Nhân dịp sơ kết 5 năm thực hiện Chỉ thị 45-CT/TW về việc tiếp tục đẩy mạnh Nghị quyết 36-CT/TW về công tác đối với người Việt Nam ở nước ngoài trong tình hình mới, Phó Chủ tịch Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam Phùng Khánh Tài đã trả lời phỏng vấn của phóng viên TTXVN nhằm đánh giá kết quả hoạt động cũng như đề ra nhiệm vụ trọng tâm, giải pháp để Mặt trận Tổ quốc tiếp tục là cầu nối gắn kết Đảng, Nhà nước, nhân dân với cộng đồng người Việt Nam ở nước ngoài.
Xin ông đánh giá khái quát kết quả hoạt động của Mặt trận Tổ quốc Việt Nam trong việc thực hiện Chỉ thị 45-CT/TW của Bộ Chính trị trong 5 năm qua?
Nghị quyết số 36/NQ-TW ngày 26/3/2004 của Bộ Chính trị về công tác đối với người Việt Nam ở nước ngoài nêu rõ: “Công tác đối với người Việt Nam ở nước ngoài là trách nhiệm của toàn bộ hệ thống chính trị và của toàn dân. Các tổ chức đảng, nhà nước, Mặt trận Tổ quốc Việt Nam và các đoàn thể nhân dân, các ngành, các cấp từ Trung ương đến địa phương, ở trong nước và ngoài nước. Toàn dân ta cần coi đây là một nhiệm vụ quan trọng nhằm phát huy sức mạnh đại đoàn kết toàn dân tộc vì sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc”.
Cùng với đó, Điều 9 Hiến pháp năm 2013 và Luật Mặt trận Tổ quốc Việt Nam quy định cụ thể chức năng, nhiệm vụ đoàn kết người Việt Nam ở nước ngoài: “Mặt trận Tổ quốc Việt Nam tuyên truyền, vận động người Việt Nam định cư ở nước ngoài đoàn kết cộng đồng, giúp đỡ nhau trong cuộc sống, tôn trọng pháp luật nước sở tại; giữ gìn và phát huy bản sắc văn hóa, truyền thống tốt đẹp của dân tộc; giữ quan hệ gắn bó với gia đình và quê hương, góp phần xây dựng và bảo vệ Tổ quốc”.
Trên cơ sở nội dung của Chỉ thị số 45-CT/TW về việc tiếp tục thực hiện Nghị quyết số 36-NQ/TW của Bộ Chính trị khóa IX về công tác với người Việt Nam ở nước ngoài trong tình hình mới, Mặt trận Tổ quốc Việt Nam coi đây là nhiệm vụ quan trọng, xuyên suốt; đa dạng hóa qua phương thức tập hợp, vận động cộng đồng người Việt Nam ở nước ngoài. Chương trình hành động của Đại hội Mặt trận Tổ quốc Việt Nam các nhiệm kỳ đề ra mục tiêu tuyên truyền để xây dựng, củng cố khối đại đoàn kết toàn dân tộc trong nhân dân, đồng bào các dân tộc, tôn giáo, người Việt Nam ở nước ngoài; từ đó chung sức, đồng lòng xây dựng đất nước giàu đẹp, văn minh.
Về phương thức và nội dung triển khai Chỉ thị 45-CT/TW, Mặt trận Tổ quốc tích cực thông tin, tuyên truyền đến cộng đồng người Việt Nam ở nước ngoài về chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách pháp luật Nhà nước cùng các phong trào thi đua yêu nước; đồng thời tăng cường nắm bắt, phản ánh tâm tư, nguyện vọng chính đáng của cộng đồng người Việt Nam ở nước ngoài với Đảng, Nhà nước. Việc quan tâm xây dựng các cơ chế, phương thức phù hợp để cập nhật tình hình, nắm bắt và phản ánh tâm tư, nguyện vọng của người Việt Nam ở nước ngoài là nhiệm vụ trọng tâm của Mặt trận Tổ quốc Việt Nam.
Bên cạnh đó, tổ chức Mặt trận các cấp tham gia xây dựng, tuyên truyền, phổ biến và giám sát việc thực hiện chính sách, pháp luật nhằm đảm bảo quyền và lợi ích hợp pháp, chính đáng của người Việt Nam ở nước ngoài. Vận động người Việt Nam ở nước ngoài tích cực hưởng ứng các cuộc vận động, phong trào thi đua yêu nước, tham gia phát triển kinh tế - xã hội, xây dựng quê hương đất nước.
Cùng với nhiệm vụ đổi mới nội dung, phương thức hoạt động, tăng cường lực lượng làm công tác vận động người Việt Nam ở nước ngoài, Mặt trận tập hợp, đoàn kết người Việt Nam tiêu biểu ở nước ngoài tham gia Ủy ban Mặt trận Tổ quốc Việt Nam các cấp. Đây chính là lực lượng nòng cốt đại diện cộng đồng người Việt Nam ở nước ngoài để thường xuyên phản ánh, thông tin về tình hình cộng đồng người Việt Nam ở nước ngoài, hoạt động của các Hội đoàn; đồng thời thông tin về chủ trương của Đảng, chính sách pháp luật Nhà nước đến người Việt Nam ở nước ngoài.
Tuy nhiên, quá trình triển khai Chỉ thị 45-CT/TW vẫn còn một số khó khăn, vướng mắc như một bộ phận cơ quan chức năng, người dân còn có nhận thức sai lệch, phân biệt đối với kiều bào; công tác thông tin, tuyên truyền đối với người Việt Nam ở nước ngoài chưa được quan tâm đúng mức dẫn đến hiệu quả chưa cao; cơ chế phối hợp giữa các cơ quan làm công tác vận động, tập hợp người Việt Nam ở nước ngoài chưa chặt chẽ, đồng bộ...
Một trong những nội dung then chốt, trọng tâm của Chỉ thị 45-CT/TW nhấn mạnh việc phát huy truyền thống đại đoàn kết toàn dân tộc. Nội dung này đã được Mặt trận Tổ quốc Việt Nam triển khai như thế nào, đặc biệt trong bối cảnh diễn ra dịch COVID-19, thưa ông?
Có thể nói, Chỉ thị 45-CT/TW có ý nghĩa quan trọng, nhằm khơi dậy truyền thống đại đoàn kết, phát huy tinh thần “tương thân, tương ái” quý báu của dân tộc. Đặc biệt, trong bối cảnh đại dịch COVID-19 tác động đến nền kinh tế Việt Nam cũng như mọi mặt đời sống-xã hội của người dân, tinh thần chỉ đạo của Chỉ thị càng trở nên có ý nghĩa quan trọng, kịp thời phát huy sức mạnh người dân Việt Nam, đặc biệt bà con kiều bào xa quê hương.
Hưởng ứng lời kêu gọi của Tổng Bí thư, Chủ tịch nước Nguyễn Phú Trọng; lời kêu gọi tham gia ủng hộ phòng, chống dịch COVID-19 của Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Xuân Phúc và Mặt trận Tổ quốc Việt Nam, kiều bào Việt Nam trên khắp thế giới đã chung sức, đồng lòng đóng góp bằng nhiều hình thức khác nhau cho công tác phòng, chống dịch trong nước.
Cùng với sự tích cực ủng hộ trong nước, Mặt trận Tổ quốc Việt Nam rất xúc động khi được đón nhận nghĩa cử đồng bào cao đẹp, tình cảm đặc biệt của cộng đồng người Việt Nam ở nước ngoài đã có nhiều hoạt động thiết thực, tích cực để đóng góp, hỗ trợ, động viên cho đồng bào trong nước. Tuy gặp nhiều khó khăn trong việc ứng phó với dịch COVID-19 ở nước sở tại nhưng trước diễn biến phức tạp của dịch bệnh trong nước, bà con kiều bào đã dành nhiều tình cảm, nguồn lực để hỗ trợ, đóng góp bằng tình cảm chân thành, sự yêu thương đồng bào.
Không chỉ trong đợt phòng, chống dịch COVID-19, ngay trong đợt lũ lụt ở miền Trung vừa qua, kiều bào đã tích cực quyên góp để hỗ trợ đồng bào trong nước khắc phục hậu quả thiên tai, ổn định cuộc sống. Do đó, khi tiếp nhận tình cảm đó, chúng tôi hết sức xúc động và trân trọng. Đó chính là biểu hiện thiết thực, chân thành, thể hiện tinh thần đoàn kết toàn dân tộc như đúng tinh thần Chỉ thị 45-CT/TW.
Bên cạnh đó, với sự quan tâm đặc biệt của lãnh đạo Đảng, Nhà nước, việc thúc đẩy vai trò của cộng đồng người Việt Nam ở nước ngoài tham gia phản biện, xây dựng, đề xuất các chủ trương, đường lối, chính sách của Đảng, pháp luật của Nhà nước là một trong những nhiệm vụ trọng tâm của Mặt trận Tổ quốc các cấp. Ban Thường trực Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam chủ động phối hợp với Ủy ban Nhà nước về người Việt Nam ở nước ngoài triển khai nội dung đóng góp ý kiến, tham gia vào các sự kiện chính trị của đất nước của bà con kiều bào. Cộng đồng người Việt Nam ở nước ngoài tích cực tham gia các hội nghị lấy ý kiến góp ý về dự thảo sửa đổi Hiến pháp năm 1992, Văn kiện Đại hội Đại biểu Đảng toàn quốc lần thứ XII, XIII...
Các buổi hội nghị, diễn đàn, tọa đàm, gặp gỡ trí thức, doanh nhân, các thanh niên-sinh viên kiều bào dự trại Hè... không chỉ là cơ hội lắng nghe những chia sẻ, sáng kiến, kinh nghiệm mà còn phát huy tiềm năng trí tuệ của kiều bào đóng góp ý kiến, tham gia các sự kiện chính trị - xã hội của đất nước, góp phần xây dựng đất nước thời kỳ hội nhập.
Xin ông cho biết phương hướng triển khai công tác vận động, tập hợp, đoàn kết người Việt Nam ở nước ngoài của Mặt trận Tổ quốc Việt Nam trong thời gian tới?
Từ thực tiễn công tác vận động, tập hợp người Việt Nam ở nước ngoài trong thời gian qua, Mặt trận Tổ quốc tiếp tục nắm bắt thông tin tình hình cộng đồng người Việt Nam ở nước ngoài ở những địa bàn trọng điểm; từ đó tham mưu phương thức, nội dung, hình thức vận động, tập hợp phù hợp, kịp thời; đồng thời huy động nguồn lực, trách nhiệm của cả hệ thống chính trị và nhân dân tham gia công tác này. Vì mục tiêu độc lập dân tộc, dân giàu, nước mạnh, xã hội công bằng, dân chủ, văn minh, không ai phân biệt dân tộc, tôn giáo, địa vị xã hội, nguồn gốc xuất thân..., cùng góp phần thực hiện mục tiêu đại đoàn kết dân tộc.
Trong thời gian tới, Mặt trận Tổ quốc tập trung thực hiện 6 nhiệm vụ trọng tâm. Cụ thể, đổi mới nội dung, phương thức hoạt động nhằm nâng cao hiệu quả công tác đối với người Việt Nam ở nước ngoài, trong đó tập trung nâng cao nhận thức của nhân dân, tạo sự chuyển biến mạnh mẽ và căn bản, tiến tới thống nhất trong nhận thức của các cơ quan, đơn vị trong hệ thống chính trị về công tác người Việt Nam ở nước ngoài. Qua đó, cần xóa bỏ tư duy cũ, mặc cảm nặng nề về quá khứ lịch sử; định kiến về thành phần xã hội, phân biệt đối xử về địa vị xã hội, dân tộc, tôn giáo, giàu nghèo và trình độ phát triển; hướng tới sự cởi mở, thông cảm, tôn trọng, tin cậy lẫn nhau.
Bên cạnh đó, Mặt trận Tổ quốc thực hiện tốt nhiệm vụ đại diện và bảo vệ quyền, lợi ích hợp pháp, chính đáng của người Việt Nam ở nước ngoài; là cầu nối để người Việt Nam ở nước ngoài tham gia xây dựng Đảng, Nhà nước theo quy định; thực hiện giám sát, phản biện xã hội đối với chính sách, pháp luật liên quan; nắm bắt tâm tư, nguyện vọng, tập hợp kiến nghị của bà con ở nước ngoài để phản ánh với Đảng và Nhà nước; tổ chức, lôi cuốn kiều bào hưởng ứng tham gia các phong trào thi đua, cuộc vận động do Mặt trận Tổ quốc Việt Nam phát động.
Mặt trận Tổ quốc phối hợp với các cơ quan hữu quan chú trọng nâng cao hiệu quả công tác thông tin, tuyên truyền để kiều bào hiểu rõ hơn về đất nước cũng như chủ trương, chính sách của Đảng, Nhà nước, quyền lợi và nghĩa vụ của bà con; đồng thời, tuyên truyền, vận động người Việt Nam ở nước ngoài đoàn kết, giúp đỡ nhau trong cuộc sống, tôn trọng pháp luật nước sở tại, giữ gìn và phát huy bản sắc văn hóa, truyền thống tốt đẹp của dân tộc, phát triển phong trào học tiếng Việt, giữ quan hệ gắn bó với gia đình và quê hương, góp phần xây dựng và bảo vệ Tổ quốc.
Tổ chức Mặt trận sẽ phối hợp chặt chẽ với Ủy ban Nhà nước về người Việt Nam ở nước ngoài củng cố các hội đoàn truyền thống, khuyến khích các hình thức tập hợp mới; tạo điều kiện để các chi hội người Việt Nam ở nước ngoài trở thành thành viên của Mặt trận Tổ quốc Việt Nam, Liên hiệp các tổ chức Hữu nghị Việt Nam, Hội Liên hiệp Phụ nữ Việt Nam, Hội Liên hiệp Thanh niên Việt Nam...
Không chỉ tích cực tham gia hòa hợp dân tộc để xây dựng và củng cố vững chắc khối đại đoàn kết toàn dân, tổ chức Mặt trận phối hợp với các bộ, ngành, cơ quan để nghiên cứu, nắm tình hình, mở rộng phạm vi tiếp xúc, đẩy mạnh vận động, đấu tranh với các nhóm, cá nhân có tư tưởng thù địch, không vì lợi ích chung của dân tộc; thúc đẩy xu hướng về quê hương đất nước; tăng cường tiếp xúc, vận động những nhân vật có ảnh hưởng trong cộng đồng, đối thoại trực tiếp với một số tổ chức, cá nhân.
Ngoài ra, tổ chức Mặt trận thúc đẩy vai trò của các Ủy viên Ủy ban Trung ương Mặt trận tổ quốc Việt Nam là người Việt Nam ở nước ngoài, các cá nhân có uy tín, có ảnh hưởng trong cộng đồng, các doanh nhân, chuyên gia, trí thức tiêu biểu trong việc tập hợp, đoàn kết cộng đồng tại nước sở tại trong thời gian tới.
Xin cảm ơn ông!