Tổng Thư ký NATO Mark Rutte phát biểu trong một cuộc họp báo tại La Hay, Hà Lan. Ảnh: THX/TTXVN
Theo tờ Kyiv Post, phát biểu tại cuộc họp báo sau Hội đồng NATO – Ukraine, ông Rutte cho biết số quốc gia tham gia sáng kiến đã tăng từ 6 lên “hơn một nửa” tổng số thành viên NATO – tương đương ít nhất 16 nước – song không nêu cụ thể tên các quốc gia này.
Ông Rutte không tiết lộ giá trị cam kết hay loại vũ khí sẽ được mua, chỉ cho biết khoản chi này sẽ được tính vào mục tiêu chi tiêu quốc phòng 5% GDP mà NATO đã đề ra từ đầu năm.
Tổng thư ký NATO cho biết việc vận động thêm các nước tham gia sáng kiến PURL là một trong những trọng tâm của các cuộc họp ngày 15/10.
Trả lời câu hỏi về khả năng các hệ thống phòng không không do Mỹ sản xuất có thể được chuyển giao cho Ukraine trong bối cảnh nguồn cung từ Washington suy giảm, ông Rutte khẳng định Mỹ vẫn là nhà cung cấp chủ chốt và là quốc gia duy nhất có thể cung cấp một số loại vũ khí nhất định.
“Đó chính là lý do ra đời của sáng kiến PURL – để các đồng minh có thể hỗ trợ Ukraine mua vũ khí của Mỹ”, ông nói.
Theo báo cáo gần đây của Viện Kiel (Đức), bất chấp thỏa thuận PURL, viện trợ vũ khí cho Ukraine trong mùa hè vừa qua đã giảm hơn 50%.
Khi được hỏi về kế hoạch tăng quy mô viện trợ thông qua sáng kiến này (hiện đạt khoảng 2 tỷ USD, thấp hơn nhiều so với mong muốn của Kiev), ông Rutte cho biết các nước đã cam kết tham gia cần phối hợp chặt chẽ hơn để tháo gỡ khó khăn.
NATO điều chỉnh chiến lược phòng thủ
Ông Rutte cho biết liên minh này đang điều chỉnh chiến lược phòng thủ nhằm ứng phó với những thách thức mới, trong đó có mối đe dọa từ các thiết bị bay không người lái, đồng thời tăng cường phối hợp với Ukraine.
Ông dẫn chứng vụ tiêm kích tàng hình F-35 gần đây bắn hạ máy bay không người lái trên bầu trời Ba Lan – một chiến dịch có chi phí cao hơn nhiều so với giá trị thiết bị bị tiêu diệt – cho thấy NATO cần tìm kiếm các giải pháp phòng thủ hiệu quả và tiết kiệm hơn.
Động thái này phù hợp với hướng đi của nhiều nước thành viên, như Đức mới đây công bố kế hoạch mua hơn 600 hệ thống phòng không tầm ngắn Skyranger chống máy bay không người lái.
Ông Rutte nhấn mạnh NATO không theo đuổi chính sách “ăn miếng trả miếng”, song khẳng định khối sẽ bảo vệ an ninh của mình khi cần thiết.
“Chúng tôi sẽ không bắn hạ một máy bay nếu nó không gây ra mối đe dọa. Nhưng nếu có, chúng tôi sẽ đảm bảo nó không còn là mối đe dọa nữa”, ông nói.
Tổng thư ký NATO đồng thời mô tả các vụ xâm phạm không phận – bao gồm sự cố mới đây tại Estonia – là “liều lĩnh” và “không thể chấp nhận được”.
Châu Âu thúc đẩy xây dựng “bức tường chống UAV”
Về kế hoạch tăng cường phòng thủ sau các vụ UAV xâm nhập, ông Rutte cho biết NATO đang phối hợp chặt chẽ với Liên minh châu Âu (EU) để đẩy nhanh tiến độ triển khai.
Theo ông, NATO phụ trách các khía cạnh quân sự, trong khi EU đảm nhận phần tài chính nhằm “đảm bảo nguồn lực sẵn có”, đồng thời khẳng định hai bên không có sự chồng chéo trong nhiệm vụ.
Trả lời câu hỏi về sáng kiến chống UAV, ông Rutte nêu ví dụ nhiệm vụ Eastern Sentry và cho biết NATO đang đẩy mạnh đổi mới công nghệ, thử nghiệm nhanh các hệ thống phòng thủ mới.
Nga cảnh báo phản ứng nếu bị “khiêu khích”
Ngoại trưởng Nga Sergei Lavrov từng cảnh báo NATO và EU rằng “bất kỳ hành động gây hấn nào nhằm vào Nga sẽ phải đối mặt với phản ứng kiên quyết”.
Phát biểu trước Đại hội đồng Liên hợp quốc cuối tháng 9, ông Lavrov cho rằng Nga đang bị cáo buộc sai lệch rằng có kế hoạch tấn công các nước NATO và EU.
“Tổng thống Vladimir Putin đã nhiều lần bác bỏ những cáo buộc mang tính khiêu khích này”, ông nói.
Nhà ngoại giao này nhấn mạnh: “Nga chưa bao giờ và không có ý định thực hiện những hành động như vậy. Tuy nhiên, bất kỳ hành động gây hấn nào chống lại đất nước chúng tôi sẽ phải đối mặt với phản ứng quyết liệt”.
Ông Lavrov cũng bày tỏ lo ngại trước phát ngôn của một số chính trị gia tại châu Âu và NATO, cho rằng họ đang “coi Thế chiến thứ III là kịch bản có thể xảy ra”.
“Những phát biểu như vậy đang phá hoại nỗ lực tìm kiếm sự cân bằng lợi ích công bằng giữa các quốc gia, và thể hiện mong muốn áp đặt cách tiếp cận đơn phương lên phần còn lại của thế giới”, Ngoại trưởng Nga nói.