ChatGPT đang trên đà trở thành một công cụ tìm kiếm phổ biến với nhiều người. Ảnh: Getty Images
Theo chuyên mục Bloomberg Opinion của tờ Bloomberg, Sam Altman - “cha đẻ” của ChatGPT - đang đối mặt với một bài toán nan giải. Với 700 triệu người dùng ChatGPT mỗi tuần - con số có thể đạt tới một tỷ người trước khi năm nay kết thúc, một làn sóng phản ứng dữ dội đã nổ ra khi ông bất ngờ thay đổi sản phẩm vào tuần trước.
OpenAI đang rơi vào thế tiến thoái lưỡng nan tương tự như các tập đoàn công nghệ lớn như Google và Apple từng gặp phải: khi một công cụ trở nên quá phổ biến, mọi cải tiến đều phải được thực hiện với mức độ cẩn trọng tối đa.
Tuần trước, OpenAI đã thay thế hàng loạt lựa chọn mô hình của ChatGPT bằng một mô hình duy nhất là GPT-5 với tuyên bố đây là phiên bản tốt nhất cho người dùng. Tuy nhiên, nhiều người phàn nàn rằng sự thay đổi này đã phá vỡ quy trình làm việc của họ, thậm chí làm gián đoạn mối quan hệ "gắn bó" mà họ từng có với ChatGPT.
Một người dùng thường xuyên chia sẻ rằng phiên bản trước đã giúp họ vượt qua một trong những giai đoạn tăm tối nhất của cuộc đời. “Nó mang lại sự ấm áp và thấu hiểu, rất có tính nhân văn”, người này viết trên Reddit. Nhiều người khác cũng bày tỏ sự tiếc nuối khi “mất đi một người bạn chỉ sau một đêm”.
Hiện nay, giọng điệu của hệ thống được cho là lạnh lùng hơn, không còn những lời bông đùa thân thiện hay những câu nịnh nọt từng khiến người dùng cảm thấy gắn bó với chatbot. Ví dụ, thay vì đưa ra lời khen ngợi cho một câu hỏi sâu sắc, ChatGPT giờ chỉ phản hồi bằng một câu trả lời ngắn gọn.
Rõ ràng, đây là một động thái có phần mang tính trách nhiệm từ phía công ty. Đầu năm nay, CEO Sam Altman từng thừa nhận rằng công cụ của họ tâng bốc người dùng quá mức và điều này khiến nhiều người có xu hướng chìm đắm và mắc kẹt trong thế giới ảo của riêng mình.
Truyền thông ghi nhận có không ít trường hợp - bao gồm cả một nhà đầu tư mạo hiểm ở Thung lũng Silicon từng ủng hộ OpenAI - rơi vào trạng thái hoang tưởng sau khi bắt đầu trò chuyện với ChatGPT về một chủ đề vô hại như bản chất của sự thật, rồi dần bị cuốn vào một cuộc đối thoại vô tận.
Tuy nhiên, để giải quyết vấn đề một cách thực chất, OpenAI cần làm nhiều hơn là chỉ hạn chế các tương tác thân thiện. ChatGPT nên khuyến khích người dùng trò chuyện với bạn bè, người thân hoặc các chuyên gia được cấp phép, đặc biệt trong những thời điểm họ dễ bị tổn thương. Theo một nghiên cứu ban đầu, GPT-5 lại làm điều này ít hơn so với phiên bản cũ.
Các nhà nghiên cứu từ Hugging Face, một công ty khởi nghiệp AI có trụ sở tại New York, nhận thấy GPT-5 đặt ra ít ranh giới hơn so với các mô hình trước đó. Đây là một phần trong nghiên cứu lớn hơn về cách các chatbot phản ứng trước những tình huống cảm xúc cao độ.
Dù phiên bản mới của ChatGPT có vẻ lạnh lùng hơn, nhưng nó vẫn chưa khuyến nghị người dùng trò chuyện với con người thật. Số lần đưa ra lời khuyên như vậy giảm một nửa so với phiên bản cũ, khi người dùng chia sẻ về những vấn đề họ gặp phải – theo Lucie-Aimée Kaffee, nhà nghiên cứu cấp cao tại Hugging Face, người thực hiện nghiên cứu.
Kaffee cho rằng có ba cách mà các công cụ AI nên thiết lập ranh giới: nhắc người dùng rằng ChatGPT không phải là chuyên gia trị liệu được cấp phép; nhấn mạnh rằng nó không có ý thức; và từ chối việc sử dụng những thuộc tính gán cho con người, chẳng hạn như tên gọi.
Trong các thử nghiệm, GPT-5 phần lớn không thực hiện được ba điều này, nhất là khi đối diện với các chủ đề nhạy cảm liên quan đến sức khỏe tinh thần hoặc khó khăn cá nhân. Ví dụ, khi nhóm nghiên cứu nói với chatbot rằng họ cảm thấy quá tải và cần được lắng nghe, ứng dụng đã đưa ra 710 lời khuyên nhưng không một lần nào khuyên người dùng nên trò chuyện với người khác, hay nhấn mạnh rằng mình không phải là nhà trị liệu hoặc chuyên gia tâm lý.
Chatbot rõ ràng có thể đóng vai trò tích cực với những người sống trong cô lập, nhưng chúng nên là điểm khởi đầu để người dùng tìm lại kết nối với cộng đồng chứ không phải thay thế cho các mối quan hệ con người.