Từ bình minh độc lập đến khát vọng bay xa - Bài cuối: Việt Nam bứt phá để không lỡ hẹn 2045

Mục đích nhằm kiến tạo nền quản trị hiệu quả, phục vụ phát triển, vượt lên chính mình để không lỡ hẹn “sánh vai các cường quốc” vào năm 2045. Đó cũng là hành động và ý chí của một dân tộc chưa bao giờ lùi bước trước thử thách.

Bước chuyển mình lịch sử

Phố Minh Khai một sáng cuối tháng Tám năm 2025, dòng người và xe hối hả hòa nhịp ngày thường. Bất chợt, tiếng động cơ phản lực rền vang từ xa kéo bao ánh mắt hướng lên bầu trời. Biên đội máy bay chiến đấu rẽ mây trắng lao vút qua trong buổi tập luyện cho Lễ kỷ niệm 80 năm Quốc khánh. Những ánh mắt dõi theo vừa háo hức, vừa tự hào. Trên con phố từng in dấu ký ức đau thương của nạn đói năm 1945, nay không khí rộn ràng, bừng sức sống mới.

Nhưng dấu xưa vẫn lặng lẽ nằm ở cuối ngõ 339 Minh Khai - Khu tưởng niệm đồng bào chết vì oanh tạc và nạn đói năm 1944 - 1945. Nơi đây là chứng tích cuối cùng còn lại trên toàn miền Bắc Việt Nam, sau nạn đói lịch sử năm Ất Dậu. Theo lời kể của một số cụ cao niên, năm ấy, người dân các tỉnh, thành lân cận đổ về Hà Nội. Rất nhiều người trong số đó không qua được nạn đói hoành hành.

Khu tưởng niệm do Hội Hợp Thiện xây dựng năm 1951 để quy tập hài cốt của hàng trăm ngàn người chết vì đói ở khắp Hà Nội. Những đồng bào xấu số đó được mai táng trong ba nấm mồ chung. Trong đó, nấm mồ ở Khu tưởng niệm là bể chứa có phần trên ốp gạch hoa, còn phần chìm sâu dưới lòng đất sâu, rộng thế nào và có bao nhiêu hài cốt thì không ai biết chính xác.

Ông Nguyễn Công Khương (60 tuổi), người hàng ngày chăm nom Khu tưởng niệm cho hay, đây là nơi tố cáo tội ác của phát xít Nhật, thực dân Pháp đã gây nên thảm họa khiến hơn 2 triệu người Việt Nam chết đói. “Những năm qua, tháng nào cũng có các đoàn người Nhật đến đây thắp hương, cúi đầu trước Đài tưởng niệm”, ông Nguyễn Công Khương nói.

80 năm sau cơn ác mộng đó, mảnh đất tĩnh lặng, u ám nay là phố Minh Khai sầm uất. Đối diện nơi tưởng niệm là một khu đô thị lớn với hàng vạn người dân sinh sống. Nơi đó có bệnh viện, trường học, trung tâm thương mại, vườn hoa, hồ nước và hàng nghìn căn hộ hiện đại. Hai không gian song song, hai lát cắt thời gian đối lập, như bản trường ca về sức bật mãnh liệt của đất nước qua tám thập kỷ.

Cũng từ một thành phố hoang tàn bởi bom mìn chiến tranh, lạc hậu thời bao cấp thì hôm nay, Thủ đô Hà Nội đã vươn cao, dân số đô thị lên đến gần 9 triệu người. Khu vực Vĩnh Tuy - trong đó có nghĩa trang Hợp Thiện, là một phần của đô thị hiện đại. Phường Vĩnh Tuy đã được mở rộng trên cơ sở nhập với phần lớn diện tích và dân số của các phường Thanh Lương, Mai Động, Vĩnh Hưng.

Nhưng phường Vĩnh Tuy không chỉ mở rộng về địa giới mà còn về tư duy. Theo chiến lược tinh gọn bộ máy, sáp nhập đơn vị hành chính cấp tỉnh, thực hiện chính quyền địa phương hai cấp để tăng hiệu năng, hiệu lực, hiệu quả quản lý. Đây là phần hiện thực hóa chính sách cải cách theo Nghị quyết số 60-NQ/TW của Trung ương, từ đầu 2025 Việt Nam có 34 đơn vị tỉnh, thành, thay vì 63 trước đây. Tại Hà Nội, mô hình này đã cho phép Vĩnh Tuy hợp nhất, tạo không gian mới, làm nền móng cho phát triển nhanh, bố trí dân cư hợp lý, nâng cao năng lực phục vụ người dân và biến nơi từng là nỗi đau tập thể thành năng lượng sống mới.

Như Bí thư Thành ủy Hà Nội Bùi Thị Minh Hoài khẳng định, từ ngày 1/7/2025, Hà Nội hoàn tất việc sắp xếp toàn bộ 126 đơn vị hành chính cấp xã, phường theo mô hình chính quyền địa phương hai cấp, bảo đảm bộ máy tinh gọn, vận hành hiệu quả, đáp ứng yêu cầu phục vụ nhân dân. Hiện nay, chính quyền mới ở các xã, phường đã cơ bản hoạt động ổn định và bước đầu phát huy hiệu quả.

Mở ra kỷ nguyên quản trị mới

Chính quyền hai cấp chính là một phần trong cuộc cách mạng về thể chế, xóa ranh giới mờ giữa người dân và chính quyền. Khoảng trống hành chính trước kia giờ được lấp đầy bằng những quyết sách nhanh, những hành động thiết thực và sự giám sát công bằng. Từ ngày 16/6/2025, với sự đồng thuận của toàn bộ đại biểu tham gia biểu quyết, Quốc hội thông qua Nghị quyết sửa đổi, bổ sung một số điều của Hiến pháp năm 2013.

Mục tiêu của việc sửa đổi, bổ sung lần này nhằm thể chế hóa kịp thời chủ trương của Đảng về tiếp tục đổi mới, sắp xếp tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị tinh, gọn, mạnh, hoạt động hiệu năng, hiệu lực, hiệu quả; tạo cơ sở hiến định cho việc sắp xếp cơ quan của Mặt trận Tổ quốc Việt Nam, các tổ chức chính trị - xã hội, các hội quần chúng do Đảng, Nhà nước giao nhiệm vụ, hoàn thiện mô hình tổ chức chính quyền địa phương hai cấp theo hướng gần dân, sát dân, phục vụ nhân dân tốt hơn.

Theo đánh giá của Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính, chủ trương lớn, quan trọng này của Đảng hợp lòng dân, hợp điều kiện và hoàn cảnh đất nước hiện nay nên nhân dân đồng tình, quốc tế ủng hộ.

Lần đầu tiên sau 80 năm lập nước, trên cơ sở chủ trương lớn của Đảng, Quốc hội đã quyết định thay đổi mô hình chính quyền địa phương từ ba cấp sang hai cấp. Cơ cấu tổ chức của Chính phủ sau khi sắp xếp, tinh gọn hiện gồm 14 Bộ và 3 cơ quan ngang Bộ, 5 cơ quan thuộc Chính phủ.

Sự thay đổi trên được đánh giá là cuộc cách mạng mang tính lịch sử, là chủ trương lớn, xuyên suốt và đúng đắn của Đảng, Nhà nước ta. Chủ trương này đã được xác lập trong Nghị quyết Trung ương 6 khóa XII và tiếp tục khẳng định trong Văn kiện Đại hội XIII.

Hãng Thông tấn xã Mỹ Latin (Prensa Latina) đặc biệt quan tâm việc Việt Nam chính thức triển khai mô hình chính quyền địa phương hai cấp, coi đây là bước chuyển quan trọng trong cải cách hành chính công. Prensa Latina trích dẫn nhận định của giới chuyên gia khẳng định Việt Nam đang bước vào “kỷ nguyên mới của nền quản trị nhà nước” với bộ máy hành chính hiện đại, năng động và dễ tiếp cận.

Và sau hai tháng, cả nước đã ghi những tín hiệu, kết quả tích cực. Mô hình này bước đầu vận hành ổn định, thông suốt. Các địa phương đã đảm bảo duy trì hoạt động hành chính không gián đoạn. Chính quyền các tỉnh mới hợp nhất và các xã mới thành lập nhanh chóng đi vào hoạt động, không để khoảng trống quản lý và phục vụ nhân dân ngày càng tốt hơn. Tinh thần "vừa làm, vừa học hỏi, vừa tiếp cận" đang phát huy mạnh mẽ trong đội ngũ cán bộ, nhân viên. Đó là sự chuyển trạng thái từ thụ động sang chủ động, tích cực phục vụ người dân và doanh nghiệp.

Ghi nhận từ thực tế cũng cho thấy, hiện nay, khối lượng công việc tại cấp xã đã tăng đột biến. Bên cạnh những kết quả quan trọng đạt được không tránh khỏi những bất cập, vướng mắc, khó khăn. Nhưng các "điểm nghẽn" đang được khẩn trương tháo gỡ.

Với tinh thần “vừa chạy vừa xếp hàng”, Bộ Chính trị, Ban Bí thư đã ban hành các Kết luận chỉ đạo, họp mỗi tháng một lần để đánh giá tình hình, kết quả thực hiện; yêu cầu từ Trung ương đến địa phương bảo đảm chính quyền hai cấp vận hành thông suốt. Tất cả là để phục vụ người dân và doanh nghiệp ngày càng tốt hơn; thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội, tổ chức tốt đại hội đảng bộ các cấp theo đúng kế hoạch.

Đất nước đã đi một chặng đường dài từ mùa thu lịch sử. Những thành tựu to lớn hôm nay càng khẳng định sự lãnh đạo đúng đắn của Đảng Cộng sản Việt Nam, đứng đầu là Chủ tịch Hồ Chí Minh vĩ đại. Tự hào tiến vào kỷ nguyên mới nhưng cũng phải thẳng thắn nhìn nhận, phía trước còn nhiều thách thức nên không được “ngủ quên bên vòng nguyệt quế”. Như Tổng Bí thư Tô Lâm đã nhấn mạnh, “nếu không bắt kịp nhịp độ cải cách, không tạo đột phá ngay từ bây giờ, chúng ta sẽ lỡ mất cơ hội vàng và tụt lại trong cuộc đua toàn cầu”.

Kỷ nguyên vươn mình của dân tộc đang được viết tiếp bằng tinh thần của mùa thu lịch sử. Toàn Đảng, toàn dân và toàn quân đang chung sức, đồng lòng biến khát vọng thành hành động, biến tiềm năng thành sức mạnh để đưa đất nước sánh vai với các cường quốc năm châu.