Thứ trưởng Bộ Y tế Nguyễn Thị Liên Hương phát biểu tại Hội thảo.
Tại hội thảo “Mức sinh thấp tại Việt Nam: Thực trạng và giải pháp” do Hội Phụ sản Việt Nam phối hợp cùng Tổng cục Dân số Kế hoạch hoá Gia đình (Bộ Y tế), Công ty TNHH Merck Healthcare Việt Nam tổ chức ngày 10/11, tại Hà Nội, Thứ trưởng Bộ Y tế Nguyễn Thị Liên Hương cho biết: “Trong thời gian qua Việt Nam đã đạt được nhiều thành tựu trong công tác dân số; trong đó, tốc độ gia tăng dân số đã được khống chế thành công, đạt mức sinh thay thế từ năm 2006 và tiếp tục duy trì cho đến nay. Nước ta bước vào thời kỳ dân số vàng từ 2007 đã đóng góp tích cực cho phát triển kinh tế - xã hội của Việt Nam trong hơn 30 năm đổi mới. Tuy nhiên, hiện Việt Nam lại đang đối mặt với thực trạng chênh lệch mức sinh đáng kể giữa các vùng”.
Cụ thể, bên cạnh 33 tỉnh, thành phố có mức sinh cao, hiện có 21 tỉnh, thành phố lại có mức sinh thấp, thậm chí một số nơi mức sinh rất thấp tập trung ở khu vực Đông Nam Bộ, đồng bằng sông Cửu Long và duyên hải miền Trung. Các tỉnh mức sinh thấp có quy mô dân số là 37, 9 triệu người (chiếm khoảng 39,4% dân số cả nước), điều này sẽ tác động rất lớn đến phát triển bền vững.
Đáng chú ý, mức sinh thấp không chỉ diễn ra ở một số đô thị - nơi có điều kiện kinh tế phát triển mà còn xuất hiện ở nhiều tỉnh có điều kiện kinh tế xã hội khó khăn, đơn cử như ở khu vực đồng bằng sông Cửu Long, nơi chiếm vai trò quan trọng trong việc sản xuất trong việc sản xuất nông nghiệp.
Trong khi đó, Việt Nam cũng là một trong các quốc gia có tỷ lệ vô sinh cao (khoảng 7,7%); xu hướng ít con ngày càng lan rộng, mức sinh thấp kéo dài sẽ để lại nhiều hệ lụy như già hóa dân số nhanh, thiếu hụt lao động, ảnh hưởng đến an sinh xã hội…
Để giải quyết chênh lệch mức sinh giữa các vùng, Thủ tướng Chính phủ đã ban hành quyết định số 588 phê duyệt chương trình điều chỉnh mức sinh phù hợp với các vùng, đối tượng đến năm 2030. Bộ Y tế cũng đã có quyết định số 2324 ban hành kế hoạch hành động thực hiện, trong đó nêu rõ cần đạt mục tiêu đến năm 2030 ở vùng mức sinh thấp là tăng 10% tổng tỷ suất sinh ở các tỉnh, thành phố có mức sinh thấp (bình quân mỗi phụ nữ trong độ tuổi sinh đẻ có dưới 2 con).
Cũng theo Thứ trưởng Nguyễn Thị Liên Hương, nhiệm vụ giải pháp chủ yếu cho vùng mức sinh thấp là: Tập trung tuyên truyền vào lợi ích của việc sinh đủ hai con, các yếu tố bất lợi của việc kết hôn, sinh con quá muộn, sinh ít con đối với việc phát triển kinh tế xã hội, đối với gia đình và chăm sóc bố mẹ khi về già; Tập trung vận động nam, nữ thanh niên không kết hôn muộn, không sinh con muộn, mỗi cặp vợ chồng sinh đủ 2 con và nuôi dạy con tốt. Việc thí điểm và từng bước mở rộng các biện pháp hỗ trợ các cặp vợ chồng sinh đủ 2 con ở vùng mức sinh thấp cần triển khai. Một số nội dung hỗ trợ, khuyến khích cần thí điểm như khuyến khích nam nữ kết hôn trước 30 tuổi, không kết hôn muộn và sớm sinh con, phụ nữ sinh con thứ 2 trước 35 tuổi. Đồng thời, cần xây dựng môi trường cộng đồng phù hợp với các gia đình nuôi con nhỏ, hỗ trợ phụ nữ khi mang thai, sinh con…
Bên cạnh đó, các chuyên gia, nhà khoa học tiếp tục phân tích thực trạng và các yếu tố tác động đến mức sinh thấp để đưa ra các nhiệm vụ, giải pháp thời gian tới để thực hiện mục tiêu tăng mức sinh tại các vùng có mức sinh thấp.