Đổi mới phương pháp giảng dạy gắn với ứng dụng AI

Ứng dụng AI giúp học sinh thêm hứng thú

Một trong những yếu tố quan trọng để việc ứng dụng AI hiệu quả chính là đào tạo đội ngũ giáo viên. Do đó, tại Trường Trung học cơ sở Bắc Lý, giáo viên được tập huấn kỹ về cách sử dụng, tích hợp AI vào bài giảng và phương pháp đánh giá kết quả học tập khi học sinh sử dụng công cụ này.

Trong tiết học Khoa học tự nhiên với chủ đề "hiện tượng tán sắc ánh sáng và màu sắc ánh sáng" của lớp 9D Trường Trung học cơ sở Bắc Lý, thầy Nguyễn Văn Vĩnh áp dụng ứng dụng AI vào giảng dạy. Thay vì chỉ quan sát hình ảnh trong sách giáo khoa như trước kia thì nay, học sinh được trực tiếp trải nghiệm thí nghiệm mô phỏng bằng ứng dụng trí tuệ nhân tạo. Chỉ với vài thao tác, AI tái hiện chi tiết quá trình ánh sáng trắng đi qua lăng kính, tách thành các giải màu khác nhau, điều mà trước đây giáo viên khó có thể minh họa một cách cụ thể trong lớp học thông thường. Nhờ hình ảnh động rõ nét, góc nhìn được phóng đại và khả năng tua lại nhiều lần. Học sinh tiếp thu kiến thức nhanh và hiểu rõ bản chất hiện tượng. So với phương pháp giảng dạy truyền thống, việc ứng dụng công nghệ AI trong dạy học có rất nhiều ưu việt.

Thầy Nguyễn Văn Vĩnh khẳng định, công nghệ AI có khả năng diễn đạt nội dung bài học một cách chi tiết, trực quan và sinh động đối với học sinh. Nhiều phần mềm còn tích hợp biểu đồ, cho phép mô phỏng thí nghiệm và tự động xây dựng các thông số kỹ thuật, giúp học sinh dễ hiểu và tiếp thu bài nhanh hơn. Theo thầy Nguyễn Văn Vĩnh, AI là một công cụ hỗ trợ giảng dạy tương đối hiệu quả trong các tiết học.

Sau tiết học đầy mới mẻ với việc ứng dụng AI, em Trương Lương Hùng, học sinh lớp 9D, phấn khởi chia sẻ: Em rất vui khi được tham gia những tiết học mà thầy cô áp dụng AI. Kiến thức không chỉ gói gọn trong sách giáo khoa mà còn kích thích sự sáng tạo của học sinh. Nhờ đó, chúng em tiếp thu bài giảng nhanh hơn. Đặc biệt, những kết quả do chính tay mình thực hiện trên máy tính giúp chúng em nhớ bài lâu hơn.

Để phong trào ứng dụng AI thực sự đi vào chiều sâu, Trường Trung học cơ sở Bắc Lý đã xây dựng kế hoạch triển khai chi tiết theo từng giai đoạn, từ tập huấn sử dụng các công cụ, dự giờ minh họa đến tổ chức sinh hoạt chuyên môn. Các hoạt động được triển khai bài bản, đồng bộ.

Nhà trường xác định, việc đưa AI vào dạy và học không nhằm thay thế vai trò của con người mà là công cụ hỗ trợ quá trình tư duy, sáng tạo và phát triển kỹ năng tự học cho học sinh. Theo đó, giáo viên giữ vai trò là người dẫn dắt, thường xuyên cập nhật công cụ mới, điều chỉnh phương pháp giảng dạy phù hợp, đồng thời giúp học sinh hiểu rõ AI chỉ là công cụ đồng hành, không thể thay thế con người.

Thầy Nguyễn Nam Anh, Hiệu trưởng Trường Trung học cơ sở Bắc Lý cho biết, nhà trường đã tổ chức các buổi sinh hoạt chuyên môn nhằm định hướng giáo viên áp dụng công nghệ phù hợp với năng lực và điều kiện của từng người. Dù cơ sở vật chất còn khó khăn, một số giáo viên đã chủ động ứng dụng AI trong thiết kế bài giảng theo từng hoạt động như khởi động, khám phá, luyện tập…, giúp học sinh tương tác và hứng thú hơn với bài học.

Nhà trường xác định việc ứng dụng trí tuệ nhân tạo trong trường học không mang tính trước mắt hay tạm thời mà là một quá trình lâu dài. Thời gian tới, các tổ chuyên môn sẽ tiếp tục được tập huấn chuyên sâu về ứng dụng AI; đồng thời tổ chức các buổi sinh hoạt chuyên đề để toàn thể giáo viên hiểu rõ và vận dụng linh hoạt, hiệu quả vào quá trình dạy học, thầy Nam Anh chia sẻ.

Ứng dụng đưa AI vào luyện học sinh giỏi các cấp

Cô giáo Đinh Thị Xoan không chỉ sử dụng công cụ trí tuệ nhân tạo trong việc thiết kế bài giảng giữa dạy lý thuyết kết hợp kĩ năng thực hành đối với các lớp chuyên hóa mà còn áp dụng trong công tác bồi dưỡng học sinh giỏi của trường. Cô Xoan đã khéo léo áp dụng công nghệ vào giảng dạy để các em yêu môn Hóa học ngay từ khi thi được tiếp cận với các phản ứng nhiều màu sắc, hiện tượng thú vị như sủi bọt, kết tủa, hòa tan… đã khơi dậy trong sự tò mò và hứng thú đặc biệt của học sinh. Đặc biệt, năm 2025, với sáng kiến “Phương án thực hành thí nghiệm trong việc bồi dưỡng học sinh giỏi quốc gia”, cô Xoan đã góp phần đổi mới phương pháp dạy học cho nhà trường và ngành Giáo dục Ninh Bình.

Không chỉ được ứng dụng trong giáo dục đại trà, phương pháp dạy học tích hợp công nghệ trí tuệ nhân tạo còn phát huy hiệu quả rõ nét trong công tác đào tạo, bồi dưỡng các đội tuyển học sinh giỏi các cấp. Mô hình này đang được triển khai hiệu quả tại Trường Trung học phổ thông chuyên Biên Hòa (Ninh Bình).

Tại đây, cô Đinh Thị Xoan đã linh hoạt ứng dụng công nghệ trí tuệ nhân tạo trong việc thiết kế bài giảng, kết hợp hài hòa giữa lý thuyết và kỹ năng thực hành cho các lớp chuyên Hóa, đồng thời áp dụng hiệu quả trong công tác bồi dưỡng học sinh giỏi của nhà trường. Thông qua việc đưa công nghệ vào giảng dạy, cô Xoan đã giúp học sinh yêu môn Hóa học ngay từ khi thi được tiếp cận với các phản ứng nhiều màu sắc, hiện tượng thú vị như sủi bọt, kết tủa, hòa tan…; qua đó, khơi dậy sự tò mò và hứng thú của học sinh.

Đặc biệt, năm 2025, với sáng kiến “Phương án thực hành thí nghiệm trong việc bồi dưỡng học sinh giỏi quốc gia”, cô Đinh Thị Xoan đã góp phần đổi mới phương pháp dạy học, lan tỏa hiệu quả tích cực trong nhà trường và ngành Giáo dục tỉnh Ninh Bình.

Cô Đinh Thị Xoan cho biết, trước đây, giáo viên chủ yếu sử dụng các bài tập có sẵn trong sách giáo khoa hoặc khai thác thêm từ internet, khiến việc tìm kiếm, biên soạn bài tập cho học sinh, đặc biệt là học sinh các lớp chuyên, mất nhiều thời gian. Vì vậy, trong nhiều năm qua, nhà trường và các tổ chuyên môn đã tổ chức các cuộc họp, tập huấn, chia sẻ kinh nghiệm sử dụng công cụ AI nhằm hỗ trợ giáo viên thiết kế bài tập hiệu quả hơn, đồng thời giúp học sinh phát triển toàn diện.

AI có khả năng phân tích trình độ và phong cách học tập của từng học sinh để xây dựng các bài tập phù hợp. Đối với học sinh giỏi, công cụ này có thể điều chỉnh độ khó và yêu cầu bài tập theo từng cá nhân, giúp học sinh tránh cảm giác nhàm chán với những bài tập quá dễ hoặc quá khó.

Cô Nguyễn Thị Bích Hằng, Hiệu trưởng Trường Trung học phổ thông chuyên Biên Hòa cho biết, trong bối cảnh trí tuệ nhân tạo ngày càng phát triển, việc hướng dẫn học sinh sử dụng AI đúng cách, vừa khai thác hiệu quả lợi ích, vừa phòng tránh các rủi ro, chính là “chìa khóa” để giáo dục trong thời đại số trở nên nhân văn, sáng tạo và phát triển bền vững. Theo đó, giáo viên giữ vai trò là người dẫn đường, cần thường xuyên cập nhật các công cụ mới, điều chỉnh phương pháp giảng dạy phù hợp, đồng thời giúp học sinh nhận thức rõ AI chỉ là công cụ đồng hành, không thể thay thế con người.

Là người có nhiều năm gắn bó với ngành Giáo dục, Phó Bí thư Thường trực Tỉnh ủy Ninh Bình Đinh Thị Lụa khẳng định, ngành Giáo dục Ninh Bình luôn tự hào là một trong những lá cờ đầu trong công tác đào tạo. Trong bối cảnh cuộc cách mạng công nghệ đang bùng nổ mạnh mẽ, các nhà trường, giáo viên và học sinh không thể đứng ngoài xu thế mà cần chủ động tham gia, không chỉ bắt kịp mà còn khẳng định vị thế tiên phong trong đổi mới dạy và học, góp phần làm rạng danh truyền thống quê hương, đất nước. Những nỗ lực của đội ngũ thầy, cô giáo sẽ kết tinh thành “quả ngọt”, khi học sinh Ninh Bình tiếp tục được vinh danh tại các kỳ thi quốc gia và quốc tế.

Với mục tiêu lấy người học làm trung tâm, việc đổi mới phương pháp giảng dạy gắn với ứng dụng AI tại Ninh Bình đang ngày càng được các nhà trường và giáo viên tích cực triển khai, từng bước hiện thực hóa mục tiêu xây dựng nền giáo dục hiện đại, thông minh, tạo nền tảng vững chắc cho đào tạo nguồn nhân lực chất lượng cao trong kỷ nguyên công nghệ số.