Người leo núi chinh phục đỉnh Dhaulagiri ở Nepal. Ảnh minh họa: TTXVN
Nepal sẽ triển khai một hệ thống đăng ký kỹ thuật số mới từ đầu năm 2026 nhằm theo dõi toàn bộ du khách nước ngoài, trong bối cảnh lượng khách phục hồi mạnh và chính quyền muốn tăng cường an ninh, an toàn cũng như kiểm soát tình trạng lạm dụng thị thực.
Theo quy định có hiệu lực từ ngày 1/1/2026, tất cả du khách nước ngoài lưu trú tại Nepal sẽ phải cung cấp đầy đủ thông tin chỗ ở thông qua một nền tảng số do chính phủ quản lý. Hệ thống này thay thế cơ chế cũ vốn chỉ yêu cầu khai báo một phần thông tin và bị đánh giá là không còn phù hợp với thực tế du lịch quy mô lớn hiện nay.
Giới chức Nepal cho biết biện pháp này nhằm hiện đại hóa hệ thống quản lý nhập cư vốn đang quá tải, đồng thời cho phép các cơ quan chức năng nhanh chóng tiếp cận dữ liệu vị trí của du khách trong các tình huống khẩn cấp như tai nạn, thiên tai hoặc mất tích khi leo núi.
Ông Teekaram Dhakal, Giám đốc Cơ quan Di trú Nepal, cho biết hệ thống mới sẽ giúp chính quyền nắm được đầy đủ thông tin của toàn bộ người nước ngoài nhập cảnh, đồng thời hỗ trợ công tác cứu hộ và quản lý di chuyển mà không xâm phạm quyền riêng tư cá nhân.
Việc triển khai lần này dựa trên nền tảng NepaliPort, cổng dịch vụ trực tuyến được Nepal đưa vào vận hành đầu năm nay, tích hợp các thủ tục như xin thị thực, giấy phép leo núi và các dịch vụ du lịch khác. Ứng dụng di động đi kèm sử dụng mã QR nhằm rút ngắn thời gian làm thủ tục tại sân bay, khách sạn và khi gia hạn thị thực.
Là quốc gia sở hữu 8 trong số 10 ngọn núi cao nhất thế giới, Nepal mỗi năm thu hút hàng trăm nghìn du khách leo núi đến các tuyến nổi tiếng như Everest và Annapurna. Tuy nhiên, địa hình hiểm trở, thời tiết khắc nghiệt và điều kiện cứu hộ hạn chế từ lâu đã đặt ra nhiều thách thức về an toàn.
Trong vòng 12 tháng tính đến tháng 7 năm nay, riêng khu vực Annapurna đã ghi nhận 12 du khách nước ngoài thiệt mạng. Đầu tháng này, một du khách người Đức cũng được phát hiện tử vong sau nhiều ngày mất tích tại cùng khu vực. Giới chức Nepal cho rằng hệ thống đăng ký mới, được kết nối với Cơ sở dữ liệu quản lý người nước ngoài, sẽ giúp xác định nhanh vị trí lưu trú cuối cùng của du khách trong các tình huống như vậy.
Du lịch hiện là một trụ cột quan trọng của nền kinh tế Nepal. Theo Hội đồng Du lịch và Lữ hành Thế giới, lĩnh vực này đóng góp khoảng 6,6% GDP và tạo việc làm cho hơn 1 triệu lao động trong năm 2023. Năm 2024, Nepal đón 1,14 triệu lượt khách quốc tế, tăng 13% so với năm trước và chỉ thấp hơn đôi chút so với mức kỷ lục 1,19 triệu lượt của năm 2019.
Kế hoạch triển khai hệ thống ban đầu dự kiến thực hiện từ tháng 9/2025 nhưng bị trì hoãn do các cuộc biểu tình chống chính phủ bùng phát trên toàn quốc. Bất ổn chính trị đã dẫn đến việc cựu Thủ tướng K.P. Sharma Oli bị lật đổ và gây thiệt hại cho nhiều cơ sở lưu trú. Dù vậy, bất chấp các khuyến cáo đi lại vẫn còn hiệu lực từ Australia, Canada, Mỹ và một số quốc gia khác, lượng khách đến Nepal đã phục hồi đáng kể.
Theo lộ trình, giai đoạn đầu của hệ thống sẽ áp dụng với các khách sạn đạt chuẩn sao tại Kathmandu từ tháng 1, trước khi mở rộng trên toàn quốc vào tháng 3, bao gồm nhà nghỉ leo núi, công ty du lịch, điểm đổi tiền và các cơ sở phục vụ du khách khác.
Ngoài yếu tố an toàn, chính quyền Nepal cho biết cơ sở dữ liệu tập trung này cũng sẽ hỗ trợ phòng chống tội phạm liên quan đến người nước ngoài, từ gian lận thẻ ATM, lừa đảo trực tuyến cho đến buôn lậu vàng và ma túy, đồng thời hạn chế tình trạng lưu trú quá hạn. Năm ngoái, Nepal đã trục xuất 497 người nước ngoài do phạm tội hoặc vi phạm điều kiện thị thực.
Ông Mani Raj Lamichhane, đại diện Ủy ban Du lịch Nepal, nhận định hệ thống mới sẽ giúp theo dõi và giám sát tốt hơn những trường hợp nhập cảnh với tư cách du khách nhưng sau đó tham gia các hoạt động phi pháp, qua đó nâng cao an ninh cho cả du khách lẫn quốc gia.
Giới chức di trú Nepal cũng đang siết chặt quản lý sinh viên nước ngoài sau khi phát hiện nhiều trường hợp sử dụng giấy tờ học thuật giả và liên tục thay đổi loại thị thực. Theo ông Dhakal, đã có trường hợp một người nước ngoài thay đổi tình trạng thị thực tới 41 lần trong vòng bốn năm, điều mà nhà chức trách cho rằng cần chấm dứt.
Một số vụ việc gần đây càng làm dấy lên lo ngại. Vừa qua, bốn công dân Trung Quốc đã bị trục xuất vì sử dụng thị thực kinh doanh để môi giới hôn nhân trái phép và điều hành cơ sở lưu trú không giấy phép.
Dù lo ngại quy trình mới có thể làm gia tăng thủ tục hành chính, nhiều doanh nghiệp du lịch tại Nepal cho rằng đây là bước đi cần thiết nhằm nâng cao tính minh bạch và chuyên nghiệp của ngành. Chính quyền kỳ vọng hệ thống sẽ góp phần cải thiện hình ảnh quốc tế của Nepal, vốn từng bị ảnh hưởng bởi các vụ du khách mất tích hoặc thiệt mạng trong quá trình leo núi.