Cuốn sách dày 152 trang, gồm 6 chương với các chủ đề: "Giấc mơ vụn", "Đỉnh gió", "Bên kia đại dương", "Mẹ vẫn đợi con về", "Gửi hòa bình", "Mẹ".
Ảnh: Tác giả cung cấp
Trường ca “Chư Tan Kra mây trắng” lấy cảm hứng từ câu chuyện về Trung đoàn mũ sắt - tên gọi quen thuộc của Trung đoàn 209, Sư đoàn 312, đây là lực lượng được tuyển chọn đặc biệt, nhiều đồng chí là người Hà Nội gốc. Sau thời gian luyện quân kỹ lưỡng ở Thái Nguyên, đánh trận giả ở Hòa Bình… đơn vị này được trang bị quân trang, khí tài hiện đại nhất thời đó như mũ sắt của Liên Xô, áo Tô Châu của Trung Quốc… Đây cũng là đơn vị đầu tiên được sử dụng B41 tại chiến trường. Tất cả họ đều nhập ngũ cùng ngày 27/3/1967, đánh trận đầu tiên trong đời ở dãy núi Chư Tan Kra, huyện Sa Thầy, tỉnh Kon Tum vào ngày 26/3/1968. Trong trận đánh này, nhiều chàng trai Hà Nội thuộc Trung đoàn mũ sắt đã chiến đấu quả cảm và anh dũng hy sinh trong cuộc giao tranh ác liệt với Mỹ tại điểm cao 995-996.
Hơn nửa thế kỷ trôi qua, những người lính may mắn được trở về sau cuộc chiến đã bước sang tuổi 70, nhưng họ vẫn trăn trở về đồng đội còn nằm lại Chư Tan Kra. Vì thế, bắt đầu từ năm 2009, các cựu chiến binh đã mang theo nhiều tư liệu, quân trang, lương thực… để đi tìm hài cốt đồng đội.
Hơn 10 năm qua, hành trình thầm lặng của họ đã giúp cho “đường về nhà” của các liệt sỹ ngắn lại, nhiều gia đình đã tìm được người thân của mình. Đặc biệt, trong những chuyến đi ấy, nhiều ngôi mộ tập thể đã được tìm thấy. Những đóng góp thầm lặng của các cựu chiến binh được Đảng, Nhà nước và Quân đội ghi nhận.
Trong những chuyến đi tìm đồng đội của các cựu chiến binh Trung đoàn mũ sắt, có rất nhiều thân nhân liệt sĩ và cả những bạn trẻ tình nguyện viên trên mọi miền Tổ quốc đồng hành, hỗ trợ cung cấp sử liệu làm căn cứ giúp các bác, các chú tìm đồng đội của mình. Đặc biệt, trong những hành trình thầm lặng ấy, có cả những cựu binh Mỹ từng tham chiến tại Chư Tan Kra…
Trường ca “Chư Tan Kra mây trắng” ra đời trong nguồn cảm hứng, cảm xúc về thế hệ những người lính thuộc Trung đoàn mũ sắt đã chiến đấu quả cảm, hy sinh xương máu cho Tổ quốc và những người lính trở về, dù mỗi người một số phận, hoàn cảnh riêng. Có nhiều người là thương binh, gặp nhiều khó khăn do sức khỏe, tuổi tác… nhưng họ vẫn giữ khí chất, tinh thần dũng cảm, hào hoa, sống và hành động vì nghĩa lớn.
Chia sẻ về tập trường ca, nhà thơ Lữ Mai cho biết, là con của một người lính, từ nhỏ, qua những câu chuyện ký ức của bố và hiện tại đời sống người lính trong thời bình, chị đã cảm nhận được phần nào nỗi ám ảnh chiến tranh, những niềm trăn trở, hy sinh lớn lao mà thầm lặng của những người lính. Chính vì vậy, đề tài về những người lính dũng cảm chiến đấu, hy sinh xương máu cho Tổ quốc luôn là niềm trăn trở, thôi thúc chị. Sau này, nhờ công việc báo chí, văn chương, chị được đến với nhiều vùng miền của đất nước, tiếp xúc nhiều thế hệ người lính và hậu phương của họ, càng cảm nhận sâu hơn và ngẫm nghĩ nhiều hơn và đã cho ra đời nhiều tác phẩm là những truyện ngắn, bài thơ, tập thơ về đề tài người lính.
Theo nhà thơ Lữ Mai, tập trường ca “Chư Tan Kra mây trắng” không tập trung khai thác sử liệu về trận đánh Chư Tan Kra, mà lấy cảm hứng từ câu chuyện các cựu chiến binh Trung đoàn 209 về lại chiến trường xưa tìm đồng đội. “Đây là dữ liệu gần gũi với tôi hơn. Việc khai thác tình cảm, tâm lý, câu chuyện của những cựu chiến binh thời bình diễn ra khá thuận lợi. Khi viết trường ca này, tôi nhận được sự hỗ trợ nhiệt tình, tận tâm của các bác cựu chiến binh, các biên tập viên chương trình "Đi tìm đồng đội" và đồng nghiệp. Tôi đã cố gắng tiếp cận vấn đề và thể hiện câu chuyện về Chư Tan Kra qua cái nhìn của một người viết trẻ. Chắc chắn, còn có những điều chưa đầy đủ, sâu sắc hoặc chính xác như thực tế từng diễn ra”, nhà thơ Lữ Mai chia sẻ.
Nhà báo, nhà thơ Lữ Mai sinh năm 1988 tại Thanh Hóa, tốt nghiệp Khóa 10, Khoa Viết văn – Báo chí, Đại học Văn hóa Hà Nội (tiền thân là Trường Viết văn Nguyễn Du), hiện công tác tại Ban Văn hóa – Văn nghệ, Báo Nhân Dân. Chị là hội viên Hội Nhà văn Việt Nam, Hội viên Hội Nhà văn Hà Nội. Nhà thơ Lữ Mai từng giành nhiều giải thưởng như: Giải Ba, Giải thưởng Văn học đề tài Biên giới, hải đảo giai đoạn 1975 đến nay của Hội Nhà văn Việt Nam cho trường ca “Ngang qua bình minh”; Giải B, Giải thưởng Văn học Nghệ thuật, Báo chí giai đoạn 2016 - 2020 của Bộ Tư lệnh Hải quân cho bộ sách “Nơi đầu sóng”, “Mắt trùng khơi”; Giải Học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh năm 2019 của Tổng Cục chính trị Quân đội Nhân dân Việt Nam cho tác phẩm “Nơi đầu sóng”; Giải thưởng Cuộc thi truyện ngắn và ký đề tài nông nghiệp, nông thôn Việt Nam lần thứ 3 của Quỹ Nhà văn Lê Lựu năm 2018 - 2020 cho tác phẩm “Núi cựa”.