Gửi tiết kiệm nhưng 'bị dụ mua trái phiếu': Bộ Tài chính chuyển đơn thư sang Bộ Công an

Theo Bộ Tài chính, các đơn thư này đang được lãnh đạo Bộ giao Ủy ban Chứng khoán Nhà nước (UBCKNN) chủ trì xử lý. Hiện, Bộ Công an đã có kết luận điều tra đối với vụ án của Tập đoàn Tân Hoàng Minh và đang điều tra đối với vụ việc của Ngân hàng SCB và Tập đoàn Vạn Thịnh Phát. Bộ Tài chính đã phối hợp chuyển các đơn thư của nhà đầu tư cho Bộ Công an.

Đối với vấn đề này, từ năm 2019 đến nay, Bộ Tài chính đã có 6 văn bản đề nghị Ngân hàng Nhà nước (NHNN) tăng cường quản lý, giám sát ngân hàng thương mại trong việc phân phối, cam kết mua lại, cung cấp dịch vụ liên quan đến trái phiếu doanh nghiệp (TPDN) và thường xuyên phối hợp cung cấp thông tin về tình hình thị trường TPDN. 

Liên quan tới thị trường TDPN riêng lẻ, đại diện Bộ Tài chính cho biết: Về tình hình thị trường TPDN riêng lẻ trong tháng 10/2023, khối lượng phát hành là 41.000 tỷ đồng, tăng 17.000 tỷ đồng so với tháng 9/2023 (23.400 tỷ đồng).

Về mua lại TPDN, từ đầu năm các doanh nghiệp đã mua lại lượng trái phiếu trước hạn là 190,7 nghìn tỷ (cao hơn tổng số phát hành). Riêng tháng 10/2023, các doanh nghiệp đã mua lại khoảng 14.200 tỷ đồng.

Nhà đầu tư chính mua TPDN riêng lẻ trên thị trường sơ cấp trong 10 tháng năm nay là các nhà đầu tư tổ chức chiếm 95% tổng khối lượng phát hành (chủ yếu là ngân hàng chiếm 61%), các nhà đầu tư cá nhân mua 5%. Trên thị trường thứ cấp tính đến 30/6/2023, nhà đầu tư cá nhân nắm giữ khoảng 28,5% tổng dư nợ TPDN riêng lẻ (tương đương khoảng 285.600 tỷ đồng).

Để tiếp tục ổn định và phát triển thị trường TPDN, Bộ Tài chính cho biết: Bộ đã báo cáo lãnh đạo Chính phủ tổng thể các giải pháp điều hành. Các nhóm giải pháp chính bao gồm: Thực hiện đồng bộ các giải pháp điều hành chính sách vĩ mô, kiểm soát lạm phát, thúc đẩy giải ngân vốn đầu tư công; tháo gỡ khó khăn, ổn định thị trường bất động sản; theo dõi thanh toán TPDN đến hạn và tăng cường công tác thông tin, tuyên truyền; tổ chức thị trường và nâng cao hiệu quả quản lý giám sát.

Đồng thời, rà soát tổng thể để hoàn thiện quy định của pháp luật tại Luật Chứng khoán, Luật Doanh nghiệp và các Luật liên quan; nghiên cứu chính sách khuyến khích xếp hạng tín nhiệm, thúc đẩy lộ trình nâng hạng thị trường chứng khoán, phát triển hệ thống nhà đầu tư tổ chức; tăng cường nguồn lực, nhân sự cho các cơ quan thanh, kiểm tra của UBCKNN và NHNN. Các giải pháp nêu trên đã được lãnh đạo Chính phủ phê duyệt và giao các Bộ ngành thực hiện theo chức năng, nhiệm vụ được giao.

Bộ Tài chính cũng đang phân công các đơn vị chuyên môn triển khai, đảm bảo thực hiện hiệu quả các giải pháp đã được lãnh đạo Chính phủ phê duyệt.

Thời gian tới, để phát triển thị trường TPDN an toàn, lành mạnh và củng cố niềm tin của nhà đầu tư, đại diện Bộ Tài chính cho rằng, từng chủ thể tham gia trên thị trường phải tuân thủ theo đúng quy định của pháp luật. 

Theo đó, doanh nghiệp còn dư nợ trái phiếu có trách nhiệm đến cùng đối với nghĩa vụ nợ trái phiếu, chủ động minh bạch hóa thông tin tình hình tài chính, khả năng trả nợ của doanh nghiệp thông qua kết quả xếp hạng tín nhiệm, kiểm toán báo cáo tài chính. Phía doanh nghiệp cần công bố đầy đủ thông tin về tình hình thanh toán gốc, lãi trái phiếu, tình hình sử dụng vốn từ phát hành trái phiếu, có trách nhiệm thanh toán đầy đủ nghĩa vụ nợ trái phiếu theo phương án phát hành trái phiếu đã công bố thông tin cho nhà đầu tư để đảm bảo uy tín trên thị trường.

Phía nhà đầu tư cần có hiểu biết đầy đủ về quy định của pháp luật, tiếp cận đầy đủ thông tin về doanh nghiệp phát hành và trái phiếu, đánh giá kỹ tình hình tài chính của doanh nghiệp phát hành, phân biệt rõ sản phẩm TPDN không phải là tiền gửi ngân hàng, đánh giá mức độ rủi ro tương xứng với lợi nhuận khi đầu tư trái phiếu, tự quyết định và tự chịu trách nhiệm về quyết định đầu tư của mình. TPDN riêng lẻ chỉ được phát hành và giao dịch đối với nhà đầu tư chứng khoán chuyên nghiệp. 

Các tổ chức cung cấp dịch vụ có trách nhiệm nâng cao chất lượng dịch vụ, tuân thủ đầy đủ quy định của pháp luật và thực hiện nghĩa vụ báo cáo, tư vấn và cung cấp đầy đủ thông tin cho nhà đầu tư mua trái phiếu, không được tư vấn mập mờ giữa TPDN và tiền gửi tiết kiệm ngân hàng, tuyệt đối không được mời chào nhà đầu tư không đáp ứng đủ điều kiện trở thành nhà đầu tư chứng khoán chuyên nghiệp mua trái phiếu. 

"Cơ quan quản lý Nhà nước sẽ tiếp tục đẩy mạnh công tác tuyên truyền, phổ biến pháp luật và công tác thanh tra, kiểm tra, giám sát hoạt động liên quan đến thị trường TPDN", đại diện Bộ Tài chính nhấn mạnh.

Theo một số chuyên gia tài chính, để đưa ra quyết định nên đầu tư vào trái phiếu hay gửi tiết kiệm ngân hàng cần phải dựa theo tình hình tài chính và nhu cầu xoay vốn của mỗi cá nhân.

Hình thức gửi tiết kiệm tại ngân hàng tuy có lợi nhuận thấp nhưng mức độ an toàn khá cao, đối với những người không rành về đầu tư, đây là lựa chọn phù hợp.  Đối với đầu tư trái phiếu, nhà đầu tư cần phải có nền tảng kiến thức nhất định để có thể lựa chọn những doanh nghiệp tốt, tiềm năng tăng trưởng mạnh, đảm bảo cho khoản tiền đầu tư. Lãi suất của trái phiếu cao đồng nghĩa với rủi ro lớn, nhà đầu tư cần tìm hiểu kĩ trước khi đưa ra quyết định.