Một máy bơm hút cát dùng để khai thác phễnh trên đầm Thị Nại (Tuy Phước, Bình Định).
Tại khu vực đầm Thị Nại, phóng viên chứng kiến gần 30 chiếc thuyền lắp công cụ khai thác là máy bơm hút cát có công suất khoảng 20 CV. Các máy bơm được nối với hệ thống ống hút, đầu ống gắn với thiết bị cày xới di chuyển, sục tung nền đáy để hút hết hỗn hợp nước, bùn, cát và các loại thủy sản đang sinh sống, ẩn nấp ở lớp dưới bề mặt đáy như nghêu, sò, ốc, hến, vẹm... Ống thoát nước sau đó được đưa qua lưới lọc để thu lại các loài thủy sản.
Theo ông N.X.N, một người dân tại xã Phước Thuận, đánh bắt thủy sản bằng phương pháp trên gây xáo trộn nền đáy và phá hủy thảm thực vật đầm Thị Nại; gây xáo trộn nguồn nước, phá hủy môi trường sống của các loài sinh vật khác. Việc bơm hút tạo ra những đụn cát lớn và những hầm hố trên đầm, dẫn đến việc thay đổi dòng chảy, thuyền bè đi lại thường hay bị mắc cạn.
Người dân địa phương lo lắng phương pháp khai thác thủy sản này có thể tạo nên những hố sâu, gây tai nạn đáng tiếc khi lội bộ qua sông. Bên cạnh đó, việc khai thác với số lượng nhiều máy bơm hút cát tại cùng một khu vực còn khiến cho mặt nước dậy sóng bất thường, gây khó khăn cho các phương tiện tàu thuyền qua lại.
Hiện đang là mùa sinh sôi, phát triển của loài phễnh (một loài nhuyễn thể hai mảnh vỏ) nên việc khai thác bằng máy bơm hút cát trên đầm Thị Nại càng diễn ra rầm rộ. Mỗi ngày có từ 20-30 thuyền khai thác tại khu vực đầm Thị Nại thuộc địa phận các thôn Diêm Vân, Quảng Vân và Bình Thái (xã Phước Thuận, huyện Tuy Phước). Một người dân địa phương cho biết, trước đây, việc khai thác phễnh chủ yếu theo phương pháp thủ công đơn giản với các vật dụng như vá đào, rổ hoặc giỏ xách, sản lượng không nhiều. Từ năm 2011, người dân chuyển sang khai thác bằng máy bơm hút cát.
Nhiều thuyền đánh cá khai thác thủy sản bằng máy bơm hút cát tại đầm Thị Nại (Tuy Phước, Bình Định).
Theo thống kê từ Chi cục Thủy sản Bình Định, đầu năm 2011, số hộ hành nghề khai thác phễnh nói riêng và các loài thủy sản nói chung bằng máy bơm hút cát có khoảng 14 hộ, khởi phát đầu tiên ở thôn Diêm Vân (xã Phước Thuận). Đến nay, tại xã Phước Thuận, trên 100 hộ dân hành nghề bằng phương pháp này và lan ra cả xã Phước Sơn.
Theo ông Nguyễn Công Bình, Phó Chi cục trưởng Chi cục Thủy sản Bình Định, việc đánh bắt thủy sản bằng xung điện xiết máy và hút phễnh bằng máy bơm hút cát đều bị nghiêm cấm trong hoạt động khai thác nguồn lợi thủy sản. Những hoạt động khai thác này đã tồn tại từ lâu. Chi cục Thủy sản liên tục phối hợp với các địa phương và lực lượng chức năng vận động, tuyên truyền người dân về tác hại của việc khai thác thủy sản không đúng quy định, đồng thời tiến hành xử lý nhiều trường hợp vi phạm.
Trong thời gian tới, Chi cục Thủy sản Bình Định tiếp tục phối hợp với UBND huyện Tuy Phước và xã Phước Thuận tuần tra, kiểm tra và xử lý các trường hợp vi phạm liên quan đến việc đánh bắt thủy sản bất hợp pháp, trong đó có hoạt động khai thác thủy sản bằng máy bơm hút cát gây ô nhiễm môi trường hệ sinh thái đầm Thị Nại.