Suy thận nặng vì uống cỏ mực, viên làm trắng da
Tại phòng khám chuyên khoa Nội thận của Bệnh viện Bình Dân, bệnh nhân L.T.T (45 tuổi, ngụ Đồng Nai) đến tái khám để đánh giá lại chức năng thận sau đợt phải lọc máu cấp cứu vì rơi vào suy thận cấp, tổn thương thận mức độ 5. Chị T. cho biết, đến giờ chị vẫn còn bàng hoàng vì phải lọc máu cấp cứu và không dám uống bất kỳ loại chất nào bán trôi nổi không rõ nguồn gốc nữa.
Bệnh nhân T. đến tái khám tại bệnh viện Bình Dân sau thời gian lọc thận. Ảnh: P. D
Chị L.T. T kể, cách đây gần một năm chị thấy trên mạng giới thiệu loại thuốc làm trắng da, đẹp da nên đã đặt hàng về uống. Chị mua một lọ thuốc làm trắng da này với giá tầm 600.000 đồng, một lọ 60 viên và uống mỗi ngày 6 viên. Khi uống đến lọ thứ 7 thì chị thấy đau bụng dữ dội, mệt, khó thở, nôn ói liên tục phải đi cấp cứu. Bác sĩ cho biết, chị bị suy thận cấp mức độ 5, nếu không kịp thời lọc máu có thể tử vong.
Sau khi được cấp cứu tại bệnh viện địa phương, chị T được chuyển lên Bệnh viện Bình Dân để tiếp tục thăm khám và điều trị lâu dài. Các bác sĩ Bệnh viện Bình Dân cho biết, rất may mắn, kết quả xét nghiệm chức năng thận của bênh nhân T trong hai tháng gần đây nhất đều đã ổn định. Tuy chức năng thận hồi phục tốt, chị T. đã trở lại với công việc bình thường nhưng chị vẫn phải uống thuốc và theo dõi chức năng thận.
Theo Bệnh viện Bình Dân, bên cạnh trường hợp nhập viện bị suy thận cấp độ nặng vì uống thuốc làm trắng da không rõ nguồn gốc bán trên mạng, gần đây bệnh viện còn tiếp nhận nhiều bệnh nhân nhập viện điều trị suy thận mức độ nặng trên nền suy thận mạn do có liên quan đến việc uống cỏ mực.
Điển hình như trường hợp bệnh nhân P.V.H (47 tuổi, Vĩnh Long), vốn là bệnh nhân bị suy thận độ 3 và phải thăm khám điều trị tại Bệnh viện Bình Dân. Tuy nhiên, theo lời mách bảo uống cỏ mực và đậu đen xanh lòng để trị bệnh thận, bệnh nhân này đã bỏ uống thuốc và tái khám theo lịch hẹn tái khám.
Anh H. cho biết: “Tôi thấy người không đau mệt, nghĩ không có bệnh nữa nên không uống thuốc nữa khi đã điều trị một thời gian. Tôi nghe nói uống cỏ mực và đậu đen xanh lòng có thể trị bệnh thận nên mỗi ngày, tôi uống khoảng một nắm tay cỏ mực và 2 đến 3 muỗng đậu đen xanh lòng để trị bệnh”.
Tuy nhiên, chỉ sau 3 tháng liên tục uống cỏ mực và đậu đen xanh lòng, anh H. thấy ăn uống kém, da xanh xao, chân đau nhức không rõ nguyên do và cơ thể mệt mỏi, anh đã quay lại bệnh viện khám. Qua thăm khám, bác sĩ chẩn đoán anh bị suy thận mức độ nặng.
Bác sĩ chuyên khoa 2 Lê Thị Đan Thùy, Trưởng khoa Nội thận - Lọc máu Bệnh viện Bình Dân cho biết, kết quả các xét nghiệm đánh giá chức năng thận cho thấy, bệnh nhân H rơi vào suy thận cấp trên nền suy thận mạn, độ lọc cầu thận (glomerular filtration rate-GFR) của anh H. chỉ còn 4 ml/phút/1,73m2. Trong khi đó, chỉ số GFR < 15 ml/phút/1,73m2 đã là suy thận giai đoạn 5, là giai đoạn nghiêm trọng nhất và tính mạng của bệnh nhân đang rất nguy hiểm. Bệnh nhân được tư vấn nhập viện để lọc máu nhằm tránh nguy cơ hôn mê, tử vong do các biến chứng suy thận cấp gây ra.
Sau 2 ngày điều trị, tình trạng đau nhức chân cùng các triệu chứng suy thận khác của anh H. đã giảm, chức năng thận được cải thiện. “Tuy nhiên, nếu đáp ứng điều trị bằng thuốc kém, chức năng thận không phục hồi tốt hơn, anh H. sẽ phải lọc máu định kỳ suốt đời”, bác sĩ chuyên khoa 2 Lê Thị Đan Thùy cho biết thêm.
Thận trọng với các bài thuốc bán trên mạng
Theo bác sĩ chuyên khoa 2 Lê Thị Đan Thùy, cỏ mực, có nhiều tên gọi như nhọ nồi, hạn liên thảo, bạch hoa thảo, thủy hạn liên… Trong Đông y, cỏ mực không độc, có vị chua, ngọt, tính hàn, thường dùng chữa sốt cao, chảy máu cam, mề đay, chảy máu cam, viêm họng, suy nhược. Tuy nhiên, chưa có nghiên cứu khoa học nào chỉ rõ tác dụng chữa suy thận bằng cỏ mực.
Đặc biệt, trên người bệnh thận mạn, chức năng thận vốn đã kém nên việc dùng các hoạt chất từ cây cỏ, thuốc, ngay cả ăn uống thường ngày đều cần phải cẩn trọng để tránh tiến triển suy thận nặng hơn. Bên cạnh đó, bệnh nhân suy thận mạn cần phải được thăm khám, điều trị bằng thuốc, kiểm soát thường xuyên các chỉ số như protein niệu, các xét nghiệm đánh giá chức năng thận.
Bác sĩ Lê Thị Đan Thùy cho biết thêm, người suy thận cần tuân thủ điều trị và có chế độ ăn uống, dinh dưỡng hợp lý thì mới kiểm soát tốt biến chứng trên thận. Những bệnh nhân tuân thủ điều trị có thể bảo tồn chức năng thận ổn định dù phát hiện suy thận nhiều năm. Thế nhưng, thực tế có những bệnh nhân tự ngưng điều trị, tự thay thế hoặc uống kèm thêm các loại lá cây không rõ nguồn gốc theo lời mách bảo trên internet. Điều này dẫn tới hậu quả đáng tiếc là bệnh nhân rơi vào suy thận không thể hồi phục, phải lọc máu suốt đời.
“Hiện nay, ngoài cỏ mực thì trên mạng internet còn lan truyền nhiều “bài thuốc” lợi tiểu, “tốt cho thận” như cây rễ gió, cây mộc thông, cây nhạc ngựa, mộc phòng kỷ... Tất cả các cây này đều có chứa chất độc acid aristolochic gây tổn thương thận, suy thận nhưng đáng ngại là, những loại cây này đang được một số người lấy ngâm rượu uống với mục đích chữa bệnh, “tẩm bổ””, bác sĩ Lê Thị Đan Thuỳ thông tin.
Bác sĩ chuyên khoa 1 Lê Thị Thùy Dương, Khoa Nội thận - Lọc máu Bệnh viện Bình Dân cho biết, đa số người bệnh khi được hỏi về loại chất mình đã uống thì không biết về thành phần và nguồn gốc xuất xứ. Đối với các nhóm viên uống làm trắng da, thường quảng cáo là có chứa glutathione, một chất chống oxy hóa giúp làm sáng da bằng cách ức chế sản xuất melanin. Tuy nhiên, nếu sử dụng glutathione với liều cao, không có kiểm soát của bác sĩ có thể gây suy thận cấp, đặc biệt trên người bệnh đã có nền suy thận mạn.
Bác sĩ chuyên khoa 1 Lê Thị Thùy Dương khuyến cáo, khi muốn sử dụng các viên uống trắng da, cần phải chọn sản phẩm có nguồn gốc rõ ràng và nên có sự tư vấn của các bác sĩ để chọn sản phẩm phù hợp cho thể trạng của mỗi người.
Theo các bác sĩ, suy thận mạn là một bệnh lý thường được phát hiện muộn do những tổn thương tiến triển âm thầm, hầu hết người bệnh không tự phát hiện được khi suy thận ở mức độ nhẹ. Bệnh nhân cần tuân thủ chế độ điều trị để giữ tốt chức năng thận còn lại, tránh tự ý dùng các chất có thể làm suy thận cấp nguy hiểm tính mạng, tổn thương không hồi phục chức năng thận phải lọc máu suốt đời.