Cam kết xây dựng mối quan hệ đối tác mạnh mẽ hơn
Tại Hội nghị Bộ trưởng Ngoại giao ASEAN - Australia, các nước nhất trí rằng quan hệ Đối thoại ASEAN - Australia đã có những bước phát triển mạnh mẽ kể từ khi thiết lập vào năm 1974, đóng góp tích cực vào hòa bình và ổn định của khu vực. Hợp tác ASEAN-Australia đã đóng góp đáng kể vào việc hiện thực hóa Tầm nhìn Cộng đồng ASEAN 2025, trong đó có các Kế hoạch Tổng thể của ba trụ cột Cộng đồng, Kế hoạch Công tác Sáng kiến Hội nhập ASEAN (IAI) giai đoạn III và Kế hoạch Tổng thể về Kết nối ASEAN (MPAC) 2025. Australia là đối tác thương mại quan trọng của ASEAN, hiện là đối tác thương mại lớn thứ bảy của ASEAN trong khi ASEAN là đối tác thương mại lớn thứ ba của Australia.
Bộ trưởng Ngoại giao Australia Marise Payne phát biểu tại Hội nghị Bộ trưởng Ngoại giao ASEAN - Australia. Ảnh: Lâm Khánh/TTXVN
Hiện nay, ASEAN đang chuẩn bị đàm phán để nâng cấp Hiệp định Thương mại Tự do ASEAN-Australia-New Zealand (AANZFTA) đem lại lợi ích thiết thực hơn nữa cho cộng đồng doanh nghiệp và các bên liên quan. Đáng chú ý, trong thời gian qua, Australia luôn là một trong những quốc gia hàng đầu được sinh viên ASEAN lựa chọn để học tập và tu nghiệp.
Bộ trưởng Ngoại giao Australia Maris Payne khẳng định cam kết xây dựng mối quan hệ đối tác mạnh mẽ hơn, tương xứng với tiềm năng của ASEAN. Bộ trưởng Ngoại giao Australia thông báo sẽ hỗ trợ 1 triệu AUD (đô la Australia) cho Quỹ ASEAN ứng phó với COVID-19.
Về việc hỗ trợ những nỗ lực COVID-19 toàn cầu, Australia khẳng định cam kết hỗ trợ 350 triệu AUD để nghiên cứu và phát triển vắc xin COVID-19. Nước này cũng cam kết ủng hộ 80 triệu AUD để hỗ trợ các nước đang phát triển tăng cường tiếp cận vắc xin COVID-19 thông qua Cơ chế tiếp cận toàn cầu vắc xin COVID-19 (COVAX Advance Market commitment facility) của Liên minh Toàn cầu về vắc xin và tiêm chủng (GAVI).
Bộ trưởng Ngoại giao Australia cho biết, Chính phủ Australia sẽ tài trợ triển khai công nghệ giám sát môi trường nhằm giúp các nước Mê Kông phát hiện COVID-19 trong nước thải, để phòng, chống dịch hiệu quả. Australia khẳng định, nước này ủng hộ hợp tác cụ thể với ASEAN theo Tài liệu Quan điểm của ASEAN về Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương, qua đó, hỗ trợ khoảng 60 triệu AUD để tăng cường thúc đẩy hội nhập kinh tế theo Chương trình Hợp tác Phát triển ASEAN - Australia, ưu tiên phục hồi kinh tế với trọng tâm là kết nối, thúc đẩy cơ sở hạ tầng và chuyển đổi số; bày tỏ mong đợi Hiệp định Đối tác Kinh tế Toàn diện khu vực (RCEP) sớm được ký kết. Về việc hỗ trợ sinh viên các nước ASEAN đang theo học tại Australia, Bộ trưởng Ngoại giao Australia khẳng định, nước này tiếp tục hỗ trợ thông qua các chính sách như gia hạn visa, hoãn thu lệ phí và tạo cơ hội việc làm.
Phó Thủ tướng, Bộ trưởng Ngoại giao Phạm Bình Minh hoan nghênh những hỗ trợ của Australia cho các nước ASEAN trong việc thúc đẩy an ninh y tế, phục hồi kinh tế và ổn định ở khu vực, trong đó có gói hỗ trợ trị giá 23 triệu AUD. Phó Thủ tướng, Bộ trưởng Ngoại giao Phạm Bình Minh đánh giá cao sự ủng hộ của Australia đối với những nỗ lực của ASEAN trong đảm bảo hòa bình, an ninh, ổn định, tự do hàng hải, hàng không ở Biển Đông. Phó Thủ tướng nhắc lại lập trường nguyên tắc của ASEAN, đề nghị các bên đề cao kiềm chế, không có các hành động gây phức tạp thêm tình hình, không quân sự hóa, giải quyết các tranh chấp thông qua các biện pháp hòa bình, thượng tôn pháp luật, tiếp tục thực hiện đầy đủ và hiệu quả Tuyên bố về ứng xử của các bên ở Biển Đông (DOC) và sớm hoàn tất Bộ Quy tắc ứng xử ở Biển Đông (COC) hiệu lực, hiệu quả, phù hợp với luật pháp quốc tế, đặc biệt là Công ước của Liên hợp quốc về Luật Biển (UNCLOS) 1982, đóng góp duy trì hòa bình, an ninh, ổn định ở Biển Đông và trong khu vực.
Phó Thủ tướng Bộ trưởng Ngoại giao Phạm Bình Minh hoan nghênh Australia đồng chủ trì cuộc Đối thoại lần thứ 2 về Phụ nữ, Hòa bình và An ninh trong khuôn khổ ASEAN-Australia sẽ diễn ra vào cuối năm nay và mời Bộ trưởng Ngoại giao Australia Maris Payne dự Đối thoại Bộ trưởng Ngoại giao ASEAN về Tăng cường vai trò của Phụ nữ vì Hòa bình và An ninh bền vững diễn ra vào chiều 10/9/2020.
Kết thúc Hội nghị, các Bộ trưởng đã thông qua Kế hoạch Hành động mới (2020-2024) để tiếp tục thúc đẩy triển khai mối quan hệ Đối tác Chiến lược ASEAN-Australia đi vào chiều sâu. Hai bên nhất trí sẽ tổ chức Hội nghị Cấp cao ASEAN - Australia thường niên, bắt đầu từ 2021.
Tăng cường hợp tác và nâng cấp Hiệp định Thương mại Tự do ASEAN-Australia-New Zealand
Tại Hội nghị Bộ trưởng Ngoại giao ASEAN - New Zealand, hai bên chia sẻ những bước tiến tích cực trong hợp tác ASEAN - New Zealand trong 45 năm qua, kể từ khi hai bên thiết lập quan hệ đối thoại ASEAN - New Zealand và 5 năm từ khi thiết lập quan hệ đối tác chiến lược. Bộ trưởng Ngoại giao các nước ASEAN đánh giá cao New Zealand thường xuyên duy trì các chuyến thăm cấp cao và đối thoại ASEAN-New Zealand cũng như sự hỗ trợ và hợp tác của New Zealand vì một khu vực ASEAN hòa bình và an ninh. Hai bên nhấn mạnh cam kết tăng cường hơn nữa hợp tác đối tác nhằm triển khai đầy đủ và có hiệu quả Kế hoạch Hành động ASEAN - New Zealand giai đoạn 2016-2020 và hai chiến lược trọng tâm “Người dân” và “Thịnh vượng”.
ASEAN tiếp tục hợp tác chặt chẽ cùng New Zealand cũng như cộng đồng quốc tế trong kế hoạch phục hồi mọi mặt đời sống sau dịch bệnh, tăng cường sự sẵn sàng ứng phó trước những khủng hoảng y tế công cộng trong tương lai. Bộ trưởng Ngoại giao các nước ASEAN đánh giá cao sự ủng hộ của New Zealand đối với Quỹ ASEAN ứng phó COVID-19. ASEAN hoan nghênh New Zealand đã đóng góp 37 triệu NZD (đô la New Zealand) vào Dự án đối tác toàn cầu nhằm thúc đẩy tiếp cận đối với các thiết bị y tế phòng, chống và điều trị COVID-19 (Access to COVID-19 Tools Accelerator) và 7 triệu NZD vào Liên minh Toàn cầu về Vắc xin và tiêm chủng (GAVI), qua đó hỗ trợ phân phối công bằng và minh bạch vaccine COVID-19.
Phát biểu tại Hội nghị, Thứ trưởng Ngoại giao Nguyễn Quốc Dũng đánh giá cao nỗ lực của New Zealand trong kiểm soát đại dịch COVID-19. Đồng thời, Thứ trưởng Nguyễn Quốc Dũng mong muốn New Zealand chia sẻ kinh nghiệm và những bài học thực tiễn trong chống dịch và hỗ trợ ASEAN trong kế hoạch phục hồi sau dịch bệnh. Thứ trưởng cho biết, ưu tiên cao nhất của ASEAN hiện nay là ổn định kinh tế. ASEAN và New Zealand cần tăng cường hợp tác và nâng cấp Hiệp định Thương mại Tự do ASEAN-Australia-New Zealand, hướng tới ký kết Hiệp định Đối tác Kinh tế Toàn diện khu vực (RCEP). Thứ trưởng đánh giá cao New Zealand đã hỗ trợ 6 triệu NZD đối với sáng kiến xây dựng năng lực của Viện nghiên cứu Mê Kông và 5,5 triệu NZD cho an toàn đập ở Việt Nam, giúp nâng cao các hoạt động quản lý rủi ro thảm họa.
Trao đổi về tình hình quốc tế và khu vực, Thứ trưởng Nguyễn Quốc Dũng cảm ơn New Zealand đã ủng hộ nỗ lực của ASEAN trong việc duy trì và thúc đẩy hòa bình, ổn định, an ninh, an toàn hàng hải, tự do hàng hải và hàng không ở Biển Đông. Thứ trưởng nhấn mạnh, lập trường nguyên tắc của ASEAN là rõ ràng và kiên định; đề nghị các bên tăng cường xây dựng lòng tin, kiềm chế trong hành động, không quân sự hóa, giải quyết hòa bình các tranh chấp phù hợp với luật pháp quốc tế, trong đó có UNCLOS 1982. ASEAN cam kết triển khai đầy đủ và hiệu quả Tuyên bố về ứng xử của các bên ở Biển Đông (DOC) và đàm phán để sớm hoàn tất Bộ Quy tắc ứng xử ở Biển Đông (COC) thực chất và có hiệu quả.