Chuyên gia đánh giá về cuộc tập trận hải quân chung giữa Nga, Trung Quốc và Iran

Cuộc tập trận hải quân chung mang tên "Vành đai An ninh Hàng hải 2025" giữa ba quốc gia Nga, Trung Quốc và Iran đã chính thức khởi động tại cảng Chabahar của Iran ở Vịnh Oman thuộc Biển Arab ngày 11/3. Sự kiện này diễn ra trong bối cảnh khu vực Bắc Ấn Độ Dương đang phải đối mặt với nhiều thách thức an ninh hàng hải và căng thẳng địa chính trị gia tăng.

Quy mô lực lượng và mục tiêu của cuộc tập trận

Theo thông tin từ Bộ Quốc phòng Nga, nước này cử đến cuộc tập trận các tàu hộ tống Rezky và Aldar Tsydenzhapov cùng tàu chở dầu Pechenga thuộc Hạm đội Thái Bình Dương. Một quan chức Hải quân Nga tiết lộ với báo Izvestia rằng Trung Quốc đã triển khai hai tàu chiến và một tàu hậu cần, trong khi Iran huy động lực lượng đáng kể với 16 tàu hải quân, hai tàu hỗ trợ cùng hai máy bay trực thăng.

Ngoài ba quốc gia chính tham gia tập trận, sự kiện còn có sự hiện diện của các đoàn đại biểu từ hơn 10 quốc gia quan sát, cho thấy tầm quan trọng và sự chú ý quốc tế dành cho hoạt động này.

Hãng thông tấn bán chính thức Tasnim của Iran cho biết cuộc tập trận nhằm "tăng cường an ninh trong khu vực và mở rộng hợp tác đa phương giữa các nước tham gia". Theo thông báo từ Bộ Quốc phòng Nga, trong nhiều ngày diễn ra tập trận ở phía Bắc Ấn Độ Dương, các thủy thủ đoàn sẽ thực hiện nhiều nhiệm vụ thực chiến như giải phóng tàu bị bắt, tìm kiếm và cứu nạn trên biển, tiến hành bắn pháo vào các mục tiêu trên biển và trên không.

Ý nghĩa chiến lược

Ilya Kramnik, nghiên cứu viên tại Viện Kinh tế Thế giới và Quan hệ Quốc tế thuộc Viện Hàn lâm Khoa học Nga, nhận định: "Bắc Ấn Độ Dương là một khu vực vận chuyển khá thách thức, bị nạn cướp biển và các mối đe dọa khác hoành hành. Nói chung, hợp tác trong các lĩnh vực như vậy trong thời bình chắc chắn là quan trọng. Nhưng khi chúng ta đang trải qua một giai đoạn căng thẳng, [sự hợp tác] này cũng đòi hỏi phải đào tạo để ứng phó với một cuộc đối đầu quân sự có quy mô và cường độ lớn hơn".

Vịnh Oman, nơi diễn ra cuộc tập trận, có vị trí chiến lược đặc biệt quan trọng đối với thương mại toàn cầu. Khu vực này dẫn đến eo biển Hormuz - tuyến đường vận chuyển dầu mỏ huyết mạch của thế giới. Chuyên gia Kramnik nhấn mạnh rằng "những động thái như vậy cũng có ý nghĩa quan trọng trong bối cảnh một số bên khác đang tìm cách cản trở xuất khẩu dầu mỏ".

Về phần mình, chuyên gia quân sự người Nga Yury Lyamin phân tích với báo Izvestia rằng ngoài mục đích thực tế, cuộc tập trận còn mang thành phần chính trị đáng kể. "Điều này cho thấy Iran, Nga và Trung Quốc đang tích cực củng cố mối quan hệ quân sự của họ, bất chấp áp lực gây ra cho ba nước vì điều đó", ông Lyamin nêu rõ.

Theo chuyên gia Kramnik, mối quan hệ đối tác chiến lược giữa ba quốc gia trên "có thể giúp ngăn chặn một số cái đầu nóng, ngăn chặn một cuộc xung đột đang nhen nhóm". Về phần mình, ông Lyamin bổ sung rằng các cuộc tập trận này chứng tỏ Iran không hoàn toàn bị cô lập trên trường quốc tế, miễn là Nga và Trung Quốc - hai siêu cường hạt nhân - tiếp tục hợp tác tích cực với nước này, đặc biệt trong lĩnh vực quân sự. 

Đáng chú ý, các cuộc tập trận hải quân "Vành đai An ninh Hàng hải" được Iran, Trung Quốc và Nga tổ chức định kỳ hàng năm gần Vịnh Oman. Điều này cho thấy sự ổn định và liên tục trong quan hệ hợp tác quân sự giữa ba quốc gia, đồng thời phản ánh chiến lược dài hạn trong việc thiết lập sự hiện diện và ảnh hưởng tại khu vực có tầm quan trọng chiến lược đối với thương mại toàn cầu và đặc biệt là xuất khẩu dầu mỏ.

Với bối cảnh căng thẳng địa chính trị gia tăng tại nhiều khu vực trên thế giới, cuộc tập trận hải quân chung giữa Nga, Trung Quốc và Iran không chỉ là hoạt động quân sự thông thường mà còn là thông điệp ngoại giao mạnh mẽ, thể hiện sự đoàn kết và quyết tâm bảo vệ lợi ích chung của ba quốc gia trước những thách thức an ninh khu vực và toàn cầu.