Cần tính phương án đền bù, giải phóng mặt bằng dự án cao tốc Gia Nghĩa - Chơn Thành

Theo Chủ tịch Hội đồng Dân tộc Y Thanh Hà Niê Kđăm, với điều kiện thực tế hiện nay, khu vực Tây Nguyên cần được đầu tư nhiều hơn nữa bởi khu vực này không có đường sắt đi qua, khu vực có nguồn sản phẩm nông sản rất lớn nên rất cần thiết đầu tư tuyến cao tốc góp phần giải quyết những khó khăn hiện nay. Song, Chủ tịch Hội đồng Dân tộc Y Thanh Hà Niê Kđăm băn khoăn về thời gian, tiến độ giải phóng mặt bằng phục vụ triển khai dự án.

Mặc dù quyết tâm chính trị của các địa phương có cao tốc đi qua rất lớn, nhưng cũng cần có sự khẳng định của lãnh đạo các địa phương, trong đó cần quan tâm, tính toán đến phương án đền bù, giải phóng mặt bằng như thế nào. Ngoài ra, các địa phương có dự án đi qua cũng đang triển khai thực hiện Chương trình mục tiêu quốc gia, trong đó có phần vốn đối ứng thực hiện dự án. Do vậy, cần có kế hoạch bố trí nguồn vốn vừa phục vụ giải phóng mặt bằng triển khai cao tốc, vừa đảm bảo thực hiện đúng tiến độ của Chương trình mục tiêu quốc gia - Chủ tịch Hội đồng Dân tộc Y Thanh Hà Niê Kđăm nêu ý kiến.

Tại phiên họp, Chủ nhiệm Ủy ban Tài chính - Ngân sách Lê Quang Mạnh cho biết, tổng số nguồn vốn của dự án là 25.540 tỉ đồng, trong dự kiến bố trí từ ngân sách địa phương là khoảng 2.233 tỉ đồng. Qua quá trình giám sát việc thực hiện Nghị quyết số 43/2022/QH15 và các nghị quyết của Quốc hội về một số dự án quan trọng quốc gia đến hết năm 2023 cho thấy, một số địa phương gặp khó khăn khi thực hiện cam kết về đóng góp ngân sách cho các công trình lớn quốc gia.

“Mặc dù thời điểm này các địa phương rất quyết tâm, tuy nhiên, thời gian còn lại của kế hoạch đầu tư công trung hạn không còn nhiều. Ngân sách của địa phương cũng eo hẹp, do đó các địa phương cần tính toán kỹ lưỡng. Chính phủ cần có thêm biện pháp để cùng các địa phương đảm bảo bố trí được nguồn ngân sách của địa phương”, Chủ nhiệm Lê Quang Mạnh đề nghị.

Tham gia thảo luận, Bí thư Tỉnh ủy Bình Phước Nguyễn Mạnh Cường nhấn mạnh, Dự án đầu tư xây dựng đường cao tốc Bắc - Nam phía Tây đoạn Gia Nghĩa - Chơn Thành là dự án có ý nghĩa rất quan trọng với tỉnh Bình Phước và Đắk Nông nói riêng, vùng Tây Nguyên và Đông Nam Bộ, cũng như cả nước nói chung.

Liên quan đến vấn đề giải phóng mặt bằng, Bí thư Tỉnh ủy Bình Phước Nguyễn Mạnh Cường cho biết, hai tỉnh đã có sự chủ động và kế hoạch, phương án từ sớm, nhằm đảm bảo cho công tác giải phóng mặt bằng được thuận lợi sau khi dự án được phê duyệt.

Phát biểu tại phiên họp, Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ khẳng định sự cần thiết và bày tỏ ủng hộ về mặt chủ trương đầu tư dự án này bởi dự án có ý nghĩa chiến lược giúp kết nối khu vực Tây Nguyên với Đông Nam Bộ, tạo điều kiện phát triển cho các địa phương trong khu vực.

Chủ tịch Quốc hội cho biết, Chính phủ và Ủy ban Thường vụ Quốc hội đều mong muốn dự án được trình sớm hơn. Tuy nhiên để bảo đảm chuẩn bị kỹ lưỡng, bảo đảm các yêu cầu đề ra nên đến nay các cơ quan mới hoàn thiện hồ sơ để trình.

Chủ tịch Quốc hội đề nghị các cơ quan tiếp thu ý kiến của cơ quan thẩm tra và các ý kiến tại phiên họp để tiếp tục hoàn thiện hồ sơ, bổ sung báo cáo ý kiến của Kiểm toán Nhà nước để hoàn thiện hồ sơ trình Quốc hội.

Giải trình, làm rõ một số nội dung được nêu tại phiên thảo luận, Bộ trưởng Bộ Giao thông vận tải Nguyễn Văn Thắng cho biết, về phạm vi, hướng tuyến của dự án, cao tốc Gia Nghĩa - Chơn Thành theo quy hoạch dài 140 km. Tuy nhiên, trong quá trình nghiên cứu, địa phương đề xuất thay đổi điểm đầu của cao tốc, làm giảm độ dài của tuyến cao tốc, nhưng vẫn đáp ứng được yêu cầu tăng cường liên kết vùng, đáp ứng nhu cầu vận tải.

Đối với tiến độ và khả năng giải ngân, đây là dự án lớn, có chiều dài đáng kể, nên việc thực hiện theo đúng lộ trình là tương đối khó khăn. Có hai yếu tố ảnh hưởng lớn tới tiến độ triển khai dự án là công tác giải phóng mặt bằng và hồ sơ mỏ vật liệu thi công.

Về giải phóng mặt bằng, Bộ trưởng Bộ Giao thông vận tải đề nghị, ngay sau khi Quốc hội thông qua chủ trương, các địa phương cần khẩn trương lập báo cáo nghiên cứu khả thi, trong đó chuẩn bị kỹ các điều kiện tránh tác động trong thực tiễn. Công tác lập hồ sơ giải phóng mặt bằng cần được thực hiện song song với công tác lập thiết kế cơ sở để ngay sau khi phê duyệt dự án có thể triển khai ngay. Với hồ sơ mỏ vật liệu xây dựng, cần xác định cụ thể nguồn cung cấp vật liệu cho dự án trong báo cáo nghiên cứu khả thi, đánh giá kỹ về trữ lượng, điều kiện khai thác, bao gồm cả công tác giải phóng mặt bằng để khai thác mỏ; đặc biệt, phải rà soát kỹ những vướng mắc về thủ tục khai thác mỏ để chủ động tháo gỡ, đáp ứng yêu cầu, quản lý chặt chẽ giá thành vật liệu xây dựng.