Gia tăng trẻ viêm phổi do vi khuẩn Mycoplasma

Có tới 30% bệnh nhi viêm phổi do vi khuẩn Mycoplasma

Thời gian gần đây, tại Bệnh viện Nhi Trung ương đã gia tăng số bệnh nhi nhập viện do viêm phổi, trong đó có nhiều trẻ bị viêm phổi do Mycoplasma,với các triệu chứng không điển hình.

Bệnh nhi B.N (8 tuổi, Lào Cai) được chẩn đoán viêm phổi do Mycoplasma, đang điều trị tại Trung tâm Hô hấp, Bệnh viện Nhi Trung ương. Trước đó, trẻ sốt cao liên tục, húng hắng ho, gia đình cho đi khám tại bệnh viện gần nhà, được chẩn đoán sốt virus. Sau 3 ngày theo dõi tại nhà, trẻ vẫn sốt cao liên tục từng cơn, ho khan, phát ban toàn thân, nên được đưa tới Bệnh viện Nhi Trung ương để khám. Kết quả chụp X- Quang phổi có hình ảnh viêm phổi thuỳ, các bác sĩ đã chỉ định làm xét nghiệm chuyên sâu để xác định chính xác loại vi khuẩn gây ra viêm phổi. Kết quả xét nghiệm cho thấy bệnh nhi dương tính với vi khuẩn Mycoplasma Pneumoniae.

Hiện, sau 5 ngày điều trị với kháng sinh đặc hiệu theo phác đồ, bệnh nhi đã tỉnh táo, hết sốt, không khó thở, phổi cải thiện rõ rệt.

Sau 9 ngày điều trị ở tuyến dưới không đỡ, cháu L.D.T (10 tuổi, ở Thái Bình) cũng được đưa tới Bệnh viện Nhi Trung ương với các dấu hiệu: Sốt cao liên tục, đau ngực, khó thở, phát ban toàn thân. Tại đây, qua thăm khám và kết quả chụp X-Quang các bác sĩ chẩn đoán trẻ bị viêm phổi thuỳ/ tràn dịch màng phổi trái do Mycoplasma. Hiện, sau hơn 10 ngày điều trị, bệnh nhi đã ổn định, không còn đau ngực, không khó thở và có thể ra viện trong một vài ngày tới.

Hiện tại, Trung tâm Hô hấp, Bệnh viện Nhi Trung ương tiếp nhận từ 150 - 160 bệnh nhân điều trị nội trú, trong có khoảng 30% bệnh nhi viêm phổi do vi khuẩn Mycoplasma; trung bình mỗi ngày có khoảng 30 - 40 bệnh nhân nằm điều trị vì nguyên nhân này. Các bệnh nhi này được cách ly, điều trị theo phác đồ phù hợp.

Nói về bệnh viêm phổi do vi khuẩn Mycoplasma Pneumoniae, PGS.TS Lê Thị Hồng Hanh, Giám đốc Trung tâm Hô hấp, Bệnh viện Nhi Trung ương cho biết: “Viêm phổi có nhiều căn nguyên, trong đó có nguyên nhân do vi khuẩn Mycoplasma Pneumoniae (hay còn gọi là vi khuẩn không điển hình). Đây là tác nhân quan trọng gây viêm phổi ở cộng đồng ở trẻ em. Bệnh thường gặp ở mọi lứa tuổi, tuy nhiên hay gặp ở nhóm trẻ lớn. Theo một nghiên cứu của Mỹ, trẻ từ 5 - 10 tuổi, tỷ lệ mắc viêm phổi do Mycoplasma Pneumoniae là 16%, trong khi đó nhóm trẻ 10 - 17 tuổi, tỷ lệ này lên đến 23%”.

Chỉ xét nghiệm khi cần thiết

Theo PGS.TS Lê Thị Hồng Hanh, viêm phổi do Mycoplasma ở trẻ rất dễ nhầm với những tác nhân viêm phổi khác như: Viêm phổi do virus, viêm phổi do vi khuẩn khác vì có những biểu hiện giống nhau như: Sốt, ho, khó thở hoặc chụp phim X- Quang phổi có những tổn thương trên phim.

Để chẩn đoán xác định tác nhân viêm phổi do Mycoplasma, các bác sĩ sẽ cho bệnh nhân làm xét nghiệm đặc hiệu để phát hiện. Hiện tại Bệnh viện Nhi Trung ương đang áp dụng kỹ thuật xét nghiệm huyết thanh chẩn đoán (Mycoplasma IgM), hoặc kỹ thuật xác định chuỗi ADN của Mycoplasma Pneumoniae trong dịch tiết đường hô hấp bằng kĩ thuật xét nghiệm Real-time PCR để chẩn đoán bệnh.

“Tuy nhiên việc xét nghiệm tràn lan để phát hiện nguyên nhân bệnh do Mycoplasma là không cần thiết; các bác sĩ chỉ chỉ định xét nghiệm tìm nguyên nhân cho trẻ khi có các dấu hiện điển hình và chỉ khi thật cần thiết”, PGS.TS Lê Thị Hồng Hanh khuyến cáo.

Về cơ chế gây bệnh của vi khuẩn Mycoplasma, vi khuẩn này khi xâm nhập vào cơ thể, có thời gian ủ bệnh khoảng từ 2 - 3 tuần. Khi bệnh khởi phát, trẻ thường có những triệu chứng như: Ban đầu trẻ có những biểu hiện viêm long đường hô hấp (hắt hơi, sổ mũi, sốt); trẻ bị viêm phổi có thể bị sốt cao, sốt liên tục từ 39 - 40 độ C; trẻ có thể ho nhiều, ho rũ rượi từng cơn, ho đi kèm khó thở, thở nhanh gấp gáp… Với những trẻ lớn, có thể có cảm giác đau ngực, đau đầu, đau cơ, cứng cơ…

Đặc biệt, với trẻ bị viêm phổi do Mycoplasma còn có thể có biểu hiện những biến chứng ngoài phổi khác như: Viêm kết mạc, nổi mày đay trên da, biến chứng tim mạch, biến chứng đường tiêu hoá, tiết niệu…

Việc điều trị viêm phổi do Mycoplasma dựa trên nguyên tắc chống suy hô hấp, điều trị với kháng sinh phù hợp; với những trẻ có biến chứng khác ngoài phổi, các bác sĩ phải hội chẩn với các chuyên khoa để điều trị thích hợp.

Về con đường lây truyền của vi khuẩn này, theo PGS.TS Lê Thị Hồng Hanh, viêm phổi do vi khuẩn hay virus nói chung và viêm phổi do Mycoplasma Pneumoniae nói riêng có con đường lây truyền tiếp xúc qua đường giọt bắn. Hiện chưa có vaccine phòng Mycoplasma. Vì vậy, để đảm bảo dự phòng cho trẻ cha mẹ cần đảm bảo một số nguyên tắc phòng bệnh như: Thường xuyên cho trẻ rửa tay bằng xà phòng; Đảm bảo cho trẻ sống trong môi trường sạch sẽ, thoáng mát; Không tiếp xúc với những trẻ có những biểu hiện ho, sốt...

Ngoài ra, cho trẻ có những chế độ dinh dưỡng phù hợp, giúp tăng cường sức đề kháng cho trẻ. Ăn đủ ô vuông thức ăn có đầy đủ các thành phần dinh dưỡng, đảm bảo đầy đủ vitamin và khoáng chất.

Đặc biệt cha mẹ nên cho trẻ tiêm phòng theo đúng lịch, bởi vì nhiễm Mycoplasma Pneumoniae có thể đồng nhiễm thêm những vi khuẩn khác như phế cầu, Hip….

Bác sĩ cũng khuyến cáo, nếu thấy trẻ có những biểu hiện như viêm long đường hô hấp, sốt cao, ho khó thở và đặc biệt là xảy ra ở những trẻ lớn từ 4 - 10 tuổi, thì nên đưa trẻ đến những cơ sở y tế chuyên khoa để được khám, làm xét nghiệm chẩn đoán sớm và điều trị kịp thời. Bởi vì trẻ có thể có những biến chứng ngoài phổi, viêm phổi nặng và suy hô hấp mà cha mẹ không biết; nguy hiểm nhất là cha mẹ chậm trễ đưa con đi viện, khi đó trẻ đã có những biến chứng nặng sẽ khó khăn trong điều trị.