Ảnh: nationalgeographic.com
Đây là lần đầu tiên một hộp sọ gần như nguyên vẹn được xác định là thuộc về Denisova, giúp hé lộ diện mạo thật sự của nhóm người bí ẩn này.
Hóa thạch của người Homo longi (Long Nhân - Người Hắc Long Giang) này có niên đại ít nhất 146.000 năm và nổi bật với trán gồ, vòm sọ lớn tương đương người hiện đại và Neanderthal. Trước đó, Denisova chỉ được biết đến thông qua ADN từ một mẩu xương ngón tay tìm thấy tại hang Denisova ở Siberia vào năm 2010, khiến hình dáng của họ vẫn là điều bí ẩn suốt hơn một thập niên.
Theo nghiên cứu đăng trên tạp chí Cell và Science tuần này, nhóm khoa học do chuyên gia Qiang Ji (Quý Cường) thuộc Đại học Địa chất Hà Bắc dẫn đầu đã sử dụng kỹ thuật phân tích protein cổ đại trên xương đá tai và răng của hóa thạch. Một chuỗi protein từ mẫu Cáp Nhĩ Tân trùng khớp với chuỗi protein từng được xác nhận là của người Denisova từ hang Siberia, Tây Tạng và Đài Loan, nhưng khác với người hiện đại và Neanderthal.
Để củng cố bằng chứng, nhóm nghiên cứu còn phân tích mảng bám răng hóa thạch - một mảnh nhỏ vôi hóa - và lần đầu tiên trích xuất được ADN ty thể của chủ thể từ vật liệu này. Kết quả cho thấy trình tự di truyền ty thể của "Long Nhân" gần với Denisova cổ ở Siberia, có niên đại 187.000 - 217.000 năm. Đây là lần đầu tiên trong khảo cổ học, ADN người được phục hồi từ mảng bám răng thuộc thời kỳ đồ đá cũ.
Khám phá này không chỉ xác định diện mạo của người Denisova mà còn mở ra hướng nghiên cứu mới: Nhờ hộp sọ mẫu này, các nhà khoa học có thể nhận diện các hóa thạch khác thuộc về Denisova dù không còn ADN hay protein bảo quản. Đồng thời, thành công trong khai thác mảng bám răng cũng mở ra cơ hội thu thập ADN người từ các hóa thạch tiền sử khác - điều trước đây bị coi là rất khó.
Trước phát hiện này, hóa thạch Cáp Nhĩ Tân từng được nhóm của Ji công bố năm 2021 như một loài người cổ mới có tên Homo longi. Tuy nhiên, bằng chứng mới từ protein và ADN cho thấy “Người Rồng” thực chất là một đại diện của người Denisova - và là hình mẫu rõ ràng nhất mà nhân loại có được cho đến nay.