Lực lượng cảnh sát giao thông tại chốt Quốc lộ 5 đoạn giáp ranh Hà Nội - Hưng Yên kiểm tra giấy tờ lưu thông của các lái xe. Ảnh tư liệu: Nguyễn Văn Cảnh/TTXVN
Lãnh đạo Tổng cục Đường bộ Việt Nam cho biết, từ ngày 15/8/2020, đơn vị đã đưa bộ cân kiểm tra tải trọng xe tự động lắp đặt trên Quốc lộ 5 do Cơ quan Hợp tác quốc tế Nhật Bản (JICA) tài trợ vào hoạt động, tổng số xe tải cân kiểm tra trên quốc lộ này lên tới hơn 495.000 lượt; rong đó, có gần 600 lượt xe vi phạm quy định về tải trọng. Trung bình mỗi ngày có 1,5 lượt xe tải vi phạm.
"Số lượt xe tải vi phạm bình quân trên ngày đã giảm từ 176 lượt xe/ngày xuống còn 1,5 lượt xe/ngày, giảm hơn 117 lần trong thời gian thực hiện thí điểm cân tự động. Như vậy, mức độ vi phạm trên Quốc lộ 5 không quá cao, chủ yếu vi phạm vượt tải trọng (khối lượng toàn bộ cho phép) ở mức trên 10% - 30%", Tổng cục Đường bộ Việt Nam cho hay.
Cũng theo đánh giá Tổng cục Đường bộ Việt Nam, khi có cân tự động, lần đầu tiên phát hiện và xử lý, ngăn chặn được các xe có trục phụ có cơ cấu nâng hạ trục (thực tế khi chở hàng lưu hành trên đường không sử dụng trục phụ nên bị vượt quá tải trọng trục theo quy định). Từ tháng thứ hai trở đi khi thực hiện cân tự tự động gần như không còn hành vi vi phạm này.
Đặc biệt, hệ thống cân tự động đã giám sát được 100% số lượt xe lưu thông trên đoạn đường đặt thiết bị cân. Chi phí vận hành, khai thác dữ liệu và xử phạt thấp, do được thực hiện "phạt nguội".
"Hầu hết các chủ phương tiện nhận được thông báo vi phạm sau khi được lực lượng chức năng cung cấp các bằng chứng vi phạm đều chấp thuận về kết quả vi phạm và chấp hành quyết định xử phạt. Tình trạng xe quá tải nhanh chóng được ngăn chặn, tạo hiệu ứng tích cực trong xã hội", Tổng cục Đường bộ Việt Nam khẳng định.
Tuy nhiên, theo Tổng cục Đường bộ Việt Nam, vướng mắc lớn nhất hiện nay là việc chưa có quy định về thiết kế trạm kiểm tra tải trọng xe tốc độ cao 1 cấp cân.
Ngoài ra những khó khăn trong phạt nguội vi phạm do chưa có hướng dẫn thực hiện một số điều của Nghị định số 135/2021/NĐ-CP của Chính phủ quy định về danh mục, việc quản lý, sử dụng phương tiện, thiết bị kỹ thuật nghiệp vụ và quy trình thu thập, sử dụng dữ liệu thu được từ phương tiện, thiết bị kỹ thuật do cá nhân, tổ chức cung cấp để phát hiện vi phạm và xử phạt vi phạm hành chính đối với các hành vi thay đổi kích thước thùng, chở hàng quá tải.
Tổng cục Đường bộ Việt Nam cho biết, bộ cân kiểm tra tải trọng xe tự động được sử dụng trên Quốc lộ 5 ứng dụng công nghệ cảm biến lực có độ chính xác cao, ổn định, tin cậy; phần mềm cân xe tự động cho phép hệ thống cân hoạt động tự động hoàn toàn, không cần thao tác vận hành và can thiệp của con người; cho ra kết quả cân rất nhanh (từ 3 đến 15 giây tùy thuộc tốc độ và tình trạng mạng internet tại thời điểm xe lưu thông qua cân); kiểm soát được 100% số lượt xe lưu thông trên đoạn đường đặt thiết bị cân.
Đây được xem là hệ thống cân tải trọng xe hiện đại nhất Việt Nam, hình thành trên sự kết hợp giữa công nghệ cân trọng tải của Nhật Bản và phần mềm tính toán của Tổng cục Đường bộ Việt Nam.
Hệ thống cân điện tử do JICA tài trợ với hệ thống camera hiện đại sẽ tự động chụp lại biển kiểm soát của tất cả các xe đi qua và lập tức đọc ra 15 thông tin của xe như tên chủ xe, khối lượng bản thân của xe, khối lượng hàng hóa được phép chở, kích thước thành thùng... Trong khi đó, với loại hình trạm cân tải trọng cũ phải cần lực lượng thanh tra túc trực giám sát, đo lường thành thùng, khối lượng xe.
Nhờ tích hợp công nghệ thông tin hiện đại, hệ thống cân điện tử này cũng có thể thực hiện cân tải trọng khi xe ở trạng thái dừng hoặc di chuyển ở vận tốc đến 80 km/giờ và chỉ mất từ 3 - 10 giây, phiếu cân đã có thể được in ra, phục vụ lực lượng chức năng trong việc ra quyết định xử phạt nguội phương tiện vi phạm.