Liên kết chuỗi phát triển bền vững ngành hàng lúa gạo

Thống kê của Sở Nông nghiệp và Môi trường tỉnh Bạc Liêu, tính từ năm 2021 đến nay, số diện tích sản xuất lúa được các công ty, doanh nghiệp liên kết sản xuất với nông dân, tổ hợp tác, hợp tác xã ngày càng tăng. Trong đó, chỉ riêng năm 2024, diện tích thực hiện liên kết sản xuất và tiêu thụ lúa với diện tích 95.632 ha (đạt 51,61% tổng diện tích gieo trồng), sản lượng bao tiêu 630.676 tấn (đạt 52% tổng sản lượng lúa).

Ông Trịnh Văn Ngang, Chủ tịch Hội đồng quản trị, Giám đốc Hợp tác xã Dịch vụ sản xuất nông nghiệp Đồng Tâm (xã Vĩnh Hưng A, huyện Vĩnh Lợi) cho biết: Hợp tác có diện tích đất sản xuất 110 ha, với 104 xã viên. Gần 4 năm qua, sản xuất lúa của hợp tác xã gắn với ký kết hợp đồng bao tiêu. Hình thức liên kết là doanh nghiệp cung cấp giống lúa, vật tư nông nghiệp đầu vào bao tiêu toàn bộ sản phẩm lúa đầu ra theo giá thị trường hoặc giá thỏa thuận từ trước. Nhờ vậy, lợi thuận được đảm bảo ổn định, xã viên an tâm sản xuất, phát triển kinh tế gia đình. Tham gia chuỗi liên kết, xã viên ngoài việc không phải lo khâu tiêu thụ lúa ở mỗi vụ thụ hoạch mà còn được hỗ trợ kỹ thuật và quản lý sản xuất.

Phó Chủ tịch UBND huyện Phước Long Trần Văn Liêm cho biết: Địa phương có diện tích trồng lúa ở vùng ngọt ổn định là 13.736 ha, sản xuất lúa chất lượng cao từ 2 - 3 vụ/năm cùng với đó là 15.351 ha sản xuất luân canh tôm - lúa. Để thực hiện tốt việc bao tiêu sản phẩm nông nghiệp cho người dân, huyện đã kêu gọi, khuyến khích các công ty, doanh nghiệp, hợp tác xã nông nghiệp, đơn vị liên kết bao tiêu lúa trong và ngoài tỉnh đến địa bàn liên kết trong sản xuất.

Cụ thể như Công ty lương thực Vĩnh Lộc; công ty trách nhiệm Hữu hạn ADC; tập đoàn Tân Long, các doanh nghiệp, các hợp tác xã trong và ngoài huyện liên kết bao tiêu các sản phẩm lúa cho bà con nông dân, chỉ tính riêng trong năm 2024 diện tích lúa đã được bao tiêu trên 77% diện tích sản xuất. Huyện đang tiếp tục đẩy mạnh tuyên truyền, vận động mở rộng diện tích sản xuất lúa trên đất nuôi tôm, đặc biệt là nhân rộng giống lúa mới có khả năng chịu phèn, chịu mặn, ít sâu bệnh, năng suất cao như giống lúa BL9, ST 24, ST 25... đồng thời kêu gọi các công ty, doanh nghiệp, hợp tác xã đầu tư vào lĩnh vực nông nghiệp, liên kết và tiêu thụ cho nông dân trên cả 2 vùng sản xuất.

Cùng với huyện Phước Long, nhiều địa phương khác của tỉnh Bạc Liêu cũng đẩy mạnh thực hiện liên kết, bao tiêu sản phẩm phẩm lúa. Tại huyện Vĩnh Lợi, tính đến cuối năm 2024 đã phát triển được gần 30 hợp tác xã với diện tích gần 3.000 ha có ký kết liên kết sản xuất, tiêu thụ với các doanh nghiệp, hợp tác xã. Đặc biệt là việc hình thành được 1 chuỗi liên kết giữa các hợp tác xã liên kết chặt chẽ với nhau để có vùng nguyên liệu đủ lớn để liên kết với các đối tác lớn. Nhờ sự liên kết này đã góp phần phát triển nhanh cho vùng sản xuất lúa một cách đồng bộ trên nhiều phương diện, qua đó giảm được giá thành sản xuất lúa, năng suất ổn định và đồng đều, chất lượng cũng như giá trị lúa ngày càng được nâng lên.

Theo ông Nguyễn Trung Hiếu, Phó Giám đốc Sở Nông nghiệp và Môi trường tỉnh Bạc Liêu, qua khảo sát cho thấy, các doanh nghiệp, hợp tác xã, hộ nông dân trên địa bàn tỉnh Bạc Liêu chủ yếu thực hiện liên kết sản xuất và tiêu thụ lúa gạo thông qua  hình thức liên kết bao tiêu sản phẩm qua hợp đồng giữa doanh nghiệp với nông hộ; Liên kết có hỗ trợ đầu tư và tiêu thụ sản phẩm giữa doanh nghiệp với nông hộ; liên kết theo chuỗi giá trị khép kín. Trong đó, liên kết sản xuất, tiêu thụ nông sản thông qua hợp đồng giữa doanh nghiệp với nông hộ là hình thức đang được triển khai phổ biến.

Để phát triển ngày càng vững chắc hơn chuỗi liên kết sản xuất và bao tiêu sản phẩm lúa, tỉnh Bạc Liêu đã triển khai nhiều chính sách hỗ trợ như: ưu đãi tín dụng cho doanh nghiệp tham gia bao tiêu, hỗ trợ lãi suất vay vốn, tổ chức các chương trình truyền thông nâng cao nhận thức của người dân về lợi ích trong liên kết sản xuất. 

Phó Giám đốc Sở Nông nghiệp và Môi trường tỉnh Bạc Liêu thông tin: Tính đến cuối năm 2024, tổng sản lượng lúa được bao tiêu đạt trên 50%, nên còn dư địa để mở rộng và phát triển. Tỉnh xác định, liên kết sản xuất và bao tiêu sản phẩm lúa là chìa khóa để phát triển theo hướng hiện đại và bền vững, từ đó đang tích cực triển khai thực hiện nhiều giải pháp nhằm tạo điều kiện phát triển đồng bộ mối quan hệ liên kết giữa 6 nhà: “Nhà nước - nhà nông - nhà doanh nghiệp - nhà ngân hàng - nhà khoa học - nhà phân phối”; trong đó, doanh nghiệp được xem là khâu kết nối giữa sản xuất với thị trường.

Để liên kết thực sự đi vào chiều sâu, thì cả hệ thống chính trị phải cùng tham gia hỗ trợ, điều phối thông qua các chính sách khuyến khích đầu tư kết cấu hạ tầng; quy hoạch vùng nguyên liệu; chuyển giao tiến bộ khoa học - công nghệ; xúc tiến thương mại; kiểm tra, giám sát việc thực hiện hợp đồng giữa các bên, đảm bảo hài hòa lợi ích của các bên tham gia hợp tác để cùng có lợi.

Đồng thời, tỉnh Bạc Liêu tiếp tục xây dựng vùng sản xuất có quy mô lớn, đồng thời khuyến khích hỗ trợ các doanh nghiệp, nhà đầu tư đẩy mạnh đầu tư đổi mới công nghệ, thiết bị, cơ giới hoá, tự động hoá dây chuyền chế biến nông sản để tạo ra sản phẩm có chất lượng, mẫu mã phong phú đáp ứng yêu cầu của thị trường.

Tỉnh cũng tăng cường thông tin tuyên truyền quảng bá giới thiệu các mô hình sản xuất, giống lúa theo hướng sản xuất sinh học, sản xuất hữu cơ, an toàn sức khỏe người dùng. Đặc biệt là, thực hiện tốt Đề án phát triển bền vững 1 triệu ha Lúa chuyên canh chất lượng cao gắn với tăng trưởng xanh vùng Đồng bằng sông Cửu Long đến năm 2030.