Phát biểu khai mạc, ông Lê Quốc Minh, Ủy viên Trung ương Đảng, Tổng biên tập Báo Nhân Dân, Phó trưởng Ban Tuyên giáo Trung ương, Chủ tịch Hội Nhà báo Việt Nam, Chủ tịch Hội đồng Giải Báo chí quốc gia nêu rõ: Năm nay là năm thứ 18 Giải được tổ chức, với nhiều thành viên mới trong cả Hội đồng sơ khảo và Hội đồng chung khảo. Theo báo cáo của Hội đồng sơ khảo, số lượng các tác phẩm gửi tham dự Giải năm nay vẫn đạt mức cao nhất trong những năm gần đây. 73 thành viên của Hội đồng sơ khảo chia thành 11 tiểu ban đã làm việc với tính chuyên nghiệp, tinh thần trách nhiệm cao, thực hiện đúng điều lệ, hướng dẫn và quy chế chấm Giải, tiến hành thẩm định, chấm và trình lên Hội đồng chung khảo danh sách 165 tác phẩm thuộc 11 loại giải, được lựa chọn từ 1.905 tác phẩm gửi về tham dự.
Theo Nhà báo Lê Quốc Minh, năm 2023 tình hình thế giới tiếp tục có những biến động nhanh, phức tạp. Ở trong nước, 2023 là năm có ý nghĩa quan trọng trong việc thực hiện các mục tiêu Nghị quyết Đại hội XIII của Đảng. Công cuộc xây dựng, chỉnh đốn Đảng học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh tiếp tục được đẩy mạnh, thu được nhiều thành tích. Trong bối cảnh đó, bám sát sự chỉ đạo, lãnh đạo của Đảng, tình hình thực tiễn đất nước, công tác báo chí đã đạt được nhiều kết quả quan trọng, nổi bật... Nhiều cơ quan báo chí đã đổi mới, tiếp cận công nghệ làm báo hiện đại, phát triển báo chí đa nền tảng, đa phương tiện và các hình thức báo chí sáng tạo, nhằm tăng sức hấp dẫn, tăng khả năng tiếp cận của công chúng; đẩy nhanh tiến độ chuyển đổi số trong lĩnh vực báo chí truyền thông. Nhờ đó, ngoài các cơ quan báo chí ở trung ương, một số báo, đài địa phương có thay đổi trong cách chọn chủ đề, đề tài và triển khai theo theo phương thức mới mẻ, hiện đại, được Hội đồng sơ khảo đánh giá cao cả về chất lượng, hình thức thể hiện.
Báo cáo của Hội đồng sơ khảo cho thấy: Bước sang năm thứ 18, uy tín của Giải báo chí Quốc gia ngày càng được khẳng định vững chắc, giá trị của giải được lan tỏa rộng khắp các cấp Hội và các hội viên. Giải nhận được sự hưởng ứng tích cực của các cấp Hội, cá nhân các nhà báo, hội viên; thu hút sự tham dự của 18/21 Liên chi hội, 30/223 Chi hội trực thuộc. Đặc biệt là sự tham gia của 63/63 Hội Nhà báo tỉnh, thành phố, với 1.905 tác phẩm được gửi về tham dự, trong đó có 1.827 tác phẩm đủ điều kiện theo quy định, 127 tác phẩm có tác giả không phải hội viên Hội Nhà báo Việt Nam. Điều này cho thấy sức hút mạnh mẽ của Giải báo chí quốc gia và sự quan tâm, hưởng ứng mạnh mẽ của các hội viên, các cấp Hội Nhà báo trong cả nước.
Các tác phẩm dự Giải đã bám sát các chủ đề lớn từ chính trị, kinh tế, văn hóa, xã hội, an ninh, quốc phòng và các mặt của đời sống trong năm 2023. Báo chí đã phản ánh kịp thời, đậm nét các sự kiện lớn, các vấn đề quan trọng của đất nước với những mảng đề tài nổi bật, như: Nỗ lực thực hiện kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội năm 2023 và Chiến lược phát triển kinh tế - xã hội 2020-2030; công cuộc xây dựng, chỉnh đốn Đảng; kiểm tra, giám sát, kiểm soát quyền lực gắn với đấu tranh phòng, chống tham nhũng, tiêu cực; đấu tranh với các quan điểm sai trái, thù địch; nêu cao tinh thần đại đoàn kết dân tộc. Ngoài ra, báo chí cũng đề cập đến các đề tài về lịch sử, kỷ niệm những sự kiện quan trọng của đất nước; các vấn đề xã hội nóng, như: vụ khủng bố tại Đắk Lắk; chống tham nhũng trong ngành đăng kiểm; hệ lụy của chung cư mini; nạn cắt xén bữa ăn bán trú của học sinh; nạn phá rừng và biến đổi khí hậu... Bên cạnh đó, các tác phẩm cũng thể hiện những tấm gương người tốt việc tốt, những cán bộ "6 dám" nơi đất khó, những cô giáo dân tộc, những sứ giả đại ngàn,... với nghĩa cử cao đẹp, có tính thuyết phục, lay động lòng người.
Công tác chuẩn bị được Ban Thư ký tổng hợp giải tiến hành theo đúng điều lệ, hướng dẫn, đúng tiến độ, tạo điều kiện thuận lợi cho việc thẩm định tác phẩm của các tiểu ban sơ khảo. Quá trình chấm sơ khảo được thực hiện khẩn trương, nghiêm túc, chặt chẽ, đúng hướng dẫn, quy chế của Hội đồng Giải. 11 tiểu ban của Hội đồng sơ khảo đã làm việc công tâm, minh bạch, nêu cao tinh thần trách nhiệm, hoàn thành chấm đúng thời hạn, đạt chất lượng tốt. Kết quả sơ khảo được tổng hợp đầy đủ, gửi sớm, tạo điều kiện tốt hơn cho Hội đồng chung khảo nghiên cứu, thẩm định tác phẩm.../.