu khác, trong đó có Đức, cũng đang chật vật với cách thức để quản lý những mối lo ngại an ninh liên quan đến Huawei. Thủ tướng Đức Angela Merkel và Bộ trưởng Kinh tế Peter Altmaier đã hạ thấp những cảnh báo của Mỹ, mặc dù Quốc hội Đức (Bundestag) đã chuẩn bị một dự luật có thể cấm sử dụng công nghệ của Huawei tại đất nước này. Đại sứ Trung Quốc tại Berlin đe dọa ngành ô tô của Đức sẽ bị trừng phạt nếu như lệnh cấm kia được ban hành.
Tháng trước, mối quan hệ giữa Séc-Trung Quốc đã lung lay sau khi Đại học Charles quyết định đóng cửa Trung tâm Séc – Trung Quốc liên quan đến các cáo buộc quan hệ bí mật với Đại sứ quán Trung Quốc. Hồi tháng 10, Hội đồng thành phố Prague đã chấm dứt một thỏa thuận hợp tác với Trung Quốc.
Richard Turcsanyi, nhà nghiên cứu tại Viện Nghiên cứu Châu Á tại Đại học Palacky ở Olomouc, nhận xét vụ sa thải ông Navratil làm dấy lên những câu hỏi nghi ngờ về việc chính trị hóa an ninh nhà nước tại CH Séc, song không nên gắn với Huawei và Trung Quốc khi chưa có bằng chứng thiết thực.