Tăng cường giám sát, phản biện xã hội chính sách pháp luật về đất đai

Bí thư Trung ương Đảng, Chủ tịch Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam Đỗ Văn Chiến; Ủy viên Trung ương Đảng, Phó Chủ tịch - Tổng Thư ký Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam Lê Tiến Châu; Ủy viên Trung ương Đảng, Bộ trưởng Bộ Tài nguyên và Môi trường Trần Hồng Hà; Phó Chủ tịch Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam Ngô Sách Thực, đồng chủ trì Hội nghị.

Phát biểu khai mạc, Chủ tịch Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam Đỗ Văn Chiến khẳng định, Hội nghị có ý nghĩa quan trọng nhằm góp phần hoàn thiện Dự án luật trước khi trình Quốc hội cho ý kiến tại Kỳ họp thứ 4 Quốc hội khóa XV.

Ông Đỗ Văn Chiến nêu rõ, sau hơn 8 năm tổ chức thi hành Luật Đất đai, công tác quản lý đất đai đã đạt được những kết quả quan trọng. Tuy nhiên, Luật Đất đai đã bộc lộ những hạn chế, gây khó khăn, vướng mắc, chưa đáp ứng tốt yêu cầu của tình hình mới trong bối cảnh phát triển nền kinh tế thị trường và hội nhập quốc tế ngày càng sâu rộng.

Theo ông Đỗ Văn Chiến, thời gian qua, Mặt trận Tổ quốc Việt Nam rất quan tâm tới việc xây dựng dự án Luật Đất đai (sửa đổi), bởi đây là dự án Luật tác động đến mọi mặt của đời sống kinh tế - xã hội, chính trị, môi trường, quốc phòng - an ninh; tác động đến mọi cơ quan, tổ chức, doanh nghiệp và người dân. Luật Đất đai (sửa đổi) sẽ góp phần thúc đẩy phát triển kinh tế-xã hội, đảm bảo quốc phòng an ninh, đảm bảo quyền, lợi ích hợp pháp của nhân dân, góp phần giải quyết các vụ việc khiếu kiện hiện nay liên quan đến đất đai. Thực hiện chức năng, nhiệm vụ của Mặt trận Tổ quốc Việt Nam và nhiệm vụ Bộ Chính trị giao, Mặt trận Tổ quốc Việt Nam xây dựng kế hoạch giám sát phản biện xã hội, tuyên truyền vận động nhân dân chấp hành, tham gia giám sát thực hiện Nghị quyết 18/NQ-TW về “Tiếp tục đổi mới, hoàn thiện thể chế, chính sách, nâng cao hiệu lực, hiệu quả quản lý và sử dụng đất, tạo động lực đưa nước ra trở thành nước phát triển có thu nhập cao”, hoàn thành trong quý IV/2022.

Báo cáo tóm tắt các ý kiến gửi đến hội nghị phản biện xã hội và định hướng các nội dung phản biện, Phó Chủ tịch Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam Ngô Sách Thực cho biết, nhiều ý kiến đánh giá dự thảo Luật đã được Chính phủ chỉ đạo cơ quan chủ trì soạn thảo là Bộ Tài nguyên và Môi trường chuẩn bị với tinh thần cầu thị, tiếp thu, lắng nghe.

Tuy nhiên, nhiều ý kiến cho rằng một số quy định trong dự thảo vẫn còn chung chung, chưa cụ thể, chưa thể chế đầy đủ các chính sách mới. Nhiều vấn đề phức tạp, nhạy cảm, cần tiếp tục đánh giá tác động kỹ lưỡng, cụ thể hóa chính sách bảo đảm đồng bộ, khả thi, hiệu quả. Vẫn còn nhiều nút thắt, mâu thuẫn, chồng chéo giữa các quy định của pháp luật trong quản lý, sử dụng đất, chưa tạo không gian mới, động lực cho phát triển, bảo đảm an ninh quốc phòng; giảm tối đa thủ tục hành chính. Việc phân cấp, phân quyền cho chính quyền địa phương thiết lập công cụ kiểm soát quyền lực, giám sát thực hiện, khắc phục ách tắc, tiêu cực, tham nhũng, lãng phí trong quản lý, sử dụng đất, giảm khiếu kiện về đất đai cần quy định rõ hơn.

Bà Cao Xuân Thu Vân, Phó Chủ tịch Hội Nông dân Việt Nam đánh giá, dự thảo Luật Đất đai (sửa đổi) đã có nhiều đổi mới, tạo điều kiện thuận lợi cho quá trình tích tụ đất đai, sử dụng đất nông nghiệp hiệu quả, khắc phục tình trạng bỏ hoang đất nông nghiệp, phát huy nguồn lực từ đất đai, song cũng còn một số vấn đề cần trao đổi, thảo luận để hoàn thiện. Bà Vân cho rằng, nên xem xét quy định về việc “nhận góp vốn bằng quyền sử dụng đất nông nghiệp” đối với các tổ chức kinh tế tại dự thảo Luật Đất đai (sửa đổi) và dự thảo Luật Hợp tác xã (sửa đổi) để đảm bảo tính thống nhất, tránh vướng mắc, khó khăn trong quá trình thực hiện sau khi hai luật này được ban hành.

Đóng góp ý kiến tại Hội nghị, Giáo sư, Tiến sỹ Trần Ngọc Đường, Chủ nhiệm Hội đồng tư vấn về Dân chủ - Pháp luật (Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam) đề xuất, cần bổ sung, làm rõ quyền, nghĩa vụ của công dân đối với đất đai; quyền tham gia quản lý nhà nước về đất đai; quyền khiếu nại, tố cáo về đất đai cũng như việc thực hiện bảo vệ quyền, lợi ích hợp pháp, chính đáng của công dân về đất đai của Mặt trận Tổ quốc Việt Nam trong dự thảo Luật Đất đai (sửa đổi).

Tại Hội nghị, các đại biểu đã thảo luận, cho ý kiến vào nhiều nội dung như: Việc thể chế hóa các quy định liên quan đến Mặt trận Tổ quốc Việt Nam trong dự thảo Luật Đất đai (sửa đổi) theo tinh thần nhấn mạnh vai trò của Mặt trận Tổ quốc Việt Nam và các tổ chức chính trị - xã hội trong xây dựng, thực hiện, giám sát, phản biện xã hội chính sách pháp luật về đất đai; làm rõ trách nhiệm của các cơ quan nhà nước các cấp và quyền chủ thể của nhân dân, quyền của tổ chức, cá nhân sử dụng đất...

Các ý kiến cũng đề nghị làm rõ trách nhiệm của cơ quan nhà nước các cấp và quyền chủ thể của nhân dân, quyền của tổ chức, cá nhân sử dụng đất; trong đó, cần bổ sung các quy định về quyền và trách nhiệm của chủ thể là cơ quan, tổ chức nhà nước, tổ chức chính trị, tổ chức chính trị-xã hội, tổ chức xã hội được giao quyền sử dụng đất với trách nhiệm là người sử dụng tài sản công. Đồng thời, phân định với quyền đại diện của chủ sở hữu toàn dân đối với đất đai trong Luật Đất đai (sửa đổi), đảm bảo tương thích với Điều 53 Hiến pháp 2013.