Bài học từ Ukraine trong chiến lược phòng thủ bờ biển của Anh

Theo tờ Telegraph (Anh) ngày 30/7, khi 2 phương tiện không người lái hải quân (USV) của Anh lướt qua Biển Baltic vào tháng trước, chúng đã minh chứng cho một kỷ nguyên mới trong chiến tranh hải quân và cách các lực lượng hải quân đang thích nghi với nó. Những chiếc USV K3 Scout do Kraken Technology sản xuất, được triển khai cùng các robot hàng hải khác trong cuộc tập trận của Lực lượng đặc nhiệm X thuộc NATO, đang mở ra một chương mới trong chiến lược phòng thủ bờ biển của Anh.

K3 Scout: Sát thủ tốc độ cao bảo vệ bờ biển

Với tốc độ tối đa lên tới hơn 100 km/giờ, những phương tiện không người lái K3 Scout này có khả năng thực hiện nhiều nhiệm vụ đa dạng. Chúng có thể được cử đi trinh sát cách xa hàng trăm 100 km, chở quân và hàng hóa, hoặc thậm chí chất đầy thuốc nổ cho các nhiệm vụ cảm tử. Ngoài ra, chúng còn có thể mang theo các cảm biến mạnh mẽ và phóng thiết bị bay không người lái (UAV) cảm tử.

Trong tương lai, hàng chục phương tiện tương đối rẻ tiền này – mỗi phương tiện dài khoảng 8,3 mét – có thể được triển khai để tạo ra một "hàng rào" công nghệ cao xung quanh Quần đảo Anh. Điều này sẽ cho phép Hải quân Hoàng gia Anh nhanh chóng chặn bắt những kẻ buôn lậu, tàu địch hoặc điều tra các hoạt động đáng ngờ mà không cần phải điều động tàu thuyền có người lái. 

Mark Exeter, Giám đốc điều hành của công ty công nghệ Kraken, khẳng định: "Khi phát hiện ra một vật thể đáng lo ngại, ở trên hoặc dưới biển, K3 Scout có thể theo dõi chúng trong một thời gian. Nó có tốc độ và hiệu suất để theo kịp hoặc chặn đứng bất cứ thứ gì. Chúng không thể thoát khỏi chúng tôi".

Bài học từ Ukraine và sự chuyển mình của Kraken

Sự phát triển của các phương tiện không người lái như K3 Scout là minh chứng rõ ràng cho những bài học mà Anh và các đồng minh đang rút ra từ cuộc chiến ở Ukraine. Tại đó, UAV giá rẻ đang được sử dụng để phá hủy các trang thiết bị quân sự đắt tiền hơn nhiều. Ở Biển Đen, lực lượng Ukraine đã sử dụng hàng loạt USV chở đầy chất nổ để gây thiệt hại cho hải quân Nga, tạo ra sự tàn phá đến mức hạm đội của Nga thực sự bị giới hạn hoạt động. Thậm chí, các báo cáo còn cho biết chúng được trang bị tên lửa và được sử dụng để bắn hạ máy bay, bao gồm cả trực thăng Mi-8 và máy bay chiến đấu của Nga.

Điều này cũng đánh dấu sự thay đổi trong chiến lược của Malcolm Crease, người sáng lập Kraken, vốn tập trung vào đua thuyền máy hiệu suất cao cho đến tận 5 năm trước. Ông Crease quyết định chuyển hướng sang quốc phòng trong thời kỳ đại dịch, sau khi nhận được nhiều lời đề nghị từ ngành công nghiệp này.

Sự quan tâm ban đầu được thúc đẩy bởi sự ra đời của các vệ tinh tầm thấp, mở ra khả năng điều khiển UAV từ xa, nhưng trở nên cấp bách hơn khi các hoạt động quân sự ở Ukraine cho thấy nhu cầu về tốc độ trong các hoạt động của UAV. Ông Crease nhấn mạnh rằng kinh nghiệm từ đua thuyền máy trong điều kiện biển khắc nghiệt đã trở thành "tế bào sống" của công ty, giúp họ thích nghi nhanh chóng với môi trường hoạt động quốc phòng đầy thách thức.

Công ty của ông Crease chỉ là một trong số nhiều công ty kỹ thuật của Anh đang chuyển sang hoạt động quốc phòng khi các chính phủ phương Tây nỗ lực tái vũ trang. Tại Anh, các quan chức cấp cao muốn nhiều hơn nữa những "công ty nhỏ, thường do gia đình sở hữu, đưa những đổi mới, sự nhanh nhẹn và lực lượng lao động chuyên môn của họ" lên hàng đầu. Điều này nhằm cung cấp một giải pháp thay thế nhanh chóng hơn cho những gã khổng lồ quốc phòng đang ngày càng phát triển trong ngành như BAE Systems, Babcock và Rolls-Royce.

Bản Đánh giá Quốc phòng Chiến lược của Anh được công bố vào tháng 6 vừa qua cũng kêu gọi phát triển các công nghệ "lưỡng dụng" có thể được sử dụng cho cả mục đích dân sự và quân sự, giúp ngành công nghiệp quốc phòng có khả năng phục hồi tốt hơn trước những cú sốc về chuỗi cung ứng.

Mặc dù các doanh nghiệp nhỏ khó có thể chế tạo máy bay chiến đấu hay tàu ngầm trị giá hàng tỷ bảng Anh, nhưng hiện tại vẫn có nhu cầu lớn đối với thứ mà thuật ngữ quân sự gọi là "hàng loạt" – những vũ khí giá rẻ, dễ dàng được sản xuất với số lượng lớn và nhanh chóng. Ví dụ, trong khi tập đoàn châu Âu sản xuất máy bay chiến đấu Typhoon hiện chỉ có thể sản xuất được 20 đến 30 máy bay mỗi năm, Kraken sẽ sớm mở rộng hoạt động để sản xuất 1.000 USV Scout mỗi năm. Công ty đã ký được hợp đồng với Bộ Quốc phòng Anh và vừa nhận được sự hỗ trợ từ quỹ đầu tư của NATO và một quốc gia giấu tên trong liên minh.

Một doanh nghiệp khác tham gia vào lĩnh vực quân sự là MGI có trụ sở tại Oxfordshire, được thành lập bởi cựu kỹ sư Công thức 1 Mike Gascoyne vào năm 2003. MGI đã mở rộng sang sản xuất UAV và phương tiện hàng hải, cũng như tên lửa siêu rẻ. Tháng này, MGI đã trình diễn UAV SkyShark, có thể được sử dụng cho các nhiệm vụ tình báo, mang theo đạn dược hoặc được sử dụng cho các cuộc tấn công cảm tử, với chi phí chỉ bằng một phần nhỏ so với tên lửa hành trình thông thường. Điều quan trọng là công ty cũng dựa vào chuỗi cung ứng hoàn toàn của Anh, bao gồm động cơ tua-bin khí do công ty Argive ở Oxfordshire sản xuất hoặc động cơ quạt điện không gây tiếng ồn do Greejets có trụ sở tại London sản xuất.

Thách Thức và triển vọng

Mặc dù thành công mà MGI và Kraken đạt được cho đến nay rất hứa hẹn, nhiều giám đốc điều hành cho biết vẫn còn một chặng đường dài phía trước để ngành công nghiệp quốc phòng chào đón nhiều công ty khởi nghiệp hơn. Các công ty nhỏ vẫn thường gặp khó khăn trong việc mở tài khoản ngân hàng do các quy tắc đầu tư gây tranh cãi về môi trường, xã hội và quản trị (ESG). Nhiều doanh nghiệp cũng chật vật duy trì hoạt động trong khi phải chờ đợi hàng tháng, thậm chí hàng năm trời để Bộ Quốc phòng Anh trao hợp đồng – một giai đoạn được ngành công nghiệp gọi là "thung lũng tử thần".

Fred Thomas, cựu chỉ huy Thủy quân Lục chiến Hoàng gia Anh và hiện là nghị sĩ, thành viên ủy ban quốc phòng của Quốc hội nước này, nhận định: "Sáng tạo công nghiệp của Anh là vô tận. Chúng tôi có những kỹ sư, nhà thiết kế và nhà tư tưởng giỏi nhất thế giới. Việc áp dụng những lợi thế này vào đổi mới quốc phòng là vô cùng quan trọng đối với an ninh quốc gia. Chính phủ có trách nhiệm tích hợp những năng lực này vào kho vũ khí quốc gia".

Các quan chức Anh đã cam kết cải thiện tình hình bằng cách yêu cầu tăng tốc trao hợp đồng. Họ cũng đã thành lập tổ chức Đổi mới Quốc phòng Vương quốc Anh mới, được cấp ngân sách cố định là 400 triệu bảng Anh mỗi năm và có nhiệm vụ tìm kiếm sự đổi mới. Nếu thành công, điều này có nghĩa là nhiều công ty như Kraken có thể đóng góp vào hệ thống phòng thủ của Anh. Ông Crease tin tưởng: "Chúng tôi đã thực hiện điều này theo một cách hơi khác thường, nhưng hiện nay chúng tôi đang được coi trọng rất nhiều. Chúng tôi đang mong đợi sự tăng trưởng bùng nổ".