Một binh sĩ Ukraine đang sử dụng UAV trên chiến trường ở miền Đông. Ảnh: Bộ Quốc phòng Ukraine/X
Theo Reuters, đây là cảnh báo từ Đại tá Vadym Sukharevskyi, chỉ huy lực lượng thiết bị bay không người lái (UAV) của Ukraine. Lời cảnh báo được đưa ra khi xung đột với Nga đã bước sang năm thứ tư, trong bối cảnh cả hai bên đều tìm cách giành lợi thế công nghệ.
Thách thức từ chiến tranh UAV
Đại tá Sukharevskyi cho biết, Kiev đang nỗ lực đi trước đối thủ bằng cách ứng dụng trí tuệ nhân tạo (AI), triển khai nhiều UAV mặt đất hơn và thử nghiệm vũ khí laser để bắn hạ các UAV của Nga.
Ông Sukharevskyi nhấn mạnh sự thay đổi lớn trong chiến tranh kể từ khi Nga mở chiến dịch quân sự đặc biệt vào năm 2022. "Từ những gì tôi thấy và nghe được, không có quân đội nước NATO nào đủ sẵn sàng để chống lại làn sóng thiết bị bay không người lái này", ông nói.
Ông cũng chỉ ra rằng NATO cần nhận thức rõ lợi thế kinh tế của UAV, vốn rẻ hơn nhiều so với các loại vũ khí truyền thống dùng để tiêu diệt chúng. "Một quả tên lửa đánh chặn một chiếc UAV Shahed của Nga có giá bao nhiêu? Và chi phí triển khai một con tàu, một máy bay và một hệ thống phòng không để bắn hạ nó là bao nhiêu?", ông đặt câu hỏi.
UAV tầm xa có thể chỉ tốn vài nghìn USD đối với các mẫu mồi nhử cơ bản, trong khi các thiết bị tấn công Shahed có giá hàng chục nghìn USD. Trong khi đó, tên lửa phòng không đánh chặn thường có giá lên đến hàng triệu USD và nhiều quốc gia chỉ có số lượng dự trữ hạn chế, khiến chi phí sử dụng trở nên kém hiệu quả.
NATO tăng cường ngân sách quốc phòng
Cảnh báo của ông Sukharevskyi được đưa ra khi một số thành viên NATO tại châu Âu đang đẩy mạnh chi tiêu quốc phòng, nhằm chuẩn bị cho kịch bản chiến tranh nếu xung đột Ukraine kéo dài hoặc leo thang. Khi sự ủng hộ của Mỹ đối với Ukraine và châu Âu có dấu hiệu suy yếu, những nỗ lực này ngày càng được tăng cường.
Theo trang Defence, từ khi Nga mở chiến dịch quân sự đặc biệt năm 2022, việc sử dụng UAV đã gia tăng đáng kể. Ukraine tuyên bố đã sản xuất 2,2 triệu UAV FPV cỡ nhỏ và 100.000 UAV tầm xa trong năm 2024. Nga ước tính sản xuất 1,4 triệu UAV FPV cùng năm.
"Hiện tại, hơn 60% mục tiêu bị phá hủy là do thiết bị bay không người lái. Vấn đề chỉ là chiến thuật sử dụng sẽ phát triển ra sao và từ đó công nghệ sẽ tiến xa đến mức nào", ông Sukharevskyi chia sẻ.
Các cuộc tấn công bằng UAV của Nga, thường vượt quá 100 chiếc mỗi lần, đã trở thành chuyện thường xuyên ở Ukraine. Chúng bao gồm cả UAV Shahed do Iran thiết kế và các mẫu mồi nhử rẻ hơn, nhằm làm tiêu hao kho tên lửa phòng không của Ukraine.
Ukraine phát triển công nghệ chống UAV
Ukraine đã sử dụng xe bán tải gắn súng máy và máy bay quân sự để bắn hạ UAV một cách hiệu quả hơn, đồng thời đang nghiên cứu các giải pháp khác như thiết bị bay không người lái đánh chặn FPV và vũ khí laser.
Theo Đại tá Sukharevskyi, Ukraine đã thử nghiệm thành công vũ khí laser để bắn hạ UAV cánh cố định và đang hướng đến việc triển khai hệ thống laser trong thực chiến, dù chưa tiết lộ thời gian cụ thể.
Ngoài ra, Ukraine đang sử dụng một loại UAV gọi là "mothership", có thể mang theo hai UAV FPV trong phạm vi 70 km trước khi thả chúng và đóng vai trò trạm tiếp sóng liên lạc.
Ông Sukharevskyi ước tính hàng nghìn phương tiện không người lái mặt đất đang hoạt động trên tiền tuyến, giúp giảm bớt số lượng binh sĩ phải tiếp cận các khu vực nguy hiểm để làm nhiệm vụ hậu cần hoặc chiến đấu.
Trên chiến trường, cả hai bên đều áp dụng chiến tranh điện tử để gây nhiễu tín hiệu, làm vô hiệu hóa UAV thông thường. Điều này đã thúc đẩy sự phát triển của các UAV tự động sử dụng AI để định vị mục tiêu. Tuy nhiên, vị chỉ huy này khẳng định quyết định tấn công vẫn phải do con người đưa ra, chứ không phải AI.
Hiện tại, ít nhất một nửa các đơn vị thiết bị bay không người lái tiền tuyến của Ukraine đã áp dụng công nghệ AI ở mức độ nào đó và ông tin rằng phần lớn thiết bị bay không người lái trong tương lai sẽ sử dụng hệ thống này.
Ông Sukharevskyi cũng thừa nhận Ukraine chưa thể đáp ứng đầy đủ nhu cầu vũ khí cho các đơn vị tấn công bằng UAV, nhưng không cung cấp thêm chi tiết. Một số đơn vị đã bắt đầu tự sản xuất, với một lữ đoàn có khả năng sản xuất 6.000-10.000 quả đạn mỗi tháng.
"Nếu không có UAV, tình hình sẽ còn tồi tệ hơn rất nhiều. Chính chúng giúp chúng tôi có thể đưa ra phản ứng phi đối xứng khi đối thủ lớn hơn, mạnh hơn và đang trong thế tấn công", ông nhấn mạnh.