Thu hút nguồn lực xã hội cho phát triển vùng biên giới

Theo Chỉ thị, khu vực biên giới đất liền, trên biển và hải đảo là những khu vực, địa bàn quan trọng, trọng yếu về quốc phòng, an ninh, đồng thời cũng là địa bàn có những điều kiện, cơ sở để tạo động lực phát triển kinh tế - xã hội trong thời gian tới do dư địa và tiềm năng phát triển của các khu vực này còn nhiều. Việc huy động các nguồn lực xã hội cho nhiệm vụ phát triển kinh tế - xã hội vùng biên giới đất liền, trên biển và hải đảo gắn với bảo vệ vững chắc chủ quyền quốc gia và nâng cao đời sống nhân dân là một chủ trương lớn của Đảng và Nhà nước.

Để kịp thời bổ sung, điều chỉnh và thực thi đồng bộ các cơ chế, chính sách nhằm thu hút nguồn lực xã hội tham gia phát triển kinh tế - xã hội các vùng biên giới đất liền, trên biển và hải đảo gắn với bảo vệ vững chắc chủ quyền quốc gia và nâng cao đời sống nhân dân, Thủ tướng Chính phủ yêu cầu các bộ, ngành, cơ quan Trung ương và các địa phương triển khai thực hiện một số nội dung, giải pháp cụ thể.

Rà soát các tổng thể các cơ chế, chính sách về đầu tư vùng biên giới

Thủ tướng Chính phủ yêu cầu Bộ Kế hoạch và Đầu tư chủ trì phối hợp với các bộ, ngành và địa phương liên quan, rà soát tổng thể các cơ chế, chính sách, các chương trình dự án có liên quan đến thu hút đầu tư phát triển các khu vực biên giới đất liền, trên biển và hải đảo; hướng dẫn các bộ, ngành địa phương thực hiện việc rà soát, đánh giá, đề xuất sửa đổi, bổ sung, bãi bỏ, ban hành mới các cơ chế chính sách nhằm tạo điều kiện, thu hút tối đa nguồn lực xã hội cho đầu tư xây dựng kinh tế - xã hội khu vực biên giới đất liền, trên biển và hải đảo. Đề xuất các giải pháp tăng cường, nâng cao hiệu quả thi hành các văn bản quy phạm pháp luật về cơ chế chính sách thu hút các nguồn lực xã hội để phát triển kinh tế - xã hội các vùng biên giới đất liền, trên biển và hải đảo. Hằng năm chủ trì tổng hợp, đánh giá kết quả thực hiện Chỉ thị này, tổng hợp báo cáo Thủ tướng Chính phủ.

Bộ Kế hoạch và Đầu tư phối hợp với các bộ, ngành và địa phương liên quan tổ chức khảo sát, đánh giá tình trạng sạt lở các mốc quốc giới, bờ sông, bờ suối biên giới; tham mưu cho Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ triển khai việc xây dựng các công trình kè sông, suối biên giới, kè bảo vệ mốc giới, kè bảo vệ đường biên giới tại các khu vực dễ sạt lở, có khả năng ảnh hưởng đến nhiệm vụ quốc phòng, an ninh cần đầu tư khẩn cấp. Năm 2025 chủ trì báo cáo sơ kết việc thực hiện Chỉ thị này; đồng thời, đề xuất biện pháp thực hiện đồng bộ hệ thống cơ chế, chính sách trong quá trình xây dựng và triển khai thực hiện kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội 5 năm giai đoạn 2026-2030.

Nâng cao hiệu quả vốn đầu tư vào khu vực biên giới

Thủ tướng yêu cầu Bộ Tài chính chủ trì, phối hợp với các bộ, ngành và địa phương liên quan tham mưu cho Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ nâng cao hiệu quả sử dụng vốn ODA, vốn vay ưu đãi của các nhà tài trợ nước ngoài và hiệu quả chính sách tín dụng ưu đãi của Nhà nước có liên quan tới đầu tư phát triển kinh tế - xã hội khu vực biên giới đất liền, trên biển và hải đảo. Bố trí nguồn lực cho các chính sách, chương trình, dự án đầu tư cơ sở hạ tầng, phát triển kinh tế - xã hội vùng sâu, vùng xa, vùng đặc biệt khó khăn, biên giới đất liền, trên biển và hải đảo theo chủ trương “kết hợp quốc phòng, an ninh với phát triển kinh tế; phát triển kinh tế với quốc phòng, an ninh”.

Tăng đầu tư cho vùng biên giới trong quy hoạch khu kinh tế quốc phòng

Thủ tướng giao Bộ Quốc phòng chủ trì, phối hợp với các bộ, ngành, địa phương triển khai thực hiện nhiệm vụ quân sự quốc phòng, giữ vững chủ quyền, toàn vẹn lãnh thổ gắn với phát triển kinh tế - xã hội, nâng cao đời sống nhân dân; tăng cường nguồn lực đầu tư các cho vùng biên giới đất liền, trên biển và hải đảo nằm trong quy hoạch các khu kinh tế quốc phòng, tránh chồng chéo, phân tán. Phối hợp với các bộ, ngành, địa phương liên quan đề xuất việc tiếp tục triển khai các tuyến còn lại của đường tuần tra biên giới, đường ra các mốc quốc giới; xây dựng các khu vực neo đậu tàu thuyền tránh bão, cơ sở bảo đảm hậu cần nghề cá, hệ thống công trình, phương tiện tìm kiếm, cứu nạn, ứng phó sự cố thiên tai.

Bộ Quốc phòng phối hợp với Bộ Ngoại giao và các bộ, ngành liên quan, tiếp tục đàm phán với Trung Quốc và Campuchia để giải quyết các vấn đề tồn đọng, vướng mắc về biên giới đất liền, trên biển và hải đảo. Lập dự án, đưa vào kế hoạch đầu tư công trung hạn và hằng năm đối với nhiệm vụ xây dựng các công trình bảo vệ biên giới, nhằm bảo đảm nhiệm vụ quốc phòng, an ninh gắn với phát triển kinh tế - xã hội. Chủ trì tham mưu cho Thủ tướng Chính phủ ban hành quy định về xây dựng các công trình hạ tầng, phát triển kinh tế - xã hội khu vực biên giới đất liền, ven biển và hải đảo mang tính lưỡng dụng, sẵn sàng phục vụ nhiệm vụ quốc phòng, an ninh khi có tình huống.

Chính sách với cán bộ công tác ở vùng biên giới

Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội theo dõi, tổng hợp tình hình thực hiện Nghị định số 76/2019/NĐ-CP ngày 8/10/2019 của Chính phủ về chính sách đối với cán bộ, công chức, viên chức, người lao động và người hưởng lương trong lực lượng vũ trang công tác ở vùng có điều kiện kinh tế - xã hội đặc biệt khó khăn; kịp thời đề xuất việc sửa đổi, bổ sung các quy định về chính sách nhằm bảo đảm thu hút cán bộ, công chức, người lao động cho nhiệm vụ phát triển kinh tế - xã hội, góp phần nâng cao đời sống cư dân, bảo đảm quốc phòng, an ninh, trật tự an toàn xã hội khu vực biên giới đất liền, trên biển và hải đảo.

Bộ Nội vụ chủ trì phối hợp với Bộ Giáo dục và Đào tạo và các bộ, ngành, cơ quan liên quan tham mưu cho Chính phủ ban hành các chế độ, chính sách khuyến khích, thu hút cán bộ, công chức, viên chức, giáo viên người lao động công tác tại các vùng biên giới đất liền, trên biển và hải đảo, các trường chuyên biệt.

Tiếp tục hỗ trợ 25 địa phương biên giới phía Bắc và phía Tây

Bộ Ngoại giao chủ trì, phối hợp với các bộ, ngành và địa phương liên quan tham mưu cho Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ về đẩy mạnh hội nhập quốc tế, tranh thủ quan hệ tốt đẹp giữa Việt Nam và các nước, đối tác, tổ chức để kêu gọi thu hút vốn đầu tư ODA từ các đối tác, các quỹ trong và ngoài khu vực cho các dự án xây dựng, phát triển cơ sở hạ tầng, đặc biệt ở các địa phương biên giới đất liền, trên biển và hải đảo; tiếp tục hỗ trợ 25 địa phương biên giới phía Bắc và phía Tây phát triển kinh tế - xã hội khu vực biên giới. Mở, nâng cấp cửa khẩu, tăng cường kết nối giao thông; nghiên cứu các biện pháp chương trình, sáng kiến hợp tác khu vực biên giới, tạo công ăn việc làm, ổn định, cải thiện đời sống nhân dân, khuyến khích người dân gắn bó với vùng biên giới, góp phần củng cố quốc phòng, an ninh tại khu vực.

Bộ chủ động điều hành, hướng dẫn địa phương thực hiện hiệu quả các văn bản chỉ đạo thực hiện các văn kiện pháp lý biên giới trên đất liền Việt Nam - Trung Quốc, Việt Nam - Lào, Việt Nam - Campuchia và các văn bản pháp luật liên quan về phát triển kinh tế - xã hội, kết hợp củng cố quốc phòng, an ninh, đối ngoại tại các tỉnh biên giới đất liền.

Theo dõi chặt chẽ các hoạt động và chính sách kinh tế, biên mậu

Bộ Công Thương tiếp tục nắm bắt tình hình, theo dõi chặt chẽ các hoạt động và chính sách kinh tế, biên mậu để đánh giá tác động, có giải pháp ứng phó phù hợp nhằm hạn chế tác động tiêu cực đến lợi ích kinh tế và an ninh quốc gia. Chủ động phối hợp với các bộ, ngành và các tỉnh biên giới triển khai chương trình phát triển hạ tầng thương mại biên giới; triển khai các văn kiện về hợp tác và phát triển hạ tầng thương mại biên giới giữa Việt Nam với các nước có chung đường biên giới nhằm thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội, góp phần nâng cao đời sống cư dân, bảo đảm quốc phòng, an ninh, trật tự, an toàn xã hội khu vực biên giới đất liền, trên biển và hải đảo.

Bộ chủ trì, phối hợp với các bộ, ngành và các địa phương triển khai thực hiện các chương trình liên quan đến phát triển thương mại hải đảo nhằm nâng cao thu nhập người dân trong khu vực, gắn với củng cố quốc phòng, an ninh, trật tự an toàn xã hội, giữ vững chủ quyền quốc gia trên biển và hải đảo; xây dựng cơ chế, chính sách ưu đãi đầu tư nhằm đa dạng nguồn điện để thực hiện mục tiêu hầu hết các hộ vùng biên giới, miền núi và hải đảo được sử dụng điện đạt tiêu chí 4 về điện theo chuẩn nông thôn mới.

Xây dựng, hoàn thiện mô hình kết hợp quân dân y ở khu vực biên giới

Bộ Y tế chủ trì, phối hợp với Bộ Quốc phòng và các địa phương khu vực biên giới, hải đảo xây dựng, hoàn thiện mô hình kết hợp quân dân y ở khu vực biên giới đất liền, trên biển và hải đảo phù hợp với điều kiện tự nhiên, kinh tế - xã hội, trình độ nhận thức và phong tục tập quán của đồng bào dân tộc thiểu số. Huy động các nguồn lực để nâng cao năng lực của tuyến y tế cơ sở đáp ứng yêu cầu phòng chống dịch bệnh, khám chữa bệnh cho nhân dân và lực lượng vũ trang ở khu vực biên giới đất liền, trên biển và hải đảo.

Bộ hướng dẫn các địa phương thực hiện tốt công tác chăm sóc sức khỏe cho nhân dân ở khu vực biên giới đất liền, trên biển và hải đảo gồm: Tuyên truyền, nâng cao nhận thức về nếp sống vệ sinh, khoa học, dân số và kế hoạch hóa gia đình, an toàn vệ sinh thực phẩm, phòng chống dịch bệnh, khám bệnh, chữa bệnh; sẵn sàng đáp ứng y tế trong các tình huống thiên tai, thảm họa và các tình huống khẩn cấp.

Tăng cường tuyên truyền về bảo vệ chủ quyền lãnh thổ

Bộ Thông tin và Truyền thông chủ trì, phối hợp với các bộ, ngành liên quan tăng cường tuyên truyền về bảo vệ chủ quyền lãnh thổ, chính sách, pháp luật và chấp hành chính sách, pháp luật của người dân khu vực biên giới nhằm nâng cao nhận thức của các tầng lớp nhân dân và cộng đồng các dân tộc khu vực biên giới về trách nhiệm xây dựng và bảo vệ biên giới của Tổ quốc; ứng dụng công nghệ thông tin, đổi mới và nâng cao năng lực công tác thông tin, tuyên truyền và thông tin đối ngoại khu vực biên giới đất liền, trên biển và hải đảo.

Bộ chỉ đạo thông tin, tuyên truyền trên các phương tiện thông tin đại chúng và hệ thống thông tin cơ sở về nội dung, ý nghĩa các văn bản pháp luật, cơ chế và chính sách liên quan đến biên giới đất liền; nâng cao nhận thức trong các tầng lớp xã hội, đặc biệt là cư dân biên giới về tầm quan trọng của việc bảo vệ, giữ vững hòa bình, ổn định khu vực biên giới.

Tăng cường công tác tuyên truyền, bồi dưỡng, cập nhật chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của nhà nước về biển, đảo để các tầng lớp nhân dân, đặc biệt là ngư dân, các chủ tàu Việt Nam có ý thức tự giác chấp hành pháp luật khi hoạt động trên biển, tăng cường ý thức bảo vệ chủ quyền biển, đảo.

Xây dựng và triển khai Chương trình cung cấp dịch vụ viễn thông công ích giai đoạn 2021-2025 và những năm tiếp theo, trong đó tập trung ưu tiên hỗ trợ dịch vụ viễn thông băng rộng, phủ sóng điện thoại di động và cố định cho vùng biên giới đất liền, trên biển và hải đảo, gắn phát triển dịch vụ viễn thông với nhiệm vụ bảo vệ vững chắc chủ quyền quốc gia và nâng cao đời sống nhân dân.

Công khai Hệ thống bản đồ địa hình, bản đồ địa chính các khu vực biên giới

Bộ Tài nguyên và Môi trường thực hiện công bố, công khai theo quy định hệ thống bản đồ địa hình và bản đồ địa chính các khu vực biên giới, giám sát biến động nguồn nước và các hoạt động khác trên khu vực biên giới đất liền Việt Nam với các nước làm cơ sở để các bộ, ngành và địa phương liên quan khai thác, ứng dụng, phục vụ nhiệm vụ phát triển kinh tế - xã hội khu vực các tỉnh biên giới đất liền; thực hiện nghiêm Quyết định số 28/QĐ-TTg ngày 7/1/2020 của Thủ tướng Chính phủ phê duyệt Chương trình trọng điểm điều tra cơ bản tài nguyên môi trường biển và hải đảo đến năm 2030; triển khai đồng bộ các đề án thuộc Chương trình, bảo đảm đúng tiến độ, hiệu quả và chất lượng làm cơ sở cho các bộ, ngành, địa phương và nhân dân thực hiện Chiến lược phát triển bền vững kinh tế biển Việt Nam đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045.

Chỉ thị cũng đặt ra yêu cầu với các địa phương có vùng biên giới đất liền, trên biển và hải đảo, như ưu tiên nguồn vốn đầu tư xây dựng cơ sở hạ tầng vùng biên giới trên đất liền, trên biển và hải đảo, đặc biệt là kết cấu hạ tầng thương mại, giao thông phục vụ xuất, nhập khẩu hàng hóa qua biên giới. Có chính sách ưu đãi đối với các doanh nghiệp mạnh dạn đầu tư, mở rộng ngành nghề, kinh doanh, đa dạng hóa nguồn hàng phục vụ xuất, nhập khẩu qua biên giới. Tạo điều kiện tốt nhất cho cư dân trong hoạt động mua bán, trao đổi hàng hóa qua biên giới.