Các bị cáo tại phiên tòa sáng 9/8/2024.
Tài liệu, chứng cứ mới này do luật sư Đỗ Quang Hưng bào chữa cho bị cáo Nguyễn Thị Cẩm Lê (cán bộ Chi cục Quản lý đất đai, thuộc Sở Tài nguyên và Môi trường Hà Nội) giao nộp cho Tòa kèm Văn bản bổ sung tài liệu chứng cứ. Luật sư Hưng cho rằng, chứng cứ mới này là những tình tiết quan trọng có thể giúp Hội đồng xét xử xem xét, đánh giá toàn diện, khách quan hơn đối với hành vi và mức độ sai phạm của các bị cáo trong vụ án.
Phương án xác định giá đã trình lãnh đạo Sở phê duyệt
Theo đó, luật sư Đỗ Quang Hưng đã giao nộp cho Hội đồng xét xử bản Báo cáo Giám đốc Sở ngày 12/10/2020 của Chi cục Quản lý đất đai - Sở Tài nguyên và Môi trường Hà Nội báo cáo Giám đốc Sở về phương án xác định giá khởi điểm để đấu giá quyền sử dụng đất khu đấu giá Đông Nam thôn Cổ Dương, xã tiên Dương (huyện Đông Anh, Hà Nội) trước khi trình Hội đồng thẩm định giá đất cụ thể thành phố Hà Nội. Văn bản chứng cứ này đã được ghi nhận tại Vi bằng số 453/2024 VB-TPLPT do Văn phòng Thừa phát lại Phúc Thọ lập ngày 8/8/2024.
Trong Văn bản bổ sung tài liệu chứng cứ gửi Tòa, luật sư Hưng phân tích, do trong hồ sơ vụ án không có bản Báo cáo Giám đốc Sở nói trên, nên việc xem xét, đánh giá và đưa ra kết luận của Cơ quan cảnh sát điều tra chỉ dựa trên Tờ trình Hội đồng thẩm định giá đất cụ thể thành phố Hà Nội và Tờ trình UBND thành phố chưa được đầy đủ, chưa đúng vai trò, vị trí và trách nhiệm của các thành viên trực tiếp tham gia công tác kiểm tra, đánh giá, thẩm định phê duyệt giá.
Với chứng cứ mới này, bản Báo cáo Giám đốc Sở ngày 12/10/2020 đã nêu rõ phương án xác định định giá cụ thể do bị cáo Nguyễn Thị Cẩm Lê tổng hợp, ký trình Trưởng phòng là bà Bùi Thanh Hà phê duyệt - ký chính; Bùi Thanh Huyền (Phó Chi cục trưởng Chi cục Quản lý đất đai) kiểm tra, đánh giá và ký nháy trình Chi Cục trưởng là ông Vũ Xuân Tùng phê duyệt - ký chính trình Giám đốc Sở Tài nguyên và Môi trường Hà Nội khi đó là ông Nguyễn Trọng Đông phê duyệt, chuyển ông Lê Tuấn Định (Phó Giám đốc Sở) làm cơ sở ký Tờ trình trình Hội đồng thẩm định giá đất cụ thể thành phố Hà Nội. Như vậy, sau khi được Giám đốc Sở Nguyễn Trọng Đông chấp thuận phương án xác định giá khởi điểm đấu giá quyền sử dụng đất tại Báo cáo Giám đốc Sở nói trên, theo ủy quyền của Giám đốc Sở, ông Lê Tuấn Định đã ký Tờ trình Hội đồng thẩm định giá đất cụ thể thành phố Hà Nội.
Theo luật sư, việc tổ chức thực hiện công tác xác định giá cụ thể, công tác kiểm tra, đánh giá hồ sơ chuẩn bị phục vụ cuộc họp thẩm định của Hội đồng thẩm định giá đất cụ thể thành phố Hà Nội tại Sở Tài nguyên và Môi trường Hà Nội được thực hiện theo quy trình báo cáo nội bộ này trong nhiều năm. Tất cả các hồ sơ xác định giá cụ thể đều tuân thủ thực hiện theo quy trình này và được thể hiện rất rõ trong Báo cáo Giám đốc Sở. Hành vi của bị cáo Lê là tổng hợp hồ sơ và bị cáo Bùi Thanh Huyền kiểm tra, ký nháy - chỉ tham gia ở một khâu thứ yếu để các cấp lãnh đạo kiểm tra, đánh giá hồ sơ. Tất cả các công chức có tính chất hành vi tương tự, với vai trò lãnh đạo quyết định cao hơn 2 bị cáo này đều không bị xử lý hình sự.
Chính sách pháp luật mới
Trình bày tại Văn bản bổ sung tài liệu chứng cứ, luật sư Đỗ Quang Hưng đã viện dẫn Nghị định số 71/2024/NĐ-CP của Chính phủ ban hành ngày 27/6/2024 quy định về giá đất (có hiệu lực thi hành từ ngày 1/8/2024), tại Điều 35, khoản 5 về Quyết định giá đất cụ thể quy định: “Cơ quan, tổ chức, người có thẩm quyền xác định, thẩm định, quyết định giá đất cụ thể chịu trách nhiệm về áp dụng nguyên tắc, phương pháp định giá đất, trình tự, thủ tục xác định giá đất cụ thể, thẩm định, quyết định giá đất cụ thể đã được quy định tại Nghị định này; không chịu trách nhiệm về các nội dung khác đã được cơ quan, người có thẩm quyền thẩm định, chấp thuận, quyết định, phê duyệt hoặc giải quyết trước đó”.
Như vậy, theo luật sư, Nghị định số 71 (thay thế các văn bản quy phạm trước đây) đã quy định rõ trách nhiệm của các cơ quan, tổ chức, người có thẩm quyền xác định, thẩm định giá đất cụ thể “không phải chịu trách nhiệm về các nội dung khác đã được cơ quan, tổ chức giải quyết trước đó” và Công ty VVAI phải chịu trách nhiệm về tính chính xác, đầy đủ, độc lập, khách quan, trung thực của các thông tin tại Chứng thư định giá đất. Tất cả các cán bộ trực tiếp tham gia quá trình kiểm tra, đánh giá, thẩm định, phê duyệt giá khởi điểm… không phải chịu trách nhiệm với kết quả thực hiện của đơn vị tư vấn. Đồng thời, Nghị định số 71 cũng quy định rõ trách nhiệm của Cơ quan có chức năng quản lý đất đai - Sở Tài nguyên và Môi trường là kiểm tra tính đầy đủ về nội dung của Báo cáo thuyết minh xây dựng phương án giá đất.
Theo cáo trạng của Viện Kiểm sát nhân dân thành phố Hà Nội, hai bị cáo Bùi Thanh Huyền và Nguyễn Thị Cẩm Lê đã thiếu trách nhiệm trong quá trình kiểm tra, thẩm định Chứng thư thẩm định giá của Công ty tư vấn, không phát hiện các phiếu khảo sát được lập từ tháng 8/2020, trước thời điểm được bốc thăm lựa chọn là đơn vị tư vấn thẩm định giá tại thời điểm tháng 9/2020; chấp thuận các tài liệu trong Chứng thư thẩm định giá và kết quả thẩm định giá của Công ty VVAI với giá là 17,6 triệu đồng/m2. Hành vi này đã dẫn đến việc Hội đồng định giá của thành phố xác định giá khởi điểm thấp hơn nhiều giá trị thực và đã tạo điều kiện để Nguyễn Thị Loan sử dụng các Công ty tham gia đấu giá của Nguyễn Thị Loan thực hiện hành vi thông đồng dìm giá và trúng đấu giá với giá trị thấp hơn giá thị trường, gây thiệt hại cho Ngân sách nhà nước số tiền hơn 135 tỷ đồng.
Liên quan đến vụ án, cơ quan tố tụng xác định các cá nhân thuộc Sở Tài nguyên và Môi trường thành phố Hà Nội gồm: ông Nguyễn Trọng Đông (nguyên Giám đốc Sở, nay là Phó Chủ tịch UBND thành phố Hà Nội), ông Lê Tuấn Định (nguyên Phó Giám đốc Sở, nay là Chủ tịch UBND quận Đống Đa), ông Vũ Xuân Tùng (Chi cục trưởng Chi cục quản lý đất đai), bà Bùi Thanh Hà (Trưởng phòng Kế hoạch tổng hợp) không có căn cứ xác định những người này được đơn vị tư vấn hay các cá nhân tham gia đấu giá nhờ tạo điều kiện hạ giá khởi điểm, không biết phiếu khảo sát của Công ty VVAI bị lập khống nên không có căn cứ để xử lý hình sự trong vụ án này.
Mới đây, UBND thành phố Hà Nội ban hành quyết định thi hành kỷ luật khiển trách đối với ông Lê Tuấn Định do có những vi phạm, khuyết điểm trong công tác và Ủy ban Kiểm tra Thành ủy đã thi hành kỷ luật về Đảng.