Bộ trưởng Bộ Tài chính Hồ Đức Phớc. Ảnh tư liệu: Doãn Tấn/TTXVN
Chấn chỉnh mặt trái trong khai thác sản phẩm bảo hiểm
Về công tác quản lý, giám sát hoạt động kinh doanh bảo hiểm và các hoạt động dịch vụ thuộc lĩnh vực kinh doanh bảo hiểm nhân thọ, báo cáo cho biết, thị trường bảo hiểm Việt Nam thời gian qua đã thể hiện được vai trò, vị trí đối với sự phát triển kinh tế - xã hội, góp phần vào việc thực hiện thắng lợi các mục tiêu phát triển kinh tế - xã hội của đất nước; cũng như một phần đem lại sự bảo vệ về tài chính, sức khỏe cho người dân.
Mặc dù còn rất non trẻ nếu so với lịch sử hàng trăm năm của thị trường bảo hiểm thế giới, song thị trường bảo hiểm Việt Nam đã trải qua hơn 1/4 thế kỷ với sự tăng trưởng cao và tương đối ổn định. Mức tăng trưởng của thị trường này bình quân 20%/năm, cơ bản hoàn thành các mục tiêu đề ra tại Chiến lược Phát triển thị trường bảo hiểm giai đoạn 2011 - 2020.
Khung khổ pháp lý, cơ chế, chính sách quản lý đối với thị trường bảo hiểm ngày càng được hoàn thiện, hỗ trợ thị trường phát triển, góp phần thúc đẩy hội nhập và hợp tác kinh tế quốc tế. Cùng với đó, các doanh nghiệp bảo hiểm đã và đang hoạt động an toàn, hiệu quả, tính chuyên nghiệp, năng lực cạnh tranh ngày càng được cải thiện. Các sản phẩm và chất lượng dịch vụ được tăng cường ngày càng đáp ứng nhu cầu đa dạng của người tham gia bảo hiểm.
Tính đến cuối năm 2023, các doanh nghiệp bảo hiểm đã đầu tư trở lại nền kinh tế ước đạt 762.580 tỷ đồng và chi trả quyền lợi bảo hiểm ước đạt 86.376 tỷ đồng. Tổng tài sản của các doanh nghiệp bảo hiểm ước đạt 913.308 tỷ đồng, tăng 11,12% so với năm 2022.
Tuy nhiên, do phát triển nhanh, trong thời gian vừa qua, thị trường bảo hiểm, đặc biệt là bảo hiểm nhân thọ đã phát sinh một số vấn đề về chất lượng hoạt động tư vấn, cũng như dịch vụ chăm sóc và giải quyết quyền lợi bảo hiểm cho khách hàng. Cùng với đó, nếu như trước đây, thị trường chỉ có kênh đại lý truyền thống, thì thời gian qua đã hình thành thêm nhiều kênh phân phối khác là các đại lý tổ chức mà điển hình là kênh phân phối qua ngân hàng (“Bancassurance”). Kênh này giúp hoạt động khai thác bảo hiểm trở nên đa dạng, nhưng cũng tạo ra sự phức tạp hơn, cần phải nhìn nhận lại và chấn chỉnh để hoạt động đúng hướng, lành mạnh.
Qua phản ánh của báo chí, dư luận, cũng như công tác quản lý, giám sát, dưới sự chỉ đạo quyết liệt của Chính phủ, thời gian qua, Bộ Tài chính đã tăng cường nhiều giải pháp để chấn chỉnh những mặt trái, sai lệch trong triển khai hoạt động khai thác các sản phẩm bảo hiểm trên thị trường bảo hiểm nhân thọ nói chung và kênh phân phối qua ngân hàng nói riêng.
Năm 2022 và 2023, Bộ Tài chính đã tiến hành thanh tra, kiểm tra đối với 10/17 doanh nghiệp bảo hiểm nhân thọ có triển khai bán bảo hiểm qua tổ chức tín dụng, chi nhánh ngân hàng nước ngoài, phát hiện sai phạm về việc ban hành quy trình, quy chế, việc tuân thủ biểu phí sản phẩm, đại lý bảo hiểm không tuân thủ quy định.
Qua đó, kiến nghị xử lý về tài chính 21.000 tỷ đồng, xử phạt vi phạm hành chính đối với 2 doanh nghiệp bảo hiểm với số tiền 310 triệu đồng. Đồng thời, áp dụng hình thức xử phạt bổ sung đình chỉ hoạt động ký kết hợp đồng bảo hiểm mới khai thác qua tổ chức tín dụng, chi nhánh ngân hàng nước ngoài có thời hạn.
Dự án casino Phú Quốc lỗ 3.724 tỷ đồng
Về việc thực hiện pháp luật đối với lĩnh vực trò chơi điện tử có thưởng dành cho người nước ngoài, Bộ trưởng Hồ Đức Phớc cho biết, hiện nay, có 69 điểm kinh doanh trên cả nước, bố trí tại các khách sạn 5 sao tập trung tại các tỉnh, thành phố có kinh tế xã hội và du lịch phát triển (như Hà Nội, Thành phố Hồ Chí Minh, Khánh Hòa, Đà Nẵng...). Giai đoạn 2019 - 2022, hoạt động kinh doanh trò chơi điện tử có thưởng bị ảnh hưởng nặng bởi dịch COVID-19, nhiều doanh nghiệp phải đóng cửa dừng kinh doanh. Năm 2023 các doanh nghiệp nộp ngân sách nhà nước 2.189 tỷ đồng, tăng 26,5% so với năm 2022. Tuy nhiên, thị trường chưa phục hồi được như năm 2019 (trước khi diễn ra dịch COVID-19).
Hàng năm, Bộ Tài chính đã phối hợp chặt chẽ với các Bộ: Công an, Kế hoạch và Đầu tư, Văn hóa, Thể thao và Du lịch, Ngân hàng Nhà nước Việt Nam, UBND cấp tỉnh thực hiện kiểm tra định kỳ và quản lý, giám sát từ xa đối với hoạt động kinh doanh này.
Lũy kế đến 2023, Đoàn liên ngành đã kiểm tra trực tiếp đối với 61 doanh nghiệp, trong đó, xử phạt vi phạm hành chính đối với 23 doanh nghiệp với tổng số tiền 3,039 tỷ đồng; tước quyền kinh doanh có thời hạn của 1 doanh nghiệp; có 3 công văn chuyển Bộ Công an đề nghị phối hợp theo dõi đối với một số trường hợp cụ thể. Đồng thời, Bộ Tài chính thường xuyên có văn bản chấn chỉnh các doanh nghiệp yêu cầu khắc phục các tồn tại, hạn chế.
Bên cạnh công tác kiểm tra của liên bộ, hàng năm UBND cấp tỉnh cũng thường xuyên kiểm tra định kỳ và đột xuất tại doanh nghiệp trên địa bàn, lũy kế đến nay đã có 10 UBND cấp tỉnh thực hiện kiểm tra tại 20 doanh nghiệp. Trong đó có một số địa điểm (Khách sạn Sheraton Nha Trang, Pullman Vũng Tàu...) lợi dụng để đánh bạc, cơ quan công an địa phương đã kiểm tra và xử lý hình sự theo quy định. Cho đến nay, các điểm kinh doanh trò chơi điện tử có thưởng cơ bản đáp ứng điều kiện kinh doanh.
Về việc thực hiện pháp luật đối với lĩnh vực kinh doanh casino, kể từ sau khi Nghị định số 03/2017/NĐ-CP được ban hành, Thủ tướng Chính phủ đã chấp thuận chủ trương đầu tư cho 3 dự án kinh doanh casino đã được Bộ Chính trị chấp thuận theo đề nghị của Bộ Kế hoạch và Đầu tư tại tỉnh Phú Quốc, Khánh Hòa và Thừa Thiên - Huế. Cho đến nay, có 9 dự án casino đang hoạt động, gồm 6 casino quy mô nhỏ, 3 casino quy mô lớn. Ngoài ra, hiện nay có 2 dự án đang trong quá trình xây dựng theo quy định của pháp luật đầu tư, chưa đưa vào kinh doanh vì ảnh hưởng của dịch COVID nên việc triển khai bị chậm, khó khăn trong việc đàm phán lựa chọn đối tác, quản lý kinh doanh casino.
Năm 2019 - 2021, doanh thu từ hoạt động kinh doanh casino bị sụt giảm do ảnh hưởng của dịch COVID-19, không có khách nước ngoài vào chơi. Từ năm 2022 khách nước ngoài bắt đầu quay trở lại. Năm 2023, nộp ngân sách nhà nước là 2.541 tỷ đồng, tăng 56% so với thực hiện năm 2022, bằng 1,8 lần so với trước khi xảy ra dịch và đã tạo ra khoảng 8.500 việc làm.
Bên cạnh hoạt động giám sát từ xa thông qua chế độ báo cáo, Bộ Tài chính đã phối hợp các bộ, ngành liên quan, UBND các tỉnh, thành phố kiểm tra hoạt động kinh doanh casino tại 12 doanh nghiệp, đã ban hành 5 quyết định xử phạt với tổng số tiền 980 triệu đồng; 4 UBND cấp tỉnh đã tổ chức kiểm tra tại 5 doanh nghiệp. Bộ Công an cũng đã chỉ đạo các đơn vị nghiệp vụ và công an địa phương thực hiện kiểm tra việc đảm bảo an toàn trật tự xã hội theo chức năng, nhiệm vụ được phân công và các địa phương đã phối hợp quản lý chặt chẽ, kiểm soát tốt đối tượng ra vào điểm kinh doanh.
Năm 2016, Bộ Chính trị cho phép thí điểm cho người Việt vào chơi casino tại Phú Quốc và Vân Đồn, thời gian thí điểm là 3 năm. Hiện nay, mới có dự án casino tại Phú Quốc triển khai kinh doanh từ tháng 1/2019. Sau hơn 2 năm thí điểm, từ tháng 5/2021 Bộ Tài chính đã chủ động phối hợp với các bộ, ngành, báo cáo Thủ tướng Chính phủ đánh giá quá trình thí điểm. Đến tháng 8/2023, được sự đồng ý của Ban cán sự Đảng Chính phủ, Ban cán sự Đảng Bộ Tài chính đã báo cáo Bộ Chính trị về kết quả thí điểm và đang trong quá trình xin ý kiến chỉ đạo của Bộ Chính trị.
Kết quả thí điểm cho thấy, doanh thu lũy kế từ 2019 - 2023 đạt 6.404 tỷ đồng, nộp ngân sách nhà nước đạt 3.679 tỷ đồng. Năm 2023 kết quả kinh doanh casino khởi sắc so với năm 2022, doanh thu đạt 2.180 tỷ đồng (tăng 45,7%), nộp ngân sách nhà nước là 1.230 tỷ đồng (tăng 68,9%). Tiền vé thu (đối với người Việt Nam) năm 2023 đạt 32,225 tỷ đồng, lũy kế từ 2019 đến 2023 đạt 242 tỷ đồng. Mặc dù kết quả kinh doanh casino có khởi sắc hơn so với năm 2022 nhưng tổng thể dự án đang bị lỗ lũy kế 3.724 tỷ đồng do chi phí khấu hao, trả lãi giai đoạn đầu lớn.
Lũy kế từ năm 2019 đến hết năm 2023, người Việt vào chơi là 295.943 người (chiếm 62%), người nước ngoài là 179.507 người (chiếm 38%). Năm 2020 và 2021 tỷ trọng khách người Việt cao hơn do ảnh hưởng của dịch bệnh COVID-19 không có khách nước ngoài. Năm 2023, khách chơi người Việt giảm đáng kể (chiếm 39% tổng lượng khách vào chơi, bằng 87% so với trước dịch). Độ tuổi của người Việt vào chơi tại casino Phú Quốc là từ đủ 21 tuổi tới 97 tuổi, nhiều nhất là độ tuổi 39.
Đối với định hướng thời gian tới, Bộ Tài chính cho biết, tiếp tục thực hiện chỉ đạo của Bộ Chính trị từ năm 2016, đó là chỉ cấp phép kinh doanh casino cho các dự án quy mô lớn tại các khu dịch vụ, du lịch, thương mại, vui chơi giải trí tổng hợp với tổng mức đầu tư tối thiểu là 2 tỷ đô la Mỹ; chỉ được tổ chức kinh doanh casino sau khi dự án đã giải ngân tối thiểu 50% tổng vốn đầu tư.
Địa điểm kinh doanh casino được Bộ Chính trị chấp thuận đối với từng dự án cụ thể và phải được Thủ tướng Chính phủ chấp thuận chủ trương đầu tư theo quy định của pháp luật đầu tư.