FTA Index - Gia tăng cơ hội từ các hiệp định thương mại tự do

Tuy nhiên, việc thực thi và tận dụng các FTA còn chưa đồng đều giữa các địa phương. Điều này đòi hỏi cần có sự đo lường, đánh giá và giải pháp mạnh cũng như đột phá trong tư duy hành động để có thể gia tăng hơn nữa cơ hội từ các FTA mang lại.

Thông tin này được các chuyên gia nhấn mạnh tại Tọa đàm FTA Index - Ý nghĩa và giá trị thay đổi toàn diện trong công tác thực thi FTA do Tạp chí Công Thương tổ chức ngày 6/12 tại Hà Nội.

Bà Nguyễn Thị Lan Phương - Phó Trưởng phòng WTO và FTA, Vụ Chính sách thương mại đa biên (Bộ Công Thương) cho biết: FTA Index là bộ chỉ số đánh giá kết quả thực thi FTA lần đầu tiên của Việt Nam.

Trong quá trình triển khai, Bộ Công Thương đã sự quan tâm của cả hệ thống chính trị, vì mọi người đều nhận thức được rằng FTA Index là một chỉ số rất quan trọng giúp ích cho quá trình thực thi FTA. Vì thế, Bộ Công Thương cũng được sự chỉ đạo rất sát sao và quyết liệt của lãnh đạo Bộ; phối hợp rất chặt chẽ của Tổ công tác FTA Index đến từ hơn 20 bộ, ngành với lịch làm việc cấp tập trong bất cứ thời điểm nào để thống nhất nội dung.

Ngoài ra, sự hỗ trợ rất lớn từ các tỉnh, thành trong quá trình Bộ Công Thương tham vấn, lấy ý kiến đều hỗ trợ trong thời gian nhanh nhất để hoàn thiện những phương pháp luận và bộ câu hỏi điều tra.

Cùng đó, hỗ trợ của các tỉnh thành khi đơn vị lựa chọn điều tra, tiếp cận được doanh nghiệp thuận lợi nhất. Tuy nhiên, khi xây dựng FTA Index lần đầu tiên nên Bộ Công Thương gặp nhiều khó khăn và hy vọng những năm sau sẽ có giải pháp xử lý và đạt kết quả tốt hơn.

Theo ông Võ Trí Thành - Viện trưởng, Viện Nghiên cứu chiến lược thương hiệu và cạnh tranh, sự ra đời Bộ chỉ số FTA Index rất thiết thực, bổ sung thêm cùng với các bộ chỉ số khác cho một bức tranh nhìn về quá trình phát triển, cải cách, thích ứng của các bên liên quan, nhất là doanh nghiệp trong bối cảnh mới.

Hơn nữa, ý nghĩa của Bộ chỉ số này soi chiếu với các mục đích để các địa phương nhìn nhận lại, học hỏi các địa phương hoặc nơi khác, tạo ra chuyển biến tích cực, chuyển biến có ý nghĩa trong việc thực thi và mở cửa hội nhập

Câu chuyện xây dựng các bộ chỉ số phản ánh những góc cạnh khác nhau của tiến trình phát triển không phải là mới. Giữa các quốc gia và trên phạm vi toàn cầu đã có rất nhiều những bộ chỉ số có thể nhìn Việt Nam trong một tương quan với các quốc gia, với các nền kinh tế khác trong khu vực và thế giới. Do đó, sự ra đời Bộ chỉ số này rất thiết thực, bổ sung thêm cùng với các bộ chỉ số khác để cho một bức tranh nhìn về quá trình phát triển, quá trình cải cách, thích ứng, phản ứng của các bên liên quan, nhất là doanh nghiệp trong bối cảnh mới rất tích cực và đáng khích lệ.

Ông Nguyễn Thế Hiệp, Phó Giám đốc Sở Công Thương Hà Nội cho hay: Thành phố Hà Nội đã ban hành các kế hoạch để triển khai thực hiện các hiệp định thương mại tự do; trong đó, có 3 hiệp định thế hệ mới. Cùng đó, tốc độ tăng trưởng xuất khẩu vào các thị trường FTA tăng so với các năm, nhưng về quy mô, giá trị trong tỉ trọng kim ngạch xuất khẩu của thành phố Hà Nội vào các thị trường này chưa lớn

Đặc biệt, Bộ chỉ số sẽ có tác động tích cực đối với thành phố Hà Nội, với các doanh nghiệp thành phố Hà Nội trong việc triển khai thực hiện tốt các FTA đã ký.

Ở góc độ địa phương, bộ chỉ số cần đảm bảo đầy đủ, toàn diện, đồng bộ, khả thi, dễ thực hiện. Hơn nữa, Bộ chỉ số sẽ soi chiếu được kết quả hoạt động quản lý nhà nước cũng như các doanh nghiệp trên địa bàn thành phố để có những điều chỉnh.

Để thực thi hiệu quả, theo ông Nguyễn thế Hiệp, Sở Công Thương cũng tham mưu cho thành phố về những kế hoạch, chương trình, hướng đến những giải pháp thực hiện một cách toàn diện, đầy đủ giải pháp.

Cụ thể từ việc thông tin, hướng dẫn, tuyên truyền để nâng cao nhận thức của doanh nghiệp, người dân, cơ quan chức năng theo chức năng, nhiệm vụ để hiểu rõ về tầm quan trọng, ý nghĩa của các FTA đã ký cũng như việc tận dụng, khai thác hiệu quả để đạt được mục tiêu của Chính phủ cũng như của địa phương. Đồng thời nâng cao được năng lực, tạo dựng được vị trí chỗ đứng của doanh nghiệp hoạt động sản xuất, kinh doanh xuất khẩu.

Ngoài ra, đó cũng là một bản đồ trong việc tìm ra những điểm mạnh, hạn chế để khai thác được những tiềm năng, thế mạnh của doanh nghiệp Hà Nội, trong lĩnh vực xuất khẩu, để khai thác được tối đa những FTA. Việc hoạch định, xây dựng kế hoạch đặt ra, những mục tiêu, chỉ tiêu của thành phố cũng sẽ thuận lợi hơn về khâu tổ chức thực hiện.

Mặt khác, việc kiểm tra, giám sát, đánh giá những chỉ tiêu thông qua chỉ số của bộ chỉ số cũng giúp cho toàn bộ hệ thống của cơ quan quản lý nhà nước cũng như doanh nghiệp trên địa bàn thành phố có cái nhìn tổng quan về quá trình, kết quả của quá trình thực hiện, giúp khai thác và tận dụng tốt hơn.

Ông Nguyễn Minh Khôi, Viện Tony Blair vì sự thay đổi toàn cầu (TBI) cho rằng: Bộ chỉ số FTA Index tạo ra một bức tranh chung và giúp cho các địa phương nhìn được vị thế, nỗ lực của mình ở mức nào và gia tăng tính cạnh tranh lành mạnh giữa các địa phương.

Để triển khai tốt Bộ chỉ số, cần có sự phối hợp giữa các tỉnh và giữa cấp tỉnh với Trung ương, các cơ quan bộ, ngành, các chính sách của Trung ương để những cam kết, những hiệu quả của ưu đãi từ các FTA ngay lập tức chuyển thành lợi ích mà doanh nghiệp, địa phương có thể tận dụng được. Cùng đó, kết nối kết quả của bộ chỉ số với cổng thông tin về các FTA sẽ tạo thành nền tảng rất đa dạng để doanh nghiệp có thể tiếp cận thông tin, tìm hiểu thêm những thông tin khác về các ưu đãi cũng như thông tin của các FTA sẽ hiệu quả hơn rất nhiều.

Với vai trò là cơ quan được giao nhiệm vụ triển khai và xây dựng bộ chỉ số FTA Index, bà Nguyễn Thị Lan Phương mong muốn xây dựng được một hệ thống phần mềm đồng bộ có thể tính toán FTA Index một cách nhanh chóng, rút ngắn được thời gian và kết nối với Cổng thông tin điện tử về các FTA.

Thời gian tới, Bộ Công Thương sẽ hoàn thiện Bộ chỉ số FTA Index để báo cáo lên Thủ tướng Chính phủ và có kết quả đánh giá về tình hình thực thi của các địa phương. Về những giải pháp đồng bộ, FTA Index là một đề án rất mới, trong quá trình triển khai được sự ủng hộ rất lớn của cả hệ thống chính trị từ Trung ương đến địa phương. Do đó, Bộ Công Thương kỳ vọng xây dựng được một hệ thống phần mềm đồng bộ có thể tính toán FTA Index một cách nhanh chóng, rút ngắn được thời gian và kết nối với cổng thông tin điện tử FTA.

Hy vọng thời gian tới, FTA Index không phải chỉ là đo lường hàng năm mà sẽ tiến tới hàng quý hay là realtime (thời gian thực) và từ đó sẽ giúp các địa phương, hiệp hội ngành hàng, doanh nghiệp và Trung ương hiệu chỉnh chính sách nhanh chóng, đúng với nhu cầu của doanh nghiệp và người dân.