Châu Âu cần một 'người dẫn dắt' phòng thủ, liệu Pháp có đủ lực?

Theo trang Euronews, Tổng thống Pháp Emmanuel Macron đã đưa Pháp vào vị trí trung tâm của các sáng kiến ​​tái vũ trang châu Âu, trong bối cảnh Mỹ trở nên xa cách với các đồng minh truyền thống.

Với việc Mỹ thu hẹp phạm vi bảo vệ quân sự của mình đối với châu Âu, và lục địa già đứng trước nguy cơ ngày càng tăng về an ninh, EU đang thúc đẩy việc tăng chi tiêu và tập hợp nguồn lực cho các dự án quốc phòng chung giữa các thành viên.

Nhưng bất chấp tham vọng của Tổng thống Macron, một vấn đề không thể không gây lo ngại là liệu quân đội Pháp - lực lượng mạnh thứ 7 toàn cầu và mạnh nhất EU theo bảng xếp hạng hàng năm của Global Firepower - có đủ năng lực để dẫn đầu sáng kiến ​​này hay không.

Sức mạnh lý thuyết, thiếu hụt thực tế

Kể từ khi đắc cử tổng thống vào năm 2017, ông Macron đã tăng đáng kể chi tiêu cho quốc phòng của Pháp. Đạo luật lập trình quân sự (LPM) 2019-2025 của quốc gia này đã phân bổ 295 tỷ euro cho quốc phòng. Sau đó, LPM giai đoạn 2024-2030 đã nâng con số này lên 413 tỷ euro - tăng 40%.

Nhưng bất chấp những khoản đầu tư này, Pháp vẫn đang phải cố gắng bắt kịp thời đại.

Thượng nghị sĩ Cédric Perrin, thành viên đảng Cộng hòa và là chủ tịch Ủy ban Quốc phòng Thượng viện Pháp, thừa nhận nguồn chi ngân sách vẫn "không đủ để đáp ứng những thách thức mới", trong bối cảnh cuộc xung đột tại Ukraine.

Theo Global Firepower, lực lượng quân sự của Pháp bao gồm khoảng 200.000 binh sĩ đang hoạt động và 44.000 quân dự bị. Quân đội Pháp tự hào có 225 xe tăng chiến đấu Leclerc và 79 khẩu pháo Caesar. Hải quân của nước này vận hành một tàu sân bay chạy bằng năng lượng hạt nhân, bốn tàu ngầm tên lửa đạn đạo hạt nhân và 15 khinh hạm, trong khi không quân vận hành 197 máy bay chiến đấu. Pháp cũng duy trì khoảng 290 đầu đạn hạt nhân như một phần của chiến lược răn đe.

Nhưng vẫn còn một số lo ngại. Chẳng hạn, kho đạn dược cùa Pháp cực kỳ khiêm tốn. Mục tiêu của Pháp vào năm 2024 là sản xuất 100.000 quả đạn pháo 155 mm mỗi năm, cỡ đạn pháo tiêu chuẩn NATO được sử dụng trong nhiều loại pháo dã chiến và lựu pháo.

Đây là một sự cải thiện lớn so với 6.000 quả được sản xuất hàng năm trong giai đoạn 2012-2017. Nhưng với thực tế là quân đội Ukraine bắn 7.000 quả đạn mỗi ngày, năng lực sản xuất của Pháp vẫn rất khiêm tốn. Một báo cáo năm 2023 của Hạ viện Pháp tiết lộ rằng kho dự trữ đạn dược của nước này đang ở mức thấp nhất mọi thời đại và sẽ không đáp ứng được quá vài tuần trong một cuộc xung đột kéo dài.

Nghịch lý của xuất khẩu vũ khí

Theo phân tích mới nhất của Viện Nghiên cứu Hòa bình Quốc tế Stockholm, Pháp có một tổ hợp công nghiệp quốc phòng mạnh mẽ và là nước xuất khẩu vũ khí lớn thứ hai thế giới.

Nhưng theo Emmanuel Dupuy, một nhà phân tích quân sự và là chủ tịch Viện Nghiên cứu An ninh và Quan điểm châu Âu (IPSE), điều quan trọng là phải phân biệt doanh số bán vũ khí của Pháp với năng lực quân sự của quân đội quốc gia.

Ông Dupuy lập luận rằng chuỗi cung ứng quân sự của Pháp có vấn đề. "Chúng tôi đã trở thành nước xuất khẩu vũ khí hàng đầu châu Âu bằng cách bán máy bay chiến đấu Rafale và pháo Caesar, nhưng chúng tôi lại thiếu đạn dược vì chúng tôi không còn khả năng sản xuất tại Pháp nữa", ông Dupuy nói với Euronews.

Thượng nghị sĩ Perrin cũng cho biết, mặc dù Pháp sản xuất nhiều thiết bị chất lượng tốt, nhưng điều đó không có nghĩa là nước này mua nhiều thiết bị như vậy.

Tổ hợp công nghiệp quân sự của Pháp cũng phụ thuộc vào các nhà cung cấp quốc tế để có được các vật liệu quan trọng. Ví dụ, các nhà sản xuất đạn dược của Pháp nhập khẩu thuốc súng từ Australia.

Tuần trước, Bộ trưởng Lực lượng vũ trang Pháp Sébastien Lecornu và Bộ trưởng Tài chính Eric Lombard đã khánh thành một dây chuyền sản xuất thuốc súng mới tại Eurenco, một công ty sản xuất thuốc súng và thuốc nổ. Nhà máy sẽ sản xuất khoảng 1.200 tấn viên thuốc súng mỗi năm, đủ để cung cấp cho khoảng 100.000 quả đạn pháo.

Quân đội Pháp đang thiếu gì?

Các chuyên gia cảnh báo rằng mặc dù có nhiều tài sản quân sự, Pháp vẫn tụt hậu ở một số lĩnh vực quan trọng.

"Chúng ta cần đầu tư vào năng lực triển khai lực lượng - máy bay vận tải hạng nặng để triển khai một lượng lớn quân đội và xe bọc thép ra nước ngoài", ông Dupuy cho biết.

Một khoảng cách cấp bách khác liên quan đến việc phát triển thêm thiết bị bay không người lái, loại vũ khí đã thay đổi cách thức chiến tranh diễn ra, đặc biệt là ở Ukraine.

Một lĩnh vực đáng quan tâm cụ thể là giám sát. Theo ông Dupuy, trong kỷ nguyên chiến tranh mạng và giám sát điện tử, Pháp phải tăng cường khả năng phát hiện và ứng phó với các mối đe dọa theo thời gian thực.

Ông cũng cho biết Pháp và các đồng minh EU phải thoát khỏi sự phụ thuộc vào hệ thống tên lửa Patriot do Mỹ chế tạo. "Chúng ta hoàn toàn không được phụ thuộc vào hệ thống phòng không Patriot nữa mà phải tự phát triển các hệ thống tương đương của riêng mình ở châu Âu", ông Dupuy giải thích.

Hợp tác chưa hiệu quả

Trang Euronews cho biết, học thuyết quân sự của Pháp theo truyền thống tập trung vào chiến tranh viễn chinh hơn là xung đột trực tiếp quy mô lớn.

Thượng nghị sĩ Perrin lưu ý rằng lực lượng của Pháp được thành lập "để can thiệp ở bất cứ đâu", nhưng cho biết bản chất "phân mảnh" của họ cũng đồng nghĩa họ bị hạn chế về quy mô.

Ông nhấn mạnh rằng Pháp, giống như các quốc gia châu Âu khác, chỉ có thể tham gia vào một cuộc xung đột lớn "trong liên minh với NATO và các đồng minh EU".

Tuy nhiên, hợp tác của châu Âu trong ngành công nghiệp vũ khí vẫn chưa hiệu quả.

Chuyên gia Dupuy cho biết “lục địa già” phải cải thiện khả năng tương tác khi nói đến việc mua sắm vũ khí. "Chúng ta cần ít loại thiết bị khác nhau hơn trong lực lượng vũ trang châu Âu — có thể là một máy bay chung của châu Âu, thay vì các dự án quốc gia cạnh tranh", ông nói thêm.

Tuy nhiên, Thượng nghị sĩ Perrin cho biết ông thận trọng lạc quan về sáng kiến ​​quân sự mới của Pháp. "Chúng ta đang đi đúng hướng. Câu hỏi bây giờ là tìm ngân sách để đặt hàng", ông nói.

Bộ Tài chính Pháp công bố rằng chính phủ đặt mục tiêu huy động thêm 5 tỷ euro từ nguồn tài trợ công và tư cho lĩnh vực quốc phòng vào tuần trước. Tổng thống Macron cũng đã đặt mục tiêu tăng ngân sách quân đội từ 2% GDP của đất nước lên 3 đến 3,5% trong vài năm tới.