Ứng dụng mô hình SaaS để chuyển đổi số trong giáo dục

Nhiều lợi ích và hiệu quả

Mô hình SaaS được xem là giải pháp tiên phong trong việc hiện đại hóa giáo dục tại Việt Nam, đặc biệt trong bối cảnh chuyển đổi số đang diễn ra mạnh mẽ. Từ khi được triển khai vào đầu những năm 2010, các nền tảng SaaS như Microsoft 365 Education, Google Workspace for Education đã hỗ trợ các trường học tối ưu hóa quy trình giảng dạy, quản lý và học tập.

Cụ thể, SaaS đã mang lại khả năng triển khai giáo dục nhanh chóng, chi phí thấp, linh hoạt và dễ dàng mở rộng, biến nó trở thành lựa chọn phù hợp cho các trường học đang tìm kiếm giải pháp chuyển đổi số hiệu quả.

Những lợi ích của SaaS thể hiện rõ ở khả năng nâng cao hiệu suất quản lý và giảng dạy. Tại Đại học Quốc gia TP Hồ Chí Minh, Microsoft 365 được sử dụng để tổ chức các khóa học trực tuyến, giúp mở rộng quy mô đào tạo mà không cần đầu tư lớn vào cơ sở vật chất.

Trong khi đó, tại trường Đại học Hùng Vương, mô hình lớp học đảo ngược, một giải pháp dựa trên SaaS, đã giúp sinh viên chủ động hơn trong học tập, phát triển khả năng tự học và tư duy phản biện. Một giảng viên của trường Đại học Hùng Vương nhận xét: “Trước đây, việc kiểm soát tiến độ học tập của sinh viên là một thách thức, nhưng với các công cụ SaaS, giảng viên có thể dễ dàng theo dõi và hỗ trợ từng cá nhân, đặc biệt là trong các dự án nhóm”.

Không chỉ cải thiện hiệu quả quản lý, SaaS còn mang lại trải nghiệm học tập linh hoạt và hiện đại cho học sinh, sinh viên. Nhờ các công cụ như Microsoft Teams, Google Classroom, học sinh có thể truy cập tài liệu học tập mọi lúc, mọi nơi, đồng thời phát triển các kỹ năng mềm như làm việc nhóm, tổ chức thời gian và tự học.

Theo các sinh viên tại TP Hồ Chí Minh, những ứng dụng như Microsoft Teams không chỉ giúp các bạn học tập hiệu quả hơn mà còn tạo cơ hội làm việc nhóm tốt hơn với các bạn cùng lớp. Do đó, hầu hết các sinh viên đều cảm thấy việc học tập trở nên thú vị hơn rất nhiều.

Ngoài ra, SaaS cũng thúc đẩy chuyển đổi số toàn diện trong giáo dục. Việc các trường học áp dụng mô hình này không chỉ là sự đổi mới trong công cụ giảng dạy mà còn mở ra cơ hội kết nối toàn cầu. Đặc biệt, trong bối cảnh đại dịch COVID-19, SaaS đã chứng minh vai trò quan trọng khi đảm bảo tính liên tục của giáo dục, bất chấp các hạn chế về mặt vật lý. Những trường như Đại học Bách Khoa Hà Nội hay Đại học Mở TP Hồ Chí Minh đã dẫn đầu trong việc ứng dụng SaaS, tạo ra các lớp học trực tuyến đạt tiêu chuẩn quốc tế.

Thách thức về chi phí

Mặc dù mang lại nhiều lợi ích, mô hình SaaS đang đối mặt với những thách thức lớn khi các nhà cung cấp lớn thay đổi chính sách giá. Từ tháng 1/2025, Microsoft sẽ thực hiện nhiều thay đổi lớn đối với chính sách giá của các gói Microsoft 365 Education, bao gồm việc ngừng gói Office 365 A1 Plus, giảm dung lượng lưu trữ chung xuống còn 100TB cho mỗi tổ chức và giới hạn một số giấy phép chỉ sử dụng được trên nền tảng web, không có phiên bản máy tính như Word, Excel hay PowerPoint.

Những điều chỉnh này đã tạo áp lực tài chính lớn cho các trường học, buộc họ phải phân bổ lại ngân sách hoặc nâng cấp lên các gói trả phí cao cấp hơn để duy trì hoạt động. Chi phí các gói cao cấp như Microsoft 365 Education A3 dao động từ 2 - 3 USD/người dùng/tháng, trong khi Google Workspace for Education Plus có giá khoảng 5 USD/học sinh/năm. Với số lượng hàng nghìn sinh viên, chi phí tích lũy hàng năm của các trường học trở thành gánh nặng đáng kể, đặc biệt đối với các trường có ngân sách hạn chế.

Không chỉ chi phí, các trường học còn đang đối mặt với mối lo ngại lớn về quyền riêng tư và bảo mật dữ liệu. Với lượng lớn thông tin nhạy cảm như hồ sơ học sinh, dữ liệu tài chính và nghiên cứu, các trường học trở thành mục tiêu của các cuộc tấn công mạng.

Theo báo cáo của Netwrix năm 2024, gần 80% trường học trên toàn cầu bị ảnh hưởng mỗi năm. Hơn nữa, việc tuân thủ các quy định như FERPA và GDPR yêu cầu hệ thống quản lý dữ liệu phải an toàn, bảo mật và dễ dàng kiểm tra - điều mà một số giải pháp SaaS hiện nay khó đáp ứng.

Trước tình hình đó, các trường học buộc phải tìm kiếm giải pháp thay thế hoặc kết hợp các hệ thống để duy trì hiệu quả hoạt động. Synology Office Suite, Nextcloud và OnlyOffice là những lựa chọn tiềm năng. Trong đó, Synology Office Suite với hệ thống lưu trữ nội bộ cung cấp giải pháp tiết kiệm chi phí dài hạn, đồng thời đảm bảo tính bảo mật cao. Nextcloud và OnlyOffice, hai nền tảng mã nguồn mở mang lại sự linh hoạt, không yêu cầu chi phí giấy phép hàng năm, phù hợp với các trường có đội ngũ kỹ thuật nội bộ mạnh mẽ. Các giải pháp hybrid, kết hợp giữa SaaS và hệ thống nội bộ, cũng nổi lên như một chiến lược cân bằng giữa chi phí và tính năng.

Theo nhận định của các chuyên gia, giáo dục Việt Nam đang đứng trước cơ hội quan trọng để định hình lại chiến lược chuyển đổi số, nếu tận dụng tốt sẽ là bước đệm mạnh mẽ để ngành giáo dục vươn xa hơn trong kỷ nguyên số hóa toàn cầu. Theo đó, trong bối cảnh này, việc đánh giá lại nhu cầu thực tế và đầu tư vào hệ thống bền vững không chỉ giúp các trường giảm áp lực tài chính mà còn tăng khả năng kiểm soát dữ liệu, bảo mật và an toàn thông tin cho giáo viên và học sinh.