Đập thủy lợi xóm Pác Gậy, xã Hồng Việt, bị vỡ khi thủy điện xả nước quá mạnh khiến cho trạm bơm thủy lợi không thể hoạt động.
Nguyên nhân là do 2 đập chắn nước bị hư hỏng, lượng nước lại quá ít nên các trạm bơm thủy lợi không thể bơm được nước tưới cho các cánh đồng.
Ông Dương Hoàng Viên, Trưởng xóm Bình Long, xã Hồng Việt (Hòa An) cho biết, hiện nay, diện tích đất ruộng trồng lúa của xóm phụ thuộc nguồn nước từ trạm bơm Pác Gậy, nhưng trạm bơm không thể cung cấp nước cho cánh đồng của xóm. Vì vậy, hơn 30ha đất không thể có nước cày cấy cho vụ lúa Xuân này. Trước tình hình trên, Ủy ban nhân dân xã đã có công văn chỉ đạo nhân dân khẩn trương chuyển đổi cây trồng để hạn chế thiệt hại do thiếu nước sản xuất gây ra. Tuy nhiên, trong một thời gian ngắn như vậy, việc chuyển đổi cây trồng sẽ rất khó khăn. Nếu trồng cây ngô thì khi mưa xuống, ruộng ngập nước, không kịp thoát, ngô sẽ chết, còn các loại cây trồng khác, bà con chưa biết trồng cây gì.
Đoạn cầu treo sông Bằng thuộc địa phận thành phố trước đây nước rất sâu, xanh biếc nay cũng cạn mất nửa dòng.
Bà Hoàng Trương Chiến, xóm Bình Long, cũng bày tỏ sự lo lắng: "Tôi đã hơn 60 năm sống ở xóm Bình Long này rồi mà chưa bao giờ thấy nước sông cạn như thế. Khúc sông này mọi năm, nước luôn dồi dào, xanh ngắt. Chỉ có năm nay, khi Nhà máy thủy điện Bình Long đi vào hoạt động mới thấy nước sông khô cạn. Chẳng những không có nước sản xuất mà đến cả nước uống, nước sinh hoạt cũng không có nữa. Sông cạn nước là một chuyện, nhưng khi xả lũ thì nguy hiểm cũng chưa biết ập đến lúc nào".
Nhiều người dân phía hạ nguồn của Nhà máy thủy điện Bình Long (xóm Pác Gậy, xã Hồng Việt) cho rằng, nguyên nhân là do Nhà máy thủy điện tích nước khiến cho mực nước trên sông quá thấp, không thể bơm được. Nhiều người dân đã gửi đơn thư phản ánh tới các cơ quan chức năng, đề nghị chính quyền vào cuộc.
Ngày 2/3, Đoàn kiểm tra của Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn tỉnh Cao Bằng do ông Nguyễn Công Danh, Phó Giám đốc Sở làm trưởng đoàn, phối hợp với Sở Công Thương và Ủy ban nhân dân huyện Hòa An kiểm tra, đánh giá việc vận hành Nhà máy thủy điện Bình Long ảnh hưởng đến việc vận hành trạm bơm Pác Gậy và công trình cấp nước sinh hoạt xã Bình Long.
Nhiều đoạn hạ lưu sông Bằng, phía dưới đập thủy điện Bình Long bị khô cạn nước.
Trong biên bản kiểm tra kết luận: Trạm bơm không thể hoạt động vì đập dâng rọ đá ngăn sông có nhiệm vụ dâng nước sông vào bể hút trạm bơm đã bị cuốn trôi, hư hỏng. Nguyên nhân hư hỏng là do mưa lũ gây ra. Các đơn vị quản lý, khai thác trạm bơm đã sử dụng bao tải đất, sỏi để đắp sửa tạm, dâng nước phục vụ trạm bơm. Tuy nhiên, trong quá trình vận hành Nhà máy thủy điện, các bao tải đất, sỏi tiếp tục bị cuốn trôi.
Đối với nội dung Nhà máy xả ít nước như phản ánh của người dân, biên bản nêu rõ: Tại thời điểm kiểm tra (14 giờ 30 ngày 2/3) “Nhà máy chỉ xả dòng chảy môi trường qua ống D450mm ra bên trái vai đập, không có thiết bị xác định được lưu lượng xả. Qua quan sát, theo dõi tại thời điểm kiểm tra, có cao trình mực nước hồ 209,75mm, nước về hạ lưu chỉ nhỏ hơn 1m3/s (không đảm bảo theo quy định tại Điều 10 của Quy trình vận hành hồ chứa là phải xả mức thấp nhất 3,23m3/s).
Sau khi kiểm tra, các thành viên trong Đoàn cùng thống nhất phương án Công ty Trách nhiệm hữu hạn một thành viên Thủy nông sử dụng nguồn kinh phí của Công ty để khắc phục đập rọ đá, Công ty Cổ phần tái tạo năng lượng Bình Long hỗ trợ một phần kinh phí, chính quyền địa phương huy động nhân dân cùng thực hiện để kịp thời lấy nước sản xuất. Sau khi hoàn thành gia cố đập, Công ty Cổ phần tái tạo năng lượng Bình Long vận hành đảm bảo dòng chảy tối thiểu 3,23m3/s. Nếu dòng chảy tối thiểu chưa đủ để trạm bơm Pác Gậy vận hành thì Công ty tiến hành xả thêm để đảm bảo nước tưới và duy trì xả liên tục theo kế hoạch tưới của địa phương, phục vụ sản xuất đồng thời việc vận hành đảm bảo an toàn các công trình lân cận.