Video cô giáo Nguyễn Thị Diệu Hiền, Giáo viên Ngữ văn, Trường THPT Phan Đình Phùng (Quận Ba Đình, Hà Nội) chia sẻ về các bước làm bài Nghị luận văn học:
Cô giáo Nguyễn Thị Diệu Hiền cho biết: “Học sinh hay mắc phải sai lầm khi không đọc kĩ yêu cầu của đề thi, dẫn đến làm lạc đề. Lỗi này bị trừ điểm rất nặng. Tiếp theo là kĩ năng viết đoạn văn chưa tốt, chưa đạt yêu cầu".
Cụ thể, phần mở bài, học sinh chưa giới thiệu được đoạn trích cần phân tích và vấn đề nghị luận cần làm sáng tỏ (yêu cầu ở đề bài) sau khi giới thiệu về tác giả, tác phẩm. Nhiều học sinh viết đến đoạn văn thứ 2, thứ 3 mới nêu yêu cầu của đề bài dẫn đến mất 0,5 điểm ở phần mở bài một cách đáng tiếc.
Theo cô giáo Nguyễn Thị Diệu Hiền, phần thân bài học sinh cũng mất điểm nếu triển khai các ý chưa rõ ràng. Chẳng hạn, các em làm không có đoạn giới thiệu về tác phẩm hoặc nhân vật, xuất xứ, vị trí đoạn trích cần phân tích. Đoạn văn ở đề bài cần được đặt trong chỉnh thể tác phẩm mới cho thấy hết được ý nghĩa, giá trị của nó. Nếu mắc lỗi này, thí sinh bị trừ 0,5 điểm. Khi phân tích đoạn trích, các em không chia thành các luận điểm rõ ràng hoặc hết mỗi luận điểm không xuống dòng - lỗi này dễ khiến bài văn bị thiếu ý và sẽ bị trừ điểm tùy theo thang điểm.
"Trong quá trình phân tích, có em không trích dẫn văn bản và không chú ý khai thác giá trị nội dung, nghệ thuật của câu từ, hình ảnh mà chỉ diễn xuôi chung chung. Cũng có em phân tích xong đoạn trích, nhưng không có đoạn đánh giá chung về nội dung và nghệ thuật. Lỗi này thường bị trừ ít nhất là 0,5 điểm", cô giáo Nguyễn Thị Diệu Hiền chỉ rõ.
Một lỗi mà học sinh hay mắc nữa mà cô giáo Nguyễn Thị Diệu Hiền chỉ ra là giữa các đoạn không có sự liên kết, chuyển ý khiến cho bài viết rời rạc thiếu kết nối. Các em cũng chưa biết liên hệ so sánh với các tác phẩm có cùng nội dung, cùng thời đại. Đồng thời, các em chưa biết vận dụng kiến thức lý luận văn học để bài viết thêm sâu sắc, hấp dẫn, sáng tạo. Phần này nếu phải, mắc học sinh sẽ mất 0,5 điểm sáng tạo.
Cô Nguyễn Thị Diệu Hiền cũng chỉ ra, học sinh sẽ mất điểm nếu viết rất sơ sài phần kết luận do thiếu thời gian. Thậm chí, phần kết bài chỉ có 1 câu, không đảm bảo yêu cầu và không tuân thủ nguyên tắc “đầu – cuối tương xứng”. Lỗi này dẫn đến mất điểm hoặc bị trừ ít nhất 0,25 điểm.