Naja Lyberth - người phụ nữ đầu tiên đứng ra tố cáo việc bị chính phủ Đan Mạch lén đặt vòng tránh thai. Ảnh: Daily Mail
Ngày 4/3, 143 phụ nữ ở Greenland đã khởi kiện chính phủ Đan Mạch và yêu cầu khoản bồi thường tập thể là 43 triệu kroner Đan Mạch (hơn 153 tỷ đồng).
Tại thời điểm bị đặt vòng tránh thai, một số người chỉ mới 12 tuổi. Họ nói rằng họ đã được các bác sĩ Đan Mạch đặt dụng cụ tránh thai trong nỗ lực giảm dân số của Greenland. Có thể đã có đến 4.500 phụ nữ và trẻ em gái bị ảnh hưởng từ năm 1966 đến năm 1970.
Tháng 10/2023, 67 phụ nữ đã đứng ra yêu cầu nhà nước bồi thường nếu không sẽ bị kiện, nhưng chính phủ vẫn không có động thái gì. Kể từ đó, số lượng phụ nữ yêu cầu bồi thường 300.000 kroner Đan Mạch (hơn 1 tỷ đồng) cho mỗi người đã tăng lên hơn gấp đôi.
Naja Lyberth là người phụ nữ đầu tiên đứng ra tố cáo việc bản thân đã bị đặt vòng tránh thai trong một cuộc kiểm tra y tế khi chỉ mới ở độ tuổi thiếu niên. Bà cáo buộc chính quyền đã thực hiện một cuộc triệt sản có tổ chức.
Ngoài ra, bà Lyberth còn cáo buộc chính phủ "câu giờ". Trong số những người phụ nữ khởi kiện, người lớn tuổi nhất đã hơn 80 tuổi nên không thể chờ đợi thêm được nữa.
"Chừng nào còn sống, chúng tôi vẫn còn muốn lấy lại lòng tự trọng cùng sự tôn trọng đối với tử cung và quyền sinh sản của mình. Không có chính phủ nào có quyền quyết định việc sinh nở của chúng tôi", bà Lyberth nói với kênh phát thanh truyền hình Kalaallit Nunaata Radioa (KNR).
Bà Naja Lyberth cho biết, mặc dù bà đã có con ở tuổi 35 nhưng vẫn phải khó khăn mới có thể mang thai được. Nhiều phụ nữ khác trong vụ việc thậm chí còn không thể thụ thai, và có người đến năm 2022 mới phát hiện ra mình bị đặt vòng tránh thai.
Bà Lyberth sau đó đã trở thành nhà tâm lý học kiêm nhà hoạt động vì quyền phụ nữ. Bà nói: "Nó giống như việc triệt sản các cô gái ngay từ sớm. Nhiều phụ nữ còn bị đau dữ dội, chảy máu trong và nhiễm trùng ổ bụng".
Mặc dù cách đây vài năm, bà Lyberth đã chia sẻ câu chuyện của mình, nhưng phải mất một thời gian dài vụ bê bối mới thu hút được sự chú ý rộng rãi ở Đan Mạch.
Năm 2023, chính phủ Đan Mạch và Greenland đã tiến hành một cuộc điều tra khách quan về vụ đặt vòng tránh thai và các biện pháp tránh thai khác được thực hiện ở Greenland từ năm 1960 - 1991, thời điểm lãnh thổ tự trị này kiểm soát ngành y tế. Tuy nhiên, phải đến tháng 5/2025 mới có kết quả của cuộc điều tra.
Bộ trưởng Nội vụ và Y tế Sophie Løhde cho biết: "Đây là một thảm kịch và chúng ta phải tìm hiểu tận gốc những gì đã xảy ra, đó là lý do tại sao một nhóm các nhà nghiên cứu đang tiến hành một cuộc điều tra độc lập và khách quan".