Từ đầu tháng 8/2023, "cát tặc" sử dụng đường công vụ tại khu vực thi công Dự án đập dâng sông Trà Khúc đoạn qua xã Tịnh An, thành phố Quảng Ngãi, để khai thác cát trái phép.
Việc khai thác cát trộm được thực hiện ngay cả ban ngày làm thất thoát nghiêm trọng nguồn tài nguyên, ô nhiễm môi trường và gây mất an ninh trật tự tại địa phương.
Cát bị moi lên từ sông được các xe tải vận chuyển nghênh ngang trên nhiều tuyến đường. Điều đáng nói, ngoài việc trộm cát ở khu vực xa dân cư, "cát tặc" còn lộng hành ngay tại các mỏ cát chờ được cấp phép khai thác, thậm chí ngay trong khu vực được bảo vệ, đường công vụ để thi công dự án. Từ đầu tháng 8/2023, tại khu vực thi công Dự án đập dâng sông Trà Khúc đoạn qua xã Tịnh An, thành phố Quảng Ngãi liên tục xuất hiện tình trạng khai thác cát trái phép.
Theo tìm hiểu của phóng viên, từ tuyến đường công vụ để thi công Dự án đập dâng sông Trà Khúc, một số đối tượng đã đắp thêm một con đường ra giữa lòng sông, bố trí một xe múc đã liên tục múc cát vào ban đêm tập kết tại một vị trí, sau đó các xe tải liên tục ra vào vận chuyển cát ra khỏi công trường, lưu thông trên đường Hoàng Sa. Điều đáng nói, "cát tặc" ngang nhiên khai thác cát trong khu vực công trường thi công dự án nhưng không bị ngăn chặn.
Dọc bờ sông Trà Khúc theo tuyến đường Trường Sa, thời gian gầy đây, xuất hiện nhiều điểm khai thác, tập kết cát trái phép. Tại khu vực thôn Thanh Khiết, xã Nghĩa Hà, thành phố Quảng Ngãi, "cát tặc" liên tục sử dụng ghe máy ra các bãi bồi sông Trà Khúc để hút cát. Sau khi no cát các ghe máy vận chuyển cát vào bờ, tại đây luôn có sẵn máy đào múc cát từ các ghe lên xe tải vận chuyển lên đường Trường Sa đưa đi trữ hoặc tiêu thụ. Cứ như vậy, mỗi đêm nhóm cát tặc này đã thực hiện trót lọt hàng chục xe cát nhưng không bị kiểm tra, xử lý.
Hay tại khu vực phía Đông cầu Trường Xuân khu vực giáp danh giữa huyện Sơn Tịnh và thành phố Quảng Ngãi, "cát tặc" đã mở hàng chục đường mòn từ bờ sông Trà Khúc nối với đường Tế Hanh từ nhiều năm qua để tiện cho việc khai thác, vận chuyển cát trái phép. Dưới khu vực lòng sông, nhiều ghe thuyền ban ngày thì "án binh bất động", chờ đêm đến sẽ đồng loạt hút cát. Hoạt động khai thác cát ở đây diễn ra rầm rộ nhất là khoảng từ 20 giờ đến 5 giờ hôm sau. Cũng tại khu vực này một doanh nghiệp đã trúng đấu giá khai thác thác mỏ cát Trường Xuân - Thọ Lộc với trữ lượng 136.000m3. Tuy nhiên, đang trong thời gian doanh nghiệp này hoàn thiện các thủ tục để khai thác, mỏ cát liên tục bị "cát tặc" khai thác trộm, nhưng chính quyền địa phương cũng như cơ quan chức năng không có biện pháp ngăn chặn. Cát được vận chuyển từ dưới sông Trà Khúc theo đường Tế Hanh qua đường dẫn cầu Thạch Bích, đường Võ Nguyên Giáp rồi tỏa đi đến các điểm tiêu thụ.
Để bít đường của "cát tặc", chính quyền địa phương huyện Sơn Tịnh và thành phố Quảng Ngãi đã chôn 26 trụ bê tông và bảng cấm khai thác cát tại các đường mòn, lối mở xuống bãi tập kết, khai thác, mua bán trái phép cát trên địa bàn thôn Trường Xuân và thôn Thọ Lộc Tây, xã Tịnh Hà. Tuy nhiên, sau một thời gian dừng hoạt động, hiện nay, "cát tặc" đã tác động mở rộng các con đường mòn “né trụ bê tông” tiếp tục lưu thông ra vào xúc cát trộm trên sông Trà Khúc.
"Cát tặc" mở đường mới tại thôn Trường Xuân và thôn Thọ Lộc Tây, xã Tịnh Hà, huyện Sơn Tịnh, bên cạnh đường mòn đã được lực lượng chức năng huyện Sơn Tịnh cắm trụ bê tông và bảng cấm khai thác cát.
Theo lãnh đạo Ủy ban nhân dân huyện Sơn Tịnh, từ đầu năm 2023 đến cuối tháng 6, Công an huyện đã xử lý gần 90 vụ, 113 trường hợp, tịch thu hơn 500 m3 cát xây dựng và đang kiểm tra, xác minh hàng chục trường hợp. Nạn khai thác trộm cát diễn ra phức tạp, nhất là đoạn sông giáp ranh giữa xã Tịnh Hà, huyện Sơn Tịnh và xã Tịnh Ấn Tây, thành phố Quảng Ngãi.
Chủ tịch Ủy ban nhân dân thành phố Quảng Ngãi Trà Thanh Danh cho biết, các địa phương đã tăng cường kiểm tra, xử lý khai thác cát trái phép, nhưng mới chỉ là giải pháp tình thế, tính hiệu quả không cao.
Thêm vào đó, khu vực bãi bồi sông Trà Khúc quá rộng, các nhóm đối tượng này liên tục di dời địa điểm khai thác nên công tác đấu tranh cũng khó. “Cơ quan chức năng của thành phố đã xử phạt hàng chục trường hợp với số tiền hàng trăm triệu đồng, song vẫn chưa đủ sức răn đe. Thành phố sẽ chỉ đạo lực lượng Công an vào cuộc mạnh hơn nữa, xác lập củng cố hồ sơ để xử lý hình sự các trường hợp, có như vậy mới giải quyết căn cơ được tình trạng khai thác cát lậu”, ông Trà Thanh Danh nói.
Trước tình trạng cát tặc lộng hành rút ruột sông Trà Khúc diễn ra ở nhiều địa phương, Phó Chủ tịch Ủy ban nhân dân tỉnh Quảng Ngãi Trần Phước Hiền đã liên tục ban hành các văn bản yêu cầu các địa phương kiểm tra, chấn chỉnh tình trạng khai thác cát, tuy nhiên tình trạng khai thác cát trái phép ở Quảng Ngãi vẫn không có dấu hiệu giảm.
Mới đây nhất ngày 16/8, Phó Chủ tịch Ủy ban nhân dân tỉnh Quảng Ngãi Trần Phước Hiền đã ký công văn khẩn số 3945 UBND-KTN giao Công an tỉnh chủ trì làm việc với Ủy ban nhân dân các huyện Tư Nghĩa, Sơn Tịnh và thành phố Quảng Ngãi và các đơn vị có liên quan kiểm tra thực tế, xác minh xử lý nghiêm tình trạng khai thác cát trên sông Trà Khúc; báo cáo kết quả trước Ủy ban nhân dân tỉnh trước ngày 15/9.