Năm 2013, gia đình bà Nguyễn Thị Hoa, xóm Phú Xuân, xã Đô Thanh, huyện Yên Thành đã đóng 2,5 triệu đồng cho UBND xã Đô Thành để xây dựng công trình nước sạch. Với số tiền này, chính quyền xã cam kết nước sạch sẽ về tận các hộ gia đình. Song gần chục năm qua, gia đình bà Hoa vẫn chưa có nước sạch để sử dụng.
Nguồn nước sinh hoạt của hàng ngàn hộ dân xã Đô Thành hiện nay chủ yếu từ nước mưa và nước giếng khoan.
Hiện nay, nguồn nước sinh hoạt trong gia đình bà Hoa với 6 nhân khẩu chủ yếu là từ nước mưa và nước giếng khoan. Nguồn nước mưa sau khi hứng trên mái nhà xuống được cho vào bể rồi lọc bằng các biện pháp thô sơ để sử dụng cho việc nấu ăn hàng ngày. Tuy nhiên, nguồn nước mưa cũng không đủ dùng, nhất là trong mùa nắng nóng. Trong khi nguồn nước giếng khoan cũng không đảm bảo vì nhiễm phèn, chỉ dùng cho việc rửa, tắm giặt.
Bà Nguyễn Thị Hoa cho biết, người dân rất bức xúc khi đã đóng tiền nhiều năm nay cho chính quyền địa phương xây dựng công trình nước sạch nhưng đến nay vẫn chưa có nước sạch để sử dụng, tiền thì cũng không biết đi đâu và không thể đòi lại được. Không có nước sạch, sinh hoạt của người dân gặp rất nhiều khó khăn và không đảm bảo sức khỏe khi phải dùng nước mưa để lâu ngày và nước giếng khoan.
Cùng chung sự bức xúc, ông Nguyễn Đức Khuyến, xóm Phú Xuân, xã Đô Thành cho biết, vấn đề người dân thiếu nước sạch để sử dụng trong khi đã đóng tiền cho UBND xã Đô Thành đã được nhiều lần đề cập trong các cuộc tiếp xúc cử tri tại địa phương. Song, lãnh đạo chính quyền địa phương đùn đẩy trách nhiệm cho nhau, không giải quyết thấu đáo, cũng không có phương án trả lại tiền cho người dân. Nguyện vọng lớn nhất của người dân hiện nay là các cấp có thẩm quyền xem xét, giải quyết để người dân sớm có nước sạch để sử dụng, ổn định cuộc sống.
Hiện xã Đô Thành có hơn 2.000 hộ dân với gần 10.000 nhân khẩu thuộc 7/14 xóm đang thiếu nước sạch sinh hoạt, nhất là trong mùa nắng nóng. Cùng với việc hứng nước mưa để ăn, hàng tháng nhiều gia đình đông người đều phải bỏ từ 500.000 đồng đến 1 triệu đồng để mua nước sạch từ nơi khác về dùng.
Năm 2011, UBND tỉnh Nghệ An phê duyệt cho phép lập Dự án đầu tư hệ thống cấp nước sinh hoạt với tổng mức đầu tư trên 28 tỷ đồng tại khu vực Bầu Dú, xã Đô Thành, tiến hành cấp nước giai đoạn 1 cho 7/14 xóm. Theo đó, vốn ngân sách Nhà nước theo kế hoạch là 60% (16,8 tỷ đồng) và vốn đối ứng địa phương là 40% (11,2 tỷ đồng). Dự án do UBND xã Đô Thành là chủ đầu tư, đơn vị thi công là Công ty cổ phần Đại Việt.
Ông Nguyễn Văn Hà, Phó Chủ tịch UBND xã Đô Thành cho biết, trong quá trình triển khai dự án, do nguồn vốn đối ứng của địa phương eo hẹp chỉ có 403 triệu đồng nên chính quyền đã thu tiền của toàn bộ các hộ dân 14 xóm (2,5 triệu đồng/hộ) với tổng số tiền hơn 5,5 tỷ đồng để triển khai dự án giai đoạn 1.
Tuy nhiên, trong quá trình triển khai, vốn ngân sách Nhà nước bị cắt giảm chỉ mới giải ngân được trên 7,5 tỷ đồng. Do thiếu nguồn vốn nên đơn vị thi công là Công ty cổ phần Đại Việt đang thi công dang dở thì dừng dự án.
Trước việc Công ty cổ phần Đại Việt dừng thi công dự án, UBND xã Đô Thành đã giao Công ty TNHH Đầu tư thương mại Phú Lộc tiếp tục xây dựng hoàn thành giai đoạn 1 dự án xây dựng hệ thống cấp nước sinh hoạt xã Đô Thành và được thu phí quản lý, khai thác vận hành. Đến nay, dự án đã cơ bản hoàn thành và vận hành cấp nước sinh hoạt cho 7 xóm và 1 khu dân cư Vách Bắc với 1.469 hộ dân; lượng nước cấp trung bình là 7.500 m3, phí người dân phải trả để sử dụng là 8.000 đồng/m3.
Hiện UBND xã Đô Thành vẫn đang nợ đơn vị thi công là Công ty cổ phần Đại Việt hơn 10,3 tỷ đồng và không có khả năng chi trả. Bên cạnh đó, mặc dù đã thu tiền các hộ dân của 14 xóm, song chỉ mới có 7/14 xóm có nước sạch để sinh hoạt. Việc quyết toán giai đoạn 1 của dự án cũng đang gặp khó khăn do đơn vị thi công là Công ty TNHH đầu tư thương mại Phú Lộc khi tiếp nhận từ Công ty cổ phần Đại Việt đã thi công dự án không có hồ sơ thiết kế. Do đó, việc phân định để quyết toán là rất khó khăn.
Theo ông Nguyễn Văn Hà, căn cứ kết quả kiểm toán, giá trị công trình đã thực hiện 23,8 tỷ đồng, đã huy động và thanh toán 13,4 tỷ đồng. UBND xã Đô Thành kiến nghị UBND tỉnh Nghệ An hỗ trợ vốn ngân sách Nhà nước theo kế hoạch còn thiếu là hơn 6,7 tỷ đồng để có điều kiện trả nợ công trình.
UBND xã Đô Thành cũng kiến nghị mở rộng phương án đầu tư theo hình thức đối tác công tư để triển khai dự án cho 7 xóm còn lại và khu Trung tâm Vách Bắc, đáp ứng nhu cầu nước sinh hoạt của người dân.
Nghệ An đang bước vào thời điểm nắng nóng gay gắt kéo dài, nhu cầu sử dụng nước của người dân ngày càng tăng cao. Tuy nhiên, với thực trạng như hiện nay, không biết đến bao giờ hàng ngàn hộ dân xã Đô Thành mới có nước sạch để sử dụng. Bởi vậy, chính quyền các cấp cần vào cuộc, xem xét, giải quyết thấu đáo, nhằm đảm bảo quyền lợi, tránh gây bức xúc kéo dài trong quần chúng nhân dân.