Quân nhân Ukraine thuộc Lữ đoàn tác chiến số 15 che một khẩu pháo 152 mm 2A65 Msta-B gần tiền tuyến ở khu vực Pokrovsk thuộc tỉnh Donetsk, vào ngày 5/10/2024. Ảnh: Anadolu/Getty Images
Theo tờ Kyiv Independent (Ukraine), trong lúc cử tri Mỹ đi bỏ phiếu trong cuộc bầu cử tổng thống có tính chất quyết định đối với hướng đi cuộc chiến chống Nga của Ukraine, tình hình trên chiến trường đang ngày càng trở nên khó khăn với Kiev.
Theo một phân tích của Bloomberg được công bố ngày 1/11, Ukraine đã mất 1.146 km2 lãnh thổ kể từ khi phát động cuộc tấn công vào tỉnh Kursk hồi đầu tháng 8, trong đó tuần lễ đến ngày 1/11 được báo cáo là tuần tồi tệ nhất về mặt lãnh thổ bị mất trong cả năm 2024.
Vào ngày 2/11, Tổng tư lệnh Lực lượng vũ trang Ukraine, Tướng Oleksandr Syrskyi cho biết Ukraine đang phải đối mặt với "một trong những cuộc tấn công mạnh mẽ nhất" của Nga kể từ khi bắt đầu cuộc xung đột toàn diện.
Trong suốt mùa thu, các vùng lãnh thổ rộng lớn của Ukraine, đôi khi bao gồm toàn bộ một thành phố, đã bị mất gần như hàng ngày ở phía nam Donetsk, trong khi các lực lượng Nga cũng đã đạt được những bước tiến đáng kể gần Toretsk, Chasiv Yar, Kupiansk, cũng như trên chính lãnh thổ của họ ở Kursk.
Tốc độ tiến quân ngày càng tăng của Nga là bằng chứng cho thấy cuộc chiến tiêu hao mà nhiều quan chức và nhà phân tích ở phương Tây gọi là "bế tắc", đã diễn ra chậm nhưng chắc theo hướng có lợi cho Moskva.
Với tình trạng thiếu hụt nhân lực và các vấn đề về cấu trúc hệ thống, các lựa chọn để Kiev và các đối tác ổn định mặt trận trước lợi thế tài nguyên của Nga là hạn chế.
Tình hình "nóng" nhất ở thảo nguyên nam Donetsk
Khu vực quan trọng nhất của tiền tuyến tính đến đầu tháng 11 này nằm ở nửa phía nam của khu vực do Ukraine kiểm soát thuộc tỉnh Donetsk.
Sau khi tiến nhanh qua Avdiivka hướng đến trung tâm hậu cần quan trọng của Pokrovsk vào mùa hè, quân đội Nga đã chuyển hướng về phía nam vào đầu tháng 9, cắt đứt một vùng đất rộng lớn do Ukraine nắm giữ ở phía tây sông Vovcha với việc chiếm thành công thành phố Ukrainsk.
Bản đồ từ DeepState và Kyiv Independent về bước tiến của Nga ở khu vực Pokrovsk: màu hồng đậm là vùng Nga kiểm soát đến ngày 1/9 và màu hồng nhạt là đến 31/10.
Các cuộc tiến công tiếp theo của Nga hướng đến Pokrovsk ban đầu chậm lại vào mùa thu, dừng lại ở cổng thành phố Selydove, nơi Lữ đoàn Vệ binh Quốc gia số 15 tương đối non trẻ đã tiếp quản việc phòng thủ thành phố khai thác mỏ, từng là nơi sinh sống của hơn 22.000 người này.
Tuy nhiên, trong hai tháng tiếp theo, thay vì tấn công Selydove, quân đội Nga đã chiếm giữ các cánh đồng ở cả hai bên sườn, cả hai đều do các lữ đoàn Ukraine kiệt sức hơn trấn giữ.
“Thành thật mà nói, đây là một tình huống rất khó khăn”, Andrii, biệt danh “Mazhor”, một sĩ quan pháo binh Ukraine thuộc Lữ đoàn 15, nói với tờ Kyiv Independent. “Các đơn vị lân cận đã để hở sườn của chúng tôi và chúng tôi gần như bị bao vây hoàn toàn”.
Trong khi đó, cuộc phòng thủ kéo dài gần 2 năm ở “pháo đài” Vuhledar đã kết thúc khi quân đội Nga chiếm được thành phố này vào những ngày đầu tháng 10. Tổn thất nặng nề và các cuộc tấn công liên tục của Moskva đã buộc Lữ đoàn cơ giới số 72 của Ukraine và các đơn vị trực thuộc khác phải rút khỏi thành phố qua các cánh đồng tràn ngập UAV Nga.
Việc Vuhledar thất thủ đã mang lại cho Nga lợi thế đáng kể trong cuộc chiến giành những cánh đồng rộng lớn ở phía bắc thành phố, nơi có vị trí cao hơn dễ dàng bố trí các ăng-ten cho phép UAV trinh sát và tấn công bay sâu phía sau phòng tuyến Ukraine.
Vào đầu tháng 11, các tuyến phòng thủ của Ukraine ở phía tây bắc Vuhledar đã liên tiếp sụp đổ cục bộ, dẫn đến một số chiến thắng nhanh chóng nhất của Nga kể từ đầu năm 2022.
Xuyên thủng các tuyến phòng thủ của Ukraine, lực lượng Nga đã tiến hơn 10 km về phía bắc qua thảo nguyên rộng mở, đưa họ đến gần hơn với con đường chính dẫn vào thành phố Kurakhove. Kurakhove, nơi có nhà máy nhiệt điện lớn đã hoạt động trở lại vào đầu năm 2024, hiện đang bị bao vây từ ba phía.
Nếu không được ngăn chặn, cuộc tấn công vùng phía nam Donetsk của Nga có thể sớm lan ra khỏi ranh giới của tỉnh này. Những bước tiến đó hiện đe dọa thị trấn Velyka Novosilka ở phía tây và xa hơn nữa là ranh giới phía đông của các tỉnh Zaporizhzhia và Dnipropetrovsk.
Quang cảnh thị trấn Vuhledar đổ nát ở Donetsk vào ngày 22//8/2024. Ảnh: Getty Images
Áp lực trên mọi mặt trận
Mặc dù tiền tuyến đã thay đổi mạnh mẽ ở phía nam Donetsk, nhưng đây không phải là khu vực duy nhất của tiền tuyến mà những thành quả gần đây của Nga gây lo ngại nghiêm trọng cho lực lượng phòng thủ của Ukraine.
Ở phía tây bắc Pokrovsk, giao tranh ác liệt vẫn tiếp diễn ở hai thành phố Toretsk và New York, nơi lực lượng Nga tiếp tục đạt được những thành quả nhỏ, tiến dần qua những con phố đổ nát.
Trong suốt mùa xuân và mùa hè, lực lượng phòng thủ Chasiv Yar của Ukraine, chỉ cách thành phố Bakhmut bị phá hủy năm km về phía tây, dường như là một điểm sáng tương đối trên tiền tuyến.
Ở đó, Lữ đoàn cơ giới số 24 giàu kinh nghiệm của Ukraine đã giữ cho lực lượng Nga gần như đứng yên ở rìa phía tây của thành phố trong nhiều tháng, được hỗ trợ rất nhiều bởi hàng rào phòng thủ là Kênh đào Siverskyi Donets-Donbas.
Nhưng sau những áp lực liên tục, lực lượng Nga đã vượt qua kênh đào vào giữa tháng 10. Nếu họ có thể củng cố sự hiện diện ở phía tây kênh đào và tiến xa hơn, quân đội Nga có thể thu hẹp khoảng cách đến các thành phố Sloviansk, Kramatorsk và Druzhkivka.