Vinh danh những người hiến máu có nhóm máu hiếm tiêu biểu

Ngày 15/11, Viện Huyết học – Truyền máu Trung ương tổ chức chương trình Gặp mặt người hiến máu nhóm máu hiếm tiêu biểu.

Tại chương trình, Ban tổ chức đã tôn vinh và trao tặng Giấy khen của Hội Chữ thập đỏ TP Hà Nội cho 15 cá nhân; trao tặng Giấy khen của Viện Huyết học - Truyền máu Trung ương cho 20 cá nhân tiêu biểu. Khoảng 150 người hiến máu có nhóm máu hiếm tiêu biểu được tôn vinh, giao lưu, chia sẻ và cùng thưởng thức những tiết mục múa rối truyền thống tại Nhà hát Múa rối Việt 

Là người nhóm máu hiếm được vinh danh với 20 lần hiến máu, bà Lã Thị Khiếu (56 tuổi, ở Hà Nội) chia sẻ: “Tôi không biết đi xe máy, cũng không rành đường, nhưng mỗi khi bệnh viện báo có người cần máu, bằng giá nào tôi cũng thu xếp, hoặc bắt xe ôm, hoặc gọi taxi để đến kịp có mặt hiến máu cứu người. Vì là máu hiếm nên mình biết người bệnh đang rất cần mình, thậm chí chờ đợi từng giây phút”.

Với bà Khiếu, hơn 20 lần hiến máu cứu người đều là những cuộc chạy đua gấp rút để giữ lấy mạng sống cho những người xa lạ. Bởi với bà, chỉ cần giọt máu của mình mà cứu được ai thì đó là niềm hạnh phúc không gì sánh được, bà luôn sẵn sàng, hăng hái lên đường bất kể ngày, đêm.

Chị Đinh Thị Ngân (45 tuổi, Quảng Ninh), chủ nhiệm Câu lạc bộ người có nhóm máu hiếm tỉnh Quảng Ninh, là người mang nhóm máu hiếm Rh(D) âm cũng được vinh danh tại chương trình lần này.

“Từ người mang nhóm máu hiếm đã vượt qua cửa tử nhờ được người khác hiến máu cứu mạng, hơn ai hết, tôi hiểu rất sâu sắc giá trị của những đơn vị máu hiến, nhất là với những người có nhóm máu hiếm”, chị Ngân chia sẻ.

Bởi vậy, ngay sau biến cố của cuộc đời, chị Ngân đã mạnh dạn đứng ra kêu gọi và thành lập câu lạc bộ người có nhóm máu hiếm tại tỉnh Quảng Ninh. Từ một nhóm nhỏ lẻ khởi đầu, dần dần phát triển, đến nay, nhóm đã kết nối được hơn 50 thành viên trong tỉnh. Tất cả các thành viên đều luôn sẵn sàng đi hiến máu bất cứ lúc nào khi được gọi.

Theo Viện Huyết học – Truyền máu Trung ương, trong những năm gần đây, nhu cầu sử dụng các chế phẩm máu nhóm hiếm Rh(D) âm tại các cơ sở y tế, đặc biệt tại Hà Nội liên tục tăng so với giai đoạn trước, phần lớn đều được Viện Huyết học – Truyền máu Trung ương huy động người hiến máu để đáp ứng kịp thời, đầy đủ.

PGS.TS. Trần Ngọc Quế, Giám đốc Trung tâm Máu quốc gia, Viện Huyết học – Truyền máu Trung ương cho biết: “Việc đảm bảo nguồn người hiến máu nói chung, đặc biệt là nguồn người hiến máu có nhóm máu hiếm Rh(D) âm nói riêng gặp rất nhiều khó khăn và thách thức, do tại Việt Nam, tỷ lệ người mang nhóm máu Rh(D) âm chỉ chiếm khoảng 0,07% - 0,1% dân số. Khi người bệnh có nhóm máu hiếm cần truyền máu, từng giây phút trôi qua đều là những khoảnh khắc vô giá bởi không phải lúc nào tại các Trung tâm máu cũng có sẵn nguồn máu hiếm dự trữ”.

Khẳng định những đóng góp của người hiến máu nhóm máu hiếm, PGS.TS. Trần Ngọc Quế cảm kích tấm lòng của những người mang trong mình nhóm máu hiếm đã không ngần ngại đêm khuya, mưa gió, đường xa cách trở vẫn sẵn sàng lên đường, đến đúng giờ hẹn để hiến máu.

“Họ chính là phao cứu sinh duy nhất, là ngân hàng máu sống đặc biệt mà cho đến nay, dù y học đã phát triển vượt bậc nhưng vẫn chưa có phương pháp tối ưu nào có thể thay thế được”, PGS.TS Trần Ngọc Quế nhấn mạnh.

Theo Viện Huyết học - Truyền máu Trung ương, tính đến tháng 11/2025, Hội Truyền máu quốc tế công nhận có tới 48 hệ nhóm máu hồng cầu với 398 kháng nguyên nhóm máu khác nhau. Mỗi hệ nhóm máu lại có các nhóm máu khác nhau do sự có mặt hay vắng mặt của kháng nguyên mang đặc tính di truyền trên bề mặt hồng cầu và kháng thể trong huyết thanh của người đó. Trong đó, hệ nhóm máu ABO và hệ nhóm máu Rh là quan trọng nhất trong thực hành truyền máu. Chúng ta vẫn nghe và quen gọi các nhóm máu: O, A, B, AB; đó chính là các nhóm máu thuộc hệ nhóm nhóm máu ABO.

Hệ nhóm máu ABO được phát hiện đầu tiên năm 1901 bởi nhà bác học Karl Landsteiner, mở ra kỷ nguyên mới trong thực hành truyền máu. Những năm sau đó, nhiều hệ nhóm máu hồng cầu khác đã được phát hiện như hệ nhóm máu Rh, Kell, Kidd, Duffy, Lewis, MNS… Hệ nhóm máu Rh có hệ kháng nguyên đa dạng và phức tạp nhất với 56 kháng nguyên, trong đó kháng nguyên D là phổ biến nhất.

Hội Truyền máu Quốc tế quy ước nhóm máu có tần suất xuất hiện dưới 0,1% được gọi là nhóm máu hiếm và dưới 0,01% được gọi là nhóm máu rất hiếm.

Tại Việt Nam, một trong những nhóm máu hiếm hay nhắc đến là Rh(D) âm vì chỉ chiếm dưới 0,1% dân số. Trong khi tỷ lệ nhóm máu Rh(D) âm trong cộng đồng ở châu Âu hay nhiều nước lại không phải là hiếm, vì có thể chiếm tới 15 – 40% dân số.