Bốn bị can này gồm: Đinh Quang Tiến (còn gọi là Tiến “Mon”, sinh năm 1990, ở xã Mai Đình, huyện Sóc Sơn cũ, thành phố Hà Nội), Lê Thị Quỳnh Anh (sinh năm 1995, ở phường Hoàng Liệt, quận Hoàng Mai cũ, Hà Nội), Trần Văn Tiến (sinh năm 1991, ở Chí Linh, Hải Dương cũ), Ngô Chí Công (sinh năm 1995, ở Yên Dũng, Bắc Giang cũ) bị Viện Kiểm sát truy tố về tội “Vận chuyển trái phép hàng hóa qua biên giới” theo quy định tại Điều 189 - Bộ luật Hình sự.
Trước khi bị bắt, 3 bị can: Lê Thị Quỳnh Anh, Trần Văn Tiến và Ngô Chí Công sống tại Tokyo, Nhật Bản. Nhóm này bị cơ quan tố tụng xác định là trung gian vận chuyển hàng để giao cho Đinh Quang Tiến.
Vụ việc bị phát giác vào hồi 23 giờ 30 phút ngày 12/12/2023 khi tổ công tác Phòng Cảnh sát điều tra tội phạm về tham nhũng, kinh tế, buôn lậu, môi trường, Công an thành phố Hà Nội phối hợp với Đội thủ tục hành lý nhập khẩu, Chi cục Hải quan cửa khẩu sân bay quốc tế Nội Bài tiến hành kiểm tra việc thông quan, nhập khẩu hàng hóa trên chuyến bay số hiệu JL0751 từ Nhật Bản về Việt Nam.
Cơ quan chức năng phát hiện Đinh Quang Tiến, Quỳnh Anh, Trần Văn Tiến, Ngô Chí Công có hành vi vận chuyển trái phép hàng hóa (chủ yếu là điện thoại di động Iphone, quần áo, thực phẩm chức năng…).
Trong đó, Tiến vận chuyển trái phép 78 kiện hành lý ký gửi và 9 túi hành lý xách tay trị giá hơn 1,7 tỷ đồng. Quỳnh Anh vận chuyển trái phép 15 kiện hành lý trị giá hơn 488 triệu đồng. Trần Văn Tiến vận chuyển trái phép 12 kiện hành lý và 1 kiện hành lý xách tay trị giá hơn 384 triệu đồng. Công vận chuyển trái phép 8 kiện hành lý trị giá hơn 130 triệu đồng.
Ngoài ra, còn 10 đối tượng khác cũng có hành vi vận chuyển trái phép hàng hóa từ Nhật Bản về Việt Nam tổng trị giá hơn 728 triệu đồng. Tuy nhiên, giá trị hàng hóa của từng đối tượng chưa đủ 100 triệu đồng, không đủ yếu tố cấu thành tội “Vận chuyển trái phép hàng hóa qua biên giới” nên cơ quan chức năng đã ra quyết định xử phạt hành chính đối với những người này.
Qua điều tra đã làm rõ, từ cuối năm 2022 đến nay, Đinh Quang Tiến bắt đầu nhận vận chuyển hàng hóa từ Nhật Bản về Việt Nam cho khách có nhu cầu tránh khai báo hải quan và tránh nộp thuế để được trả công.
Khách từ Nhật Bản (không xác định được nhân thân) sẽ liên lạc với Tiến hoặc giao cho người vận chuyển thuê trực tiếp liên lạc với Tiến qua ứng dụng tin nhắn Zalo, Facebook, Viber, Telegram... để thông báo họ tên người vận chuyển, số hiệu chuyến bay, ngày, giờ máy bay hạ cánh, số kiện hàng và các loại mặt hàng sẽ vận chuyển từ Nhật Bản qua đường hàng không về sân bay Nội Bài, Việt Nam.
Tiến khai đã tổng hợp các thông tin của hành lý vận chuyển để báo với cán bộ hải quan ca trực tại cửa kiểm soát nhằm mục đích tránh khai báo hải quan và nộp thuế, thỏa thuận chi cho cán bộ hải quan là 1,2 triệu đồng/kiện hành lý. Tiến yêu cầu các khách hàng khi nhận kiện hành lý tại tải băng chuyền phải giật và xé bỏ thẻ có ghi thông tin chủ hành lý nhằm chối bỏ trách nhiệm nếu bị cơ quan chức năng phát hiện. Tiến thỏa thuận thu của khách thuê vận chuyển hàng hóa với giá từ 1,3 - 1,5 triệu đồng/kiện hành lý.
Để thực hiện việc vận chuyển hàng hóa, Tiến thuê người vận chuyển hàng, trả công từ 7 - 10 triệu đồng/tháng. Những người này có nhiệm vụ chờ ở sảnh A1 nhà ga Quốc tế T2 để nhận hàng và đưa ra bãi xe chuyển cho khách theo địa chỉ yêu cầu.
Tiến lập nhóm Zalo để trao đổi thông tin khi có hàng hóa từ Nhật Bản về Việt Nam. Trước khi hàng về, Tiến nhắn lên nhóm về số lượng hàng hóa, họ tên những người thuê vận chuyển, số hiệu chuyến bay và ngày, giờ máy bay hạ cánh để họ biết và chủ động đi cùng Tiến ra Sân bay Nội Bài vận chuyển hàng cho khách.
Ngày 12/12/2023, Tiến nhận được thông tin vận chuyển hàng hóa của chuyến bay JL751 từ sân bay quốc tế Narita (Nhật Bản) về sân bay Nội Bài (Việt Nam). Tiến tổng hợp danh sách 13 khách hàng và số kiện của mỗi người. Khi máy bay về đến Việt Nam thì bị lực lượng chức năng phát hiện như trên.
Quá trình điều tra, Tiến khai trực tiếp đưa tiền cho một số cán bộ hải quan nhưng Tiến không biết rõ tên tuổi. Việc đưa tiền diễn ra tại khu vực bãi để xe ô tô của sân bay, không có ai biết hay chứng kiến. Ngày 12/12/2023, Tiến chưa kịp liên lạc thì bị Cơ quan Công an phát hiện.
Thời điểm Cơ quan Công an phối hợp với Hải quan cửa khẩu sân bay quốc tế Nội Bài kiểm tra phát hiện các hành khách vận chuyển trái phép hàng hóa từ Nhật Bản về Việt Nam ngày 12/12/2023, các đối tượng đang đứng tại khu vực phía ngoài sảnh A1 là khu vực đón chờ khách, không nằm trong vực cách ly, giám sát hải quan.
Tại cơ quan điều tra, các cán bộ hải quan trong ca trực trình bày không quen biết Đinh Quang Tiến, không tiếp nhận thông tin tạo điều kiện giúp đỡ cho Tiến nên cơ quan điều tra không có căn cứ xử lý.