Sau đây là nội dung bài phỏng vấn:
Thủ tướng Phạm Minh Chính và Phó Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ Cevdet Yilmaz gặp gỡ báo chí. Ảnh: Dương Giang/TTXVN
Xin Thứ trưởng cho biết về ý nghĩa, những kết quả và điểm nổi bật của chuyến công tác của Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính?
Sau 5 ngày hoạt động liên tục và hiệu quả, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính và Đoàn đại biểu cấp cao Việt Nam đã kết thúc tốt đẹp chuyến công tác, đạt tất cả các mục tiêu, nhiệm vụ đề ra.
Trước hết, Hội nghị Thượng đỉnh hành động khí hậu thế giới diễn ra trong bối cảnh biến đổi khí hậu tiếp tục gây ra những tác động vô cùng nghiêm trọng trên toàn cầu. Hệ thống khí hậu đang tiến gần đến giới hạn đỏ, trong khi vẫn tồn tại khoảng cách lớn giữa các cam kết mà các bên đưa ra với hành động được triển khai trên thực tế. Do đó, Hội nghị COP28 năm nay được đánh giá là Hội nghị COP lớn nhất trong lịch sử, với sự tham dự đông đảo của gần 140 lãnh đạo cấp cao và khoảng 90.000 đại biểu.
Trong bối cảnh đó, việc Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính trực tiếp tham dự hội nghị có ý nghĩa hết sức quan trọng, được nước chủ nhà và cộng đồng quốc tế đánh giá cao.
Sự tham gia và đóng góp của đoàn Việt Nam, nhất là việc Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính phát biểu tại Hội nghị Thượng đỉnh hành động khí hậu thế giới hay chủ trì các sự kiện đa phương cấp cao, đã truyền tải những thông điệp lớn về quan điểm, chính sách của Việt Nam về phát triển kinh tế-xã hội và hội nhập quốc tế đề ra trong văn kiện Đại hội Đảng lần thứ XIII. Đây cũng là bước cụ thể góp phần triển khai Chỉ thị 25 của Ban Bí thư về đẩy mạnh và nâng tầm đối ngoại đa phương đến năm 2030, và những chiến lược, đề án, kế hoạch lớn của Việt Nam về ứng phó biến đổi khí hậu.
Sự tham gia của Thủ tướng Chính phủ và đoàn Việt Nam tại hội nghị đã thể hiện được vai trò, vị thế và tầm vóc của đất nước sau gần 40 năm đổi mới. Trước bạn bè quốc tế, ta đã đề cao trách nhiệm và cam kết của Việt Nam trong tham gia xử lý một trong những thách thức toàn cầu lớn nhất hiện nay là biến đổi khí hậu. Cụ thể là thông qua việc nêu bật 12 biện pháp lớn, toàn diện Việt Nam đã triển khai kể từ Hội nghị COP26 nhằm giảm phát thải khí nhà kính, đồng thời bảo đảm tự chủ và an ninh năng lượng, lợi ích của người dân cũng như các mục tiêu phát triển kinh tế. Đáng chú ý, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính đã công bố Kế hoạch huy động nguồn lực cho thực hiện Đối tác chuyển đổi năng lượng công bằng (JETP), thu hút sự quan tâm cao và cam kết ủng hộ của các nước, các tổ chức quốc tế. Đoàn Việt Nam cũng đã tham gia một số sáng kiến hợp tác đa phương mới nhằm mở ra những cơ hội hợp tác mới và tiềm năng trong lĩnh vực chuyển đổi năng lượng và tăng trưởng xanh.
Đối với Thổ Nhĩ Kỳ và UAE, chuyến công tác của Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính diễn ra vào thời điểm có ý nghĩa đặc biệt khi Việt Nam và Thổ Nhĩ Kỳ kỷ niệm 45 năm thiết lập quan hệ ngoại giao (1978 - 2023), Việt Nam và UAE kỷ niệm 30 năm thiết lập quan hệ ngoại giao (1993 - 2023). Đây cũng là thời điểm mà Việt Nam và hai nước đang nỗ lực tăng cường hơn nữa quan hệ song phương, khai thác tối đa tiềm năng hiện có. Thổ Nhĩ Kỳ hiện là nhà đầu tư trực tiếp lớn nhất vào Việt Nam tại khu vực Trung Đông, với tổng số vốn đăng ký đạt khoảng 1 tỷ USD. Trong khi đó, UAE là đối tác thương mại lớn nhất của Việt Nam tại khu vực này với kim ngạch thương mại hai chiều năm 2022 ước đạt 8,7 tỷ USD.
Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính đã có chương trình hoạt động dày đặc, tiến hành trên 20 hoạt động ở Thổ Nhĩ Kỳ và 30 hoạt động ở UAE với các nội dung thực chất, hình thức phong phú, đạt được các kết quả rất cụ thể cả trong các khuôn khổ song phương và đa phương. Các bộ, ngành, địa phương cũng triển khai hàng chục hoạt động quan trọng với các đối tác ở hai nước.
Với Thổ Nhĩ Kỳ, chuyến thăm lần này của Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính là một bước đột phá trong quan hệ hai nước. Thủ tướng Chính phủ đã có các cuộc hội đàm, gặp gỡ với các nhà lãnh đạo cấp cao nhất, bao gồm Tổng thống, Phó Tổng thống và Chủ tịch Quốc hội, tiếp các Bộ trưởng phụ trách kinh tế, tài chính, công nghiệp, công nghệ và Chủ tịch các tập đoàn, doanh nghiệp lớn của Thổ Nhĩ Kỳ. Thủ tướng Chính phủ và các nhà lãnh đạo Thổ Nhĩ Kỳ đã thống nhất nhiều biện pháp quan trọng nhằm nâng cao hiệu quả hợp tác giữa hai nước, trong đó phải kể đến việc thúc đẩy sớm mở Tổng Lãnh sự quán Thổ Nhĩ Kỳ tại Thành phố Hồ Chí Minh, mở cửa cho các mặt hàng xuất khẩu chủ lực và nông sản của mỗi nước, hướng đến sớm đưa kim ngạch thương mại song phương lên mức 4- 5 tỷ USD trong thời gian tới.
Đặc biệt, Lãnh đạo cấp cao hai nước đã lần đầu tiên trao đổi về khả năng nâng cấp quan hệ lên một khuôn khổ đối tác mới, tạo điều kiện để đưa quan hệ hữu nghị và hợp tác giữa Việt Nam và Thổ Nhĩ Kỳ đi vào chiều sâu, hiệu quả, trong đó có việc tiến tới khởi động đàm phán về một hiệp định thương mại tự do giữa hai nước. Đây là bước đột phá mạnh mẽ về cơ chế hợp tác, thể hiện quyết tâm của Lãnh đạo hai bên trong việc củng cố và tăng cường quan hệ giữa hai nước.
Một điều đặc biệt nữa của chuyến thăm chính thức Thổ Nhĩ Kỳ của Thủ tướng Chính phủ là việc lần đầu tiên hai bên đã ra Tuyên bố chung đề ra những định hướng lớn, quan trọng, cũng như xác định các lĩnh vực cụ thể để mở rộng hợp tác, hướng tới nâng cấp quan hệ lên tầm cao mới trong thời gian tới.
Tại UAE, tiếp theo cuộc gặp với Tổng thống UAE nhân dịp dự Hội nghị Cấp cao Hiệp hội các quốc gia Đông Nam Á (ASEAN) - Hội đồng Hợp tác vùng Vịnh GCC (tháng 10/2023), Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính đã gặp Thủ tướng và Phó Tổng thống, Hoàng Thái tử Tiểu vương quốc Dubai, tiếp Bộ trưởng Nguồn nhân lực UAE, Giám đốc Cơ quan Năng lượng Abu Dhabi... Các nhà lãnh đạo UAE khẳng định mong muốn thúc đẩy quan hệ hữu nghị và hợp tác nhiều mặt với Việt Nam, đặc biệt trong các lĩnh vực thương mại, đầu tư, khoa học - công nghệ, phát triển nguồn nhân lực. Hai bên đã nhất trí một số biện pháp cụ thể nhằm thúc đẩy hơn nữa hiệu quả hợp tác như đẩy nhanh đàm phán và sớm ký kết Hiệp định Đối tác Kinh tế toàn diện (CEPA), sớm nâng kim ngạch thương mại lên 10 tỷ USD trong những năm tới; cũng như hỗ trợ Việt Nam phát triển ngành Halal, thúc đẩy hợp tác về tăng trưởng xanh, chuyển đổi số, đổi mới sáng tạo, xây dựng trung tâm tài chính, logistics, thể thao…
Thủ tướng Chính phủ đã tiếp nhiều lãnh đạo các tập đoàn và quỹ đầu tư hàng đầu của Thổ Nhĩ Kỳ và UAE, tham dự và phát biểu tại các Diễn đàn Doanh nghiệp được tổ chức với sự tham gia của gần 200 doanh nghiệp tại mỗi nước. Trong trao đổi, các doanh nghiệp Thổ Nhĩ Kỳ và UAE đánh giá cao tiềm năng hợp tác và các chính sách thu hút đầu tư, kinh doanh của Việt Nam, khẳng định mong muốn cam kết lâu dài và mở rộng hoạt động đầu tư, kinh doanh tại Việt Nam.
Trong khuôn khổ chuyến thăm, các Bộ, ngành, địa phương và doanh nghiệp Việt Nam đã ký kết 31 thoả thuận hợp tác quan trọng với các đối tác UAE, Thổ Nhĩ Kỳ và đối tác quốc tế trong các lĩnh vực an ninh, nông nghiệp, hàng không dân dụng, nguồn nhân lực, chuyển đổi số, cảng biển…, góp phần hoàn thiện khuôn khổ pháp lý cho hợp tác trong tương lai.
Thứ trưởng Bộ Ngoại giao Đỗ Hùng Việt. Ảnh: Hữu Chiến/P/v TTXVN tại Jakarta
Xin Thứ trưởng cho biết đánh giá của các đối tác về sự tham gia và đóng góp của Việt Nam.
Những thông điệp, sự quyết tâm cũng như hành động mạnh mẽ của Việt Nam đã được cộng đồng quốc tế hoan nghênh và đánh giá rất cao.
Đối với vấn đề toàn cầu là biến đổi khí hậu, Việt Nam tái khẳng định nỗ lực chung tay với cộng đồng quốc tế trong ứng phó với biến đổi khí hậu. Chúng ta không chỉ thể hiện cam kết qua lời nói mà có những hành động rất cụ thể để triển khai thực hiện các cam kết đó. Trong khuôn khổ COP28, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính đã có những bài phát biểu rất quan trọng tại các diễn đàn khác nhau, trong đó thông điệp chính được gửi đến cộng đồng quốc tế là phải biến cam kết từ các Hội nghị trước thành những hành động cụ thể. Thủ tướng Chính phủ cũng chia sẻ về chính những việc Việt Nam đã làm để thể hiện Việt Nam thực sự có quyết tâm, triển khai quyết liệt các hành động một cách hiệu quả; đồng thời nhấn mạnh yêu cầu các nước phát triển cần hỗ trợ các nước đang phát triển về tài chính, công nghệ, đào tạo nguồn nhân lực và khả năng quản trị để có quá trình chuyển đổi xanh một cách hiệu quả, bền vững, không phải hy sinh tăng trưởng kinh tế cho quá trình này.
Tại các cuộc gặp, các đối tác đều đánh giá cao các thành tựu phát triển kinh tế-xã hội của Việt Nam, thể hiện coi trọng vị thế, vai trò và tiếng nói tích cực của Việt Nam trong hợp tác quốc tế nhằm giải quyết cuộc khủng hoảng khí hậu. Các nước cũng đánh giá cao cam kết và tinh thần “nói là làm” của Việt Nam. Việt Nam được nhiều lần nhắc đến như một hình mẫu thành công cần được nhân rộng về ứng phó với biến đổi khí hậu. Nhiều nước khẳng định sẽ hỗ trợ và đồng hành với Việt Nam trong chuyển đổi năng lượng, nâng cao năng lực thích ứng, qua đó góp phần thúc đẩy nỗ lực tăng trưởng xanh của Việt Nam nói riêng và của cộng đồng quốc tế nói chung.
Tại các cuộc tiếp xúc song phương, Lãnh đạo cấp cao Thổ Nhĩ Kỳ và UAE đánh giá cao chuyến thăm và các hoạt động thiết thực, hiệu quả của Thủ tướng Chính phủ và Đoàn Việt Nam; khẳng định coi Việt Nam là đối tác hàng đầu, có vị trí đặc biệt quan trọng trong ASEAN và mong muốn thúc đẩy quan hệ hữu nghị, hợp tác nhiều mặt với Việt Nam trên tất cả các lĩnh vực, đặc biệt là thương mại, đầu tư, khoa học - công nghệ, hàng không, phát triển nguồn nhân lực…
Đối với các đối tác khu vực Trung Đông, việc Thủ tướng Chính phủ có 2 chuyến thăm đến khu vực này trong vòng 2 tháng gửi đi thông điệp về sự quan tâm và ưu tiên Việt Nam trong phát triển quan hệ với các đối tác đầy tiềm năng này. Trung Đông vừa là thị trường có thể mở rộng hợp tác kinh tế, xuất khẩu cho hàng hoá của Việt Nam, vừa là nguồn thu hút vốn đầu tư rất lớn từ các tập đoàn, quỹ đầu tư lớn. Chủ động tăng cường quan hệ với các quốc gia ở Trung Đông có ý nghĩa thiết thực trong khai mở thị trường mới, thu hút đầu tư và các nguồn lực mới phục vụ phát triển của Việt Nam trong thời gian tới.
Xin trân trọng cảm ơn Thứ trưởng!