Một điểm bỏ phiếu sớm tại hạt Coconino, Arizona. Ảnh: Reuters
Với tầm ảnh hưởng của cuộc bầu cử này, chúng ta đều băn khoăn về những điều gì có thể xảy ra. Dưới đây là năm kịch bản khác nhau mà hãng tin CNN dự báo có thể trở thành chiếc chìa khóa quan trọng cho thấy cuộc chiến giành quyền kiểm soát Thượng viện Mỹ năm nay diễn ra thế nào.
Cuộc bầu cử bổ sung ở Georgia xác định ghế Thượng viện
Không giống như các bang khác nơi hai đảng ganh đua sát sao để vào Thượng viện, Georgia yêu cầu các ứng cử viên phải nhận được đa số phiếu để giành chiến thắng trong Ngày bầu cử. Nếu không có ứng cử viên nào, thì một cuộc bầu cử bổ sung giữa hai ứng cử viên hàng đầu sẽ được tổ chức vào tháng 12.
Các diễn biến hiện nay đã khá chín muồi cho một kịch bản như vậy. Cả Thượng nghị sĩ đảng Dân chủ Raphael Warnock và Thượng nghị sĩ Herschel Walker của Đảng Cộng hòa đều không đạt 50% trong các thăm dò của bầu cử Thượng viện tại bang Georgia. Ứng cử viên tự do Chase Oliver đang tăng số phiếu ủng hộ từ 3% đến 4%.
Nếu mọi cuộc đua khác diễn ra chính xác như kết quả thăm dò, đảng Dân chủ sẽ có 49 ghế, không tính bang Georgia, trong khi đảng Cộng hòa sẽ có 50 ghế. Điều này đồng nghĩa với việc bên nào thắng ở Georgia sẽ kiểm soát Thượng viện.
Kết quả Thượng viện sẽ có sớm
Hầu hết mọi người đều cho rằng chúng ta sẽ không biết bên nào chiến thắng tại Thượng viện cho đến vài ngày, nếu không phải là vài tuần, sau Ngày bầu cử. Thực tế thì không phải lúc nào cũng vậy.
Có một số cách giúp chúng ta hình dung kết quả nhanh hơn. Cách dễ nhất để điều đó xảy ra là nếu đảng Cộng hòa thắng tại bang Georgia (với đa số ghế để tránh bầu cử vòng hai) và bang Pennsylvania. Nếu như vậy, kết quả không còn phụ thuộc nhiều vào diễn biến ở hai khu vực thường kiểm phiếu lâu hơn là Arizona và Nevada.
Một cách dự đoán khác có thể xảy ra là nếu khu vực phía Đông nhận được kết quả bất ngờ. Nếu may mắn, đảng Cộng hòa có thể giành chiến thắng trong cuộc đua vào Thượng viện ở New Hampshire, nơi Thượng nghị sĩ đảng Dân chủ Maggie Hassan đang tái tranh cử trước đại diện Don Bolduc của đảng Cộng hòa. Nếu đảng Dân chủ may mắn, họ có thể giành chiến thắng trong cuộc đua vào Thượng viện ở Ohio, nơi nghị sĩ Dân chủ Tim Ryan đang tranh đua với đối thủ Cộng hòa J.D. Vance.
Ngay cả khi chúng ta không thể nhanh chóng dự báo kết quả cuối cùng của cuộc bầu cử giữa nhiệm kỳ, những kết quả đáng ngạc nhiên tại các bang như trên sẽ giúp chúng ta hình dung ra “chiều gió thổi” của năm nay.
Tổng thống Mỹ Joe Biden (giữa) và cháu gái Natalie bỏ phiếu sớm trong cuộc bầu cử Quốc hội giữa nhiệm kỳ tại Wilmington, Delaware. Ảnh: AP/TTXVN
Các bang Bờ Tây sẽ xác định kết quả Hạ viện
Nếu cuộc đua vào Hạ viện sít sao hơn dự kiến thì việc bỏ phiếu qua thư có thể đóng một vai trò quan trọng.
Cụ thể, các bang như California, Oregon và Washington có tỷ lệ bỏ phiếu qua thư lớn. Điều này có thể trì hoãn kết quả kiểm phiếu, đặc biệt là ở California, nơi các lá phiếu chỉ cần được đóng dấu bưu điện trước Ngày Bầu cử cũng như luật pháp cho phép kéo dài thời gian kiểm phiếu.
Năm 2018, đến tận ngày 6/12 cuộc bầu cử ở Quận 21 của California mới được ấn định, tức gần một tháng sau cuộc bầu cử ngày 8/11, do chờ đợi kết quả kiểm phiếu.
Năm nay, có ít nhất 9 cuộc đua Hạ viện ở Bờ Tây có vẻ đã kết thúc. Khi kết hợp những thứ này với số ghế lớn của Alaska, thật không khó để nhìn thấy trước kết quả.
Kết quả Hạ viện sẽ có sớm
Chỉ vài tuần trước, cuộc đua tới cả Thượng viện và Hạ viện vẫn còn khá căng thẳng. Đến nay, cuộc đua tại Thượng viện vẫn còn khó đoán vì thế sít sao song cuộc đua tại Hạ viện có thể chứng kiến một cuộc bùng nổ tương đối.
Nếu điều đó xảy ra, chúng ta sẽ không phải chờ đợi kết quả ở Bờ Tây, cũng như từ kết quả bỏ phiếu lựa chọn theo thứ hạng. Thay vào đó, ta có thể hình dung khá rõ dựa trên kết quả sơ bộ lúc đóng cửa bỏ phiếu. Ví dụ như cuộc đua ở Quận 2 của Virginia, khu vực dao động giữa cả hai đảng. Nghị sĩ Elaine Luria có thể sẽ chiến thắng nếu đảng Dân chủ thể hiện tính cạnh tranh trong cuộc đua Hạ viện. Nếu bà Luria bị đánh bại, đảng Cộng hòa có thể đang trên đường giành lấy quyền kiểm soát Hạ viện.
Nếu đó là một đêm thành công của đảng Cộng hòa, nghị sĩ đảng Dân chủ Frank Mrvan cũng sẽ thất thế ở Indiana. Indiana, không giống như nhiều bang khác, yêu cầu cử tri phải có lý do để bỏ phiếu vắng mặt.
Điểm mấu chốt là nếu đảng Cộng hòa kết thúc với gần 240 ghế (như họ đã làm vào năm 2010), thì cuộc đua giành quyền kiểm soát Hạ viện sẽ không thể diễn ra.
Một số áp phích vận động tranh cử đặt tại Palisades, New York. Ảnh: Reuters
Bỏ phiếu lựa chọn theo thứ hạng xác định quyền kiểm soát Hạ viện
Khả năng xảy ra sự kiện trên là không nhiều căn cứ theo đà thắng của đảng Cộng hòa trong tỷ lệ bỏ phiếu Hạ viện. Tuy nhiên, vẫn có khả năng cuộc đua giành Hạ viện sẽ thật sít sao.
Hai tiểu bang Alaska và Maine có cơ chế bỏ phiếu lựa chọn theo thứ hạng. Điều này cho phép các cử tri xếp hạng các ứng cử viên trên lá phiếu của họ từ yêu thích nhất đến ít được yêu thích nhất. Nếu không có ứng cử viên nào là lựa chọn hàng đầu của đa số cử tri, thì những người ủng hộ ứng cử viên có số phiếu bầu đầu tiên ít nhất sẽ được phân bổ lại phiếu bầu cho lựa chọn thứ hai của họ. Trình tự này được tiếp diễn cho đến khi tìm ra một ứng cử viên nhận được đa số phiếu bầu.
Các nhà phân tích cho rằnguộc chạy đua vào Hạ viện ở Quận At-Large của Alaska - chiếc ghế do nghị sĩ Don Young của đảng Cộng hòa nắm giữ suốt nhiều thập kỷ trước khi ông qua đời và được thay thế bởi nghị sĩ đảng Dân chủ Mary Peltola - và Quận số 2 của Maine - quận dao động duy nhất của tiểu bang này - sẽ đầy tính cạnh tranh. Trong quá khứ, cả hai khu vực trên đều là nơi bỏ phiếu lựa chọn theo thứ hạng tìm ra người chiến thắng Hạ viện.
Hình thức bỏ phiếu này yêu cầu kiểm tất cả các phiếu bầu để xác định chính xác xem có cần tổ chức vòng bỏ phiếu tiếp theo hay không, cũng như thứ tự loại bỏ các ứng cử viên trong các vòng đó.
Quá trình này kéo dài đến 9 ngày sau cuộc bầu cử ở Quận 2 của Maine vào năm 2018. Ở Alaska, phải mất 15 ngày để biết kết quả bỏ phiếu lựa chọn theo thứ hạng.