Phó Thủ tướng Nguyễn Hòa Bình: Cả nước sẵn sàng vận hành chính quyền địa phương 2 cấp 

Đây là khẳng định của Phó Thủ tướng Thường trực Chính phủ Nguyễn Hòa Bình khi trao đổi với báo chí sau khi kết thúc Kỳ họp thứ 9, Quốc hội khóa XV.

Trung ương quyết liệt chỉ đạo

Phó Thủ tướng Thường trực Chính phủ Nguyễn Hòa Bình cho rằng: Những ngày đầu thực hiện chính quyền địa phương 2 cấp có thể có những trục trặc nhất định, nhưng Chính phủ đã chủ động xây dựng các phương án để xử lý.

Theo Phó Thủ tướng Nguyễn Hòa Bình, bộ máy chính quyền địa phương 3 cấp trong thời gian qua đã phát huy hiệu quả. Tuy nhiên, đến thời điểm này đã bộc lộ những bất cập. Có nhiều nguyên nhân của việc này: Một là tổ chức chưa khoa học, hơi cồng kềnh; Hai là tạo ra tầng nấc trung gian; Ba là biên chế đông dẫn đến việc cải thiện chế độ tiền lương cũng khó khăn. 

Chính vì vậy Trung ương và Bộ Chính trị quyết định phải “làm cuộc cách mạng” về tổ chức bộ máy, mà cụ thể là tổ chức lại chính quyền phương, từ 3 cấp nay còn 2 cấp (bỏ cấp huyện); chỉ còn cấp tỉnh và cấp xã với quy mô cả nước giảm từ 63 tỉnh, thành phố xuống còn 34 tỉnh, thành; cấp xã giảm từ 10.035 xã còn 3.321 xã. 

Để thực hiện được việc sáp nhập, hợp nhất chính quyền địa phương 2 cấp như vậy, Quốc hội đã sửa đổi Hiến pháp, sửa đổi Luật Tổ chức chính quyền địa phương, Luật Tổ chức Chính phủ… Chính phủ cũng đã ban hành một loạt các nghị định về phân cấp, phân quyền..

Phó Thủ tướng Thường trực Chính phủ cho rằng, khi tổ chức chính quyền địa phương 2 cấp chúng ta hướng đến mục tiêu tổ chức bộ máy chính quyền địa phương khoa học hơn, gọn nhẹ hơn, xóa được cấp trung gian, góp phần đưa chính quyền gần dân hơn, kiểm soát tình hình địa bàn tốt hơn. Bên cạnh đó, đây cũng là dịp để chúng ta sắp xếp lại đội ngũ cán bộ tinh, gọn hơn; tạo điều kiện để thu hút các nguồn lực có trình độ cao, tạo dư địa để thu nạp đội ngũ tri thức mới.

Sau khi hợp nhất, các địa phương có không gian kinh tế phát triển, kết nối vùng kinh tế tạo thế mạnh cho các vùng, miền bước vào kỷ nguyên vươn mình. Sau sáp nhập, hầu hết các địa phương có quy mô dân số khoảng 2.000.000 đến 3.000.000 người và quy mô kinh tế lớn, nhiều địa phương có cả miền núi, đồng bằng, miền biển… Đặc biệt, địa phương có không gian kinh tế vượt trội như TP Hồ Chí Minh sau khi hợp nhất với tỉnh Bình Dương và Bà Rịa - Vũng Tàu. Đây là trung tâm công nghiệp và du lịch mạnh và sắp tới sẽ có cả khu thương mại tự do giống như Đà Nẵng góp phần đưa TP Hồ Chí Minh trở thành vùng kinh tế trọng điểm với sức mạnh, tiềm lực rất lớn.

Cũng theo Phó Thủ tướng Thường trực Nguyễn Hòa Bình, vừa qua Bộ Chính trị đã cử 19 đoàn công tác do các đồng chí Ủy viên Bộ Chính trị, Ban Bí thư về các địa phương chỉ đạo việc sáp nhập, hợp nhất các tỉnh, xã, chỉ đạo nhân sự cấp tỉnh, xã và chuẩn bị tốt văn kiện cho Đại hội Đảng các cấp, tiến tới Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ XIV. 

Địa phương đồng lòng thực hiện

Phó Thủ tướng Thường trực Chính phủ ghi nhận, đánh giá cao cấp ủy, chính quyền địa phương thời gian qua rất trách nhiệm, tổ chức lấy ý kiến nhân dân và được người dân đồng thuận. Trong đó có hai địa phương đạt kết quả 100%, còn lại đều trên 90%, tuyệt đại đa số là 98 - 99%. Như vậy, sự ủng hộ của người dân đối với chủ trương này rất là lớn.

Hiện công tác chuẩn bị cho ngày chính quyền địa phương 2 cấp đi vào hoạt động từ 1/7/2025 đã hoàn tất, nhận được sự ủng hộ của người dân, bà con hoan hỉ, phấn khởi. Nhiều địa phương, các doanh nghiệp đề nghị cho họ tổ chức bắn pháo hoa, coi đây như là ngày lịch sử mở đầu cho một tỉnh mới. Giáo hội Phật giáo Việt Nam cũng sẽ thỉnh chuông vào sáng ngày 1/7/2025, ngày đầu tiên chính quyền địa phương 2 cấp đi vào hoạt động.

“Có thể nói không khí trong nhân dân, doanh nghiệp và cả thế giới đều đánh giá cao quyết định này”, Phó Thủ tướng Thường trực cho hay. 

Theo Phó Thủ tướng Chính phủ, qua tiếp xúc với nhiều lãnh đạo các quốc gia, họ cho rằng đây là việc làm mạnh mẽ, táo bạo, hết sức sáng suốt của Đảng và Nhà nước Việt Nam. 

Chính phủ cũng đã rà soát lại hệ thống pháp luật, với 28 nghị định về phân cấp, phân quyền, hơn 1.000 nội dung đã được phân cấp cho địa phương. Trong số hơn 600 nhiệm vụ sẽ giao cho cấp tỉnh đảm nhiệm khoảng 90 nhiệm vụ, còn lại hơn 500 nhiệm vụ được giao cho xã. 

Phó Thủ tướng Nguyễn Hòa Bình cho biết, Chính phủ đã chỉ đạo các địa phương rà soát các công trình trọng điểm, đặc biệt là những công trình kết nối, ví dụ như tuyến cao tốc Pleiku (Gia Lai) đến Quy Nhơn (Bình Định) đã được Quốc hội thông qua cần sớm triển khai xây dựng góp phần tạo điều kiện cho Tây Nguyên phát triển; và tới đây tiếp tục khởi công 80 công trình khác dịp 19/8. Việc hợp nhất các địa phương sẽ tạo không gian kinh tế mới, nhưng nếu không tạo ra sự kết nối thì cũng không thực hiện được mục tiêu phát triển kinh tế - xã hội, bởi kết nối hạ tầng rất quan trọng. 

Phó Thủ tướng Nguyễn Hòa Bình cho rằng, với việc chuẩn bị đồng bộ từ hạ tầng kinh tế đến chủ trương, nhân lực; phân cấp, phân quyền… trong thời gian tới kinh tế đất nước sẽ phát triển, nền hành chính công phục vụ người dân sẽ tốt hơn. Bởi khi chính quyền địa phương 2 cấp đi vào hoạt động, mỗi xã đều có trung tâm hành chính công, người dân đến đây giải quyết công việc sẽ được đáp ứng đầy đủ mọi yêu cầu. Các thủ tục hành chính công đều được đưa lên mạng, được số hóa giúp cho người dân tiện lợi rất nhiều. Chính phủ cũng đã giao cho VNPT, Viettel xây dựng trợ lý ảo để đảm bảo việc cung ứng các dịch vụ công trên nền tảng số.