Theo dự toán được Quốc hội Việt Nam thông qua, thu ngân sách nhà nước năm 2025 ước đạt gần 1,97 triệu tỷ đồng, tăng trên 15% so với dự toán năm 2024; tổng chi ngân sách khoảng 2,55 triệu tỷ đồng, bội chi được kiểm soát quanh mức 3,8% GDP. Trong điều kiện phải dành nguồn lực đáng kể cho cải cách tiền lương, an sinh xã hội và sắp xếp bộ máy, việc giữ bội chi trong giới hạn cho phép cho thấy kỷ luật tài khóa tiếp tục được duy trì vững chắc.
Kết quả thực hiện thu ngân sách cho thấy xu hướng tích cực và vượt kỳ vọng. Thứ trưởng Bộ Tài chính Đỗ Thành Trung cho biết, thu ngân sách nhà nước tính đến ngày 15/12/2025 đạt khoảng 2,47 triệu tỷ đồng, vượt 25% dự toán. Theo các chuyên gia kinh tế, kết quả này phản ánh sự phục hồi rõ nét của khu vực sản xuất - kinh doanh, sự khởi sắc của hoạt động xuất nhập khẩu, đồng thời cho thấy hiệu quả của các giải pháp quản lý thu, chống thất thu, chống chuyển giá và mở rộng cơ sở thuế được Bộ Tài chính triển khai đồng bộ ngay từ đầu năm.
Trong khi đó, chi ngân sách năm 2025 tiếp tục được cơ cấu lại theo hướng ưu tiên đầu tư phát triển và bảo đảm an sinh xã hội. Chi đầu tư công được xác định là một trong những động lực quan trọng thúc đẩy tăng trưởng trong bối cảnh đầu tư tư nhân và đầu tư nước ngoài còn thận trọng. Tổng kế hoạch vốn đầu tư công năm 2025 được phân bổ ở mức cao, tập trung cho các dự án hạ tầng giao thông trọng điểm, các dự án liên vùng, chuyển đổi năng lượng và hạ tầng số. Bộ Tài chính cho biết, số giải ngân thực tế từ đầu năm đến hết ngày 18/12/2025 là 603.602,1 tỷ đồng, đạt 66,1% kế hoạch Thủ tướng Chính phủ giao. Việc siết chặt kỷ luật giải ngân, gắn trách nhiệm người đứng đầu, đồng thời tháo gỡ các “điểm nghẽn” về giải phóng mặt bằng, thủ tục đầu tư, đấu thầu và tăng cường phân cấp cho địa phương đã giúp dòng vốn ngân sách đi vào thực chất, phát huy rõ vai trò “vốn mồi” của đầu tư công.
Theo Bộ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Văn Thắng, thời gian qua, vốn đầu tư công được dồn lực vào các dự án quan trọng quốc gia, dự án trọng điểm, tạo ra động lực mới, không gian mới cho phát triển kinh tế - xã hội. Thực tế cho thấy, các công trình hạ tầng then chốt như cao tốc Bắc Nam giai đoạn 2, sân bay Long Thành, tuyến Vành đai 4 vùng Thủ đô hay Vành đai 3 TP. Hồ Chí Minh đều được đẩy nhanh tiến độ. Điều này thể hiện tinh thần “kỷ luật tiến độ” khi việc hoàn thành giải ngân đúng thời hạn không chỉ là kỹ thuật tài chính, mà còn là nhiệm vụ chính trị cấp thiết nhằm thúc đẩy tăng trưởng.
Song song với đầu tư công, chi thường xuyên tiếp tục được kiểm soát chặt chẽ, gắn với yêu cầu tiết kiệm, chống lãng phí và nâng cao hiệu quả sử dụng ngân sách. Đáng chú ý, năm 2025 ghi nhận một khoản chi lớn, mang tính bước ngoặt cho cải cách bộ máy nhà nước. Thực hiện các nghị quyết của Trung ương về sắp xếp, hợp nhất đơn vị hành chính và tinh gọn tổ chức, tính đến ngày 14/9/2025, ngân sách nhà nước đã chi trả 104.540 tỷ đồng cho gần 91.000 đối tượng, trong đó có hơn 28.000 người thuộc khối cơ quan trung ương và hơn 62.900 người ở các địa phương sau sắp xếp. Dù tạo áp lực đáng kể lên cân đối ngân sách trong ngắn hạn, khoản chi này được xem là đầu tư cần thiết cho mục tiêu dài hạn là giảm chi thường xuyên, nâng cao hiệu lực quản lý nhà nước và cải thiện chất lượng cung ứng dịch vụ công. Thực tế tại nhiều địa phương cho thấy bộ máy sau hợp nhất vận hành gọn hơn, giảm đầu mối và tầng nấc trung gian, mở ra dư địa tiết kiệm ngân sách trong các năm tiếp theo. Đồng thời, bội chi và nợ công được kiểm soát trong ngưỡng an toàn.Trong bối cảnh vừa phải bảo đảm nguồn thu, vừa hỗ trợ phục hồi và tăng trưởng, chính sách thuế, phí năm 2025 tiếp tục được điều hành theo hướng linh hoạt, có trọng tâm. Phó Cục trưởng Cục Thuế Đặng Ngọc Minh cho biết, thời gian qua, Chính phủ đã thực hiện nhiều chính sách kích thích nhu cầu của thị trường thông qua các biện pháp tài khóa; trong đó các chính sách về miễn, giảm và giãn thuế đóng vai trò quan trọng.
Việc kéo dài chính sách giảm 2% thuế giá trị gia tăng đối với nhiều nhóm hàng hóa, dịch vụ từ mức 10% xuống 8% đã góp phần giảm giá thành, kích cầu tiêu dùng và hỗ trợ dòng tiền cho doanh nghiệp, dù làm giảm thu ngân sách ước tính hàng trăm nghìn tỷ đồng. Cùng với đó, các chính sách gia hạn thời hạn nộp thuế, tiền thuê đất và miễn, giảm một số khoản phí, lệ phí tiếp tục được triển khai, tạo thêm dư địa tài chính cho khu vực doanh nghiệp, đặc biệt là doanh nghiệp nhỏ và vừa.
Bà Nguyễn Thị Cúc, Chủ tịch Hội Tư vấn thuế Việt Nam cho biết, để hỗ trợ doanh nghiệp, người dân vượt qua khó khăn từ các tác động bên trong lẫn bên ngoài, Bộ Tài chính đã chủ động trình Chính phủ, trình Quốc hội ban hành nhiều chính sách từ gia hạn thời hạn nộp một số loại thuế, phí, tiền thuê đất đến miễn giảm thuế với số tiền lên đến hàng trăm nghìn tỷ đồng. Đây là những chính sách được ban hành rất kịp thời và phù hợp.
Tổng số tiền miễn, giảm và gia hạn thuế, phí, lệ phí và tiền thuê đất trong 11 tháng năm 2025 ước đạt 239.100 tỷ đồng.
Không dừng lại ở các giải pháp hỗ trợ ngắn hạn, năm 2025 cũng ghi nhận những bước tiến quan trọng trong tái cơ cấu chính sách thu theo hướng bền vững. Việc tăng cường quản lý thuế đối với kinh tế số, thương mại điện tử, hoạt động kinh doanh xuyên biên giới; mở rộng áp dụng hóa đơn điện tử; đẩy mạnh ứng dụng công nghệ thông tin và dữ liệu lớn trong quản lý thu đã góp phần bù đắp đáng kể cho các khoản giảm thu do chính sách hỗ trợ, cho thấy cách tiếp cận nhất quán là hỗ trợ phục hồi nhưng không buông lỏng kỷ luật ngân sách.
Một điểm nhấn quan trọng khác của năm 2025 là sự chuyển động rõ nét trong phát triển thị trường vốn, đặc biệt là thị trường chứng khoán, nhằm giảm áp lực cho ngân sách và hệ thống tín dụng ngân hàng. Các giải pháp hoàn thiện thể chế, nâng cao minh bạch, chuẩn hóa công bố thông tin và cải cách hạ tầng công nghệ giao dịch được triển khai đồng bộ dưới sự điều hành của Ủy ban Chứng khoán Nhà nước. Việt Nam đã tập trung xử lý các tiêu chí còn vướng mắc trong bối cảnh FTSE Russell công bố quyết định nâng hạng thị trường chứng khoán Việt Nam, đồng thời tiếp tục đáp ứng các tiêu chí theo bộ chuẩn của MSCI. Việc cải thiện cơ chế thanh toán, bù trừ, nới lỏng một số rào cản kỹ thuật đối với nhà đầu tư nước ngoài và tăng cường bảo vệ nhà đầu tư đã góp phần củng cố niềm tin thị trường, giúp quy mô và chiều sâu của thị trường vốn từng bước được nâng lên.
Mặc dù vậy, Thứ trưởng Bộ Tài chính Đỗ Thành Trung cho biết vẫn còn nhiều thách thức tồn tại khi áp lực điều hành kinh tế vĩ mô còn lớn và tăng trưởng vẫn phụ thuộc nhiều vào tín dụng, đặc biệt là thị trường bất động sản và vàng vẫn diễn biến phức tạp.
Năm 2026 được xác định là năm bản lề, khi nhiều cải cách lớn bắt đầu phát huy hiệu quả rõ nét. Năm 2026, dự toán tổng thu cân đối ngân sách nhà nước năm 2026 là 2.529.467 tỷ đồng, trong đó thu nội địa chiếm tỷ trọng lớn với 2.199.967 tỷ đồng, thu từ dầu thô 43.000 tỷ đồng, thu cân đối từ hoạt động xuất nhập khẩu 278.000 tỷ đồng và thu viện trợ 8.500 tỷ đồng. Do đó, chính sách tài khóa không chỉ giữ vai trò ổn định mà còn dẫn dắt tăng trưởng, thúc đẩy đổi mới sáng tạo và phát triển bền vững. Với quyết tâm cải cách của Chính phủ cùng sự đồng thuận của cộng đồng doanh nghiệp và người dân, tài chính, ngân sách năm 2026 được kỳ vọng sẽ trở thành điểm tựa quan trọng cho một giai đoạn tăng trưởng chất lượng cao hơn của nền kinh tế Việt Nam.
Bộ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Văn Thắng cho biết, trong thời gian tới ngành tài chính sẽ phấn đấu để lại dấu ấn bằng một hệ thống chính sách hiệu quả, minh bạch, tiên phong đổi mới; một nền tài chính quốc gia thực sự hiện đại, công bằng, phát triển bao trùm, vì một Việt Nam hùng cường và thịnh vượng.
Đặc biệt, trong quản trị tài chính, ngân sách sẽ tiếp tục chủ động phân tích, nhận định những tác động từ những chính sách tài khóa tiền tệ, để kịp thời tham mưu Chính phủ có kịch bản, giải pháp chủ động trong điều hành thu ngân sách nhà nước năm 2026 và các năm tiếp theo. Đồng thời, tăng cường kỷ luật, kỷ cương tài chính - ngân sách nhà nước; quản lý chặt chẽ thu ngân sách nhà nước, bảo đảm thu đúng, thu đủ, thu kịp thời. Bên cạnh đó, điều hành chi ngân sách nhà nước chặt chẽ, tiết kiệm, hiệu quả; triệt để tiết kiệm các khoản chi thường xuyên, các nhiệm vụ chi chưa thực sự cấp bách; tăng thu, tiết kiệm chi để tập trung cho đầu tư phát triển, cho một số dự án lớn mang tính chuyển đổi trạng thái, xoay chuyển tình thế.