Phó Thủ tướng, Bộ trưởng Ngoại giao và Hợp tác Quốc tế Campuchia Prak Sokhonn. Ảnh: Nguyễn Vũ Hùng/TTXVN
Theo phóng viên TTXVN tại Phnom Penh, Phó Thủ tướng Prak Sokhonn nêu rõ Campuchia và Việt Nam là hai nước láng giềng có mối quan hệ hơn 1.000 năm qua. Hai nước đã trải qua nhiều khó khăn, đồng cam cộng khổ, hỗ trợ lẫn nhau trong sự nghiệp đòi độc lập, cho đến khi giành chiến thắng vẻ vang trước chế độ thực dân. Mối quan hệ mật thiết đó được nhiều thế hệ lãnh đạo hai nước vun đắp, khởi đầu từ thời cố Thái Thượng hoàng Preah Bat Samdech Norodam Sihanouk cùng nguyên lãnh đạo Đảng và Chính phủ Việt Nam nhiều thời kỳ cho đến các nhà lãnh đạo hiện nay. Từ năm 2005, quan hệ hữu nghị Campuchia-Việt Nam được nâng cấp thành “Quan hệ đoàn kết, hữu nghị truyền thống và hợp tác trên mọi lĩnh vực”.
Tình hữu nghị truyền thống và láng giềng tốt đẹp giữa hai đất nước được thắt chặt bền vững hơn thông qua các hoạt động giao lưu trao đổi đoàn thường xuyên ở mọi thời điểm giữa lãnh đạo các cấp, từ cấp nguyên thủ quốc gia, người đứng đầu chính phủ, quốc hội đến các địa phương giữa hai nước. Tháng 9/2021, Thủ tướng Samdech Techo Hun Sen đã có chuyến thăm Hà Nội. Sau đó, tháng 12/2021, Chủ tịch nước Việt Nam Nguyễn Xuân Phúc cũng đã có chuyến thăm cấp nhà nước tới Campuchia. Thủ tướng Việt Nam Phạm Minh Chính cùng Thủ tướng Hun Sen đã đồng chủ trì lễ kỷ niệm 45 năm "Hành trình hướng tới lật đổ chế độ diệt chủng Pol Pot" tại khu vực lịch sử quân sự Techo Koh Thmo X16 ở tỉnh Tbong Khmum. Sự kiện lịch sử này là điểm nhấn về tình đoàn kết hữu nghị đặc biệt giữa Campuchia và Việt Nam, cũng như tinh thần quốc tế của nhân dân Việt Nam trong việc cứu nhân dân Campuchia thoát khỏi chế độ diệt chủng Pol Pot.
Phó Thủ tướng, Bộ trưởng Bộ Ngoại giao và Hợp tác Quốc tế Campuchia nhấn mạnh có thể nói trong 55 năm qua, quan hệ Campuchia-Việt Nam đã khẳng định rõ với thế giới về một mối quan hệ bền vững, sâu sắc, toàn diện và có khả năng chống chịu trước những biến động địa chính trị khu vực và quốc tế. Hai nước có khả năng giữ gìn và đưa mối quan hệ đoàn kết gắn bó, hợp tác trên mọi lĩnh vực và mọi khuôn khổ, cả song phương và đa phương từng bước phát triển ở mọi giai đoạn, nhằm cải thiện, nâng cao đời sống của người dân và lợi ích giữa hai quốc gia, góp phần quan trọng trong việc gìn giữ hòa bình, ổn định, phát triển bền vững và sự thịnh vượng của cộng đồng ASEAN và toàn thế giới.
Nhân dịp này, Phó Thủ tướng Prak Sokhonn cũng điểm lại những thành tựu quan trọng nổi bật trong quan hệ ngoại giao giữa Campuchia và Việt Nam trong 55 năm qua. Về kinh tế, quy mô thương mại song phương tăng trưởng đáng kể. Nếu như năm 1995, kim ngạch thương mại song phương chỉ đạt 85 triệu USD thì đến năm 2019 hai nước đã đạt mục tiêu quy mô thương mại khoảng 5,2 tỷ USD. Trong lúc thế giới đối mặt với khủng hoảng kinh tế do dịch COVID-19, trao đổi thương mại giữa hai nước trong năm 2020 đạt trên 5,3 tỷ USD và tiếp tục đà tăng trưởng với 9,5 tỷ USD trong năm 2021. Trong 5 tháng đầu năm nay, con số này là khoảng 5,45 tỷ USD. Vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI) từ Việt Nam liên tục tăng. Tính đến hết năm 2021, đầu tư trực tiếp nước ngoài từ Việt Nam vào Campuchia đứng thứ 5 với tổng nguồn vốn khoảng 2,5 tỷ USD.
Trong lĩnh vực giáo dục, từ năm 1981 đến nay, hai nước thường xuyên trao đổi lưu học sinh, cấp học bổng cho sinh viên của nhau. Mỗi năm, Việt Nam cấp cho Campuchia 120 suất học bổng và phía Campuchia cấp cho phía Việt Nam 15 suất học bổng. Trong giai đoạn 1981-2021, Campuchia đã cử 3.967 lưu học sinh sang Việt Nam học ở trình độ từ trung cấp kỹ thuật đến tiến sĩ. Giai đoạn 2000-2021, Việt Nam có 477 viên chức, sinh viên sang học tập tại Campuchia.
Về an ninh - quốc phòng, lực lượng cảnh sát và quân đội của hai nước đã và đang phối hợp và có biện phép xử lý nghiêm khắc, hiệu quả trong công tác phòng chống các loại tội phạm dọc theo tuyến biên giới như khủng bố, buôn ma túy, buôn người, buôn lậu, phá rừng và các loại tội phạm xuyên quốc gia.
Về công tác biên giới, việc xây dựng đường biên giới Campuchia - Việt Nam là đường biên giới hòa bình, hữu nghị, hợp tác và phát triển là quan điểm và quyết tâm kiên định của Thủ tướng Hun Sen. Liên quan công tác phân giới cắm mốc biên giới, hai nước đạt 84% tiến độ công việc và đang nỗ lực xúc tiến để sớm hoàn thành phần việc này. Hoạt động hợp tác phát triển cơ sở hạ tầng, mở cửa khẩu và quản lý biên giới đang tiến triển tốt. Hiện Campuchia và Việt Nam có 43 cửa khẩu, trong đó có 4 cửa khẩu cảng biển, 14 cửa khẩu quốc tế, 13 cửa khẩu song phương và 12 cửa khẩu phụ. Mới đây, trong lễ khánh thành các hạng mục cơ sở hạ tầng ở khu vực lịch sử Techo Koh Thmo X16, Thủ tướng Hun Sen đã tuyên bố sẽ mở thêm một cửa khẩu quốc tế mới giữa Campuchia và Việt Nam ở khu vực này.
Theo Phó Thủ tướng Campuchia, việc mở các chợ kiểu mẫu biên giới Campuchia - Việt Nam “Chợ Đa” ở tỉnh Tbong Khmum không chỉ góp phần thúc đẩy hoạt động mậu dịch song phương, mà còn thúc đẩy tầm nhìn của Thủ tướng Hun Sen về phát triển và thay đổi khu vực biên giới Campuchia với nước láng giềng, nhằm nâng cao đời sống, an sinh, sự phồn vinh của người dân sinh sống ở khu vực biên giới.
Trong lĩnh vực y tế, trước thách thức của dịch bệnh COVID-19, hai nước đã hỗ trợ và ủng hộ lẫn nhau trong cuộc chiến chống dịch COVID-19, cả về tài chính, vật tư y tế và tinh thần đoàn kết, trên cơ sở hợp tác kiểm soát bệnh truyền nhiễm và các bệnh khác thông qua hoạt động trao đổi thông tin, kinh nghiệm, đặc biệt là giữa các tỉnh biên giới.
Liên quan tới hợp tác trong các diễn đàn khu vực và quốc tế, bên cạnh hợp tác song phương, hai nước cũng hợp tác chặt chẽ cấp tiểu vùng và khu vực như các khuôn khổ hợp tác Khu vực Tam giác phát triển Campuchia-Lào-Việt Nam (CLM), Hợp tác Campuchia-Lào-Myanmar-Việt Nam (CLMV), Chiến lược Hợp tác kinh tế Ayeyawady-Chao Phraya-Mekong (ACMECS), Hợp tác Kinh tế tiểu vùng Mekong mở rộng (GMS). Ở cấp khu vực, hai nước có diễn đàn ASEAN và thường xuyên phối hợp chặt chẽ, ủng hộ lẫn nhau nhằm đề cao vai trò trung tâm, đoàn kết, thống nhất và cấu trúc ASEAN. Riêng trên diễn đàn quốc tế, trong khuôn khổ Liên hợp quốc và các tổ chức quốc tế, Campuchia và Việt Nam cũng thường xuyên dành cho nhau sự ủng hộ.
Về các biện pháp nhằm thúc đẩy quan hệ hợp tác Campuchia- Việt Nam trong thời gian tới, Phó Thủ tướng, Bộ trưởng Bộ Ngoại giao và Hợp tác Quốc tế Campuchia nhấn mạnh hai nước cùng nhau giữ gìn, vun đắp và củng cố hơn nữa mối quan hệ hữu nghị truyền thống lâu dài và hợp tác tác diện, vốn không ngừng phát triển trên tinh thần láng giềng tốt đẹp, đoàn kết, tin cậy và hiểu biết lẫn nhau, vì lợi ít chung của hai dân tộc và nhân dân hai nước. Campuchia và Việt Nam sẽ tiếp tục tích cực xúc tiến thực hiện các cơ chế sẵn có như Hội nghị Ủy ban Hỗn hợp Campuchia-Việt Nam về hợp tác kinh tế - văn hóa - khoa học và công nghệ (JC), Hội nghị Hợp tác và phát triển các tỉnh biên giới Campuchia-Việt Nam và Hội nghị Ủy ban Biên giới hỗn hợp Campuchia-Việt Nam (JBC) cùng các cơ chế song phương khác để mở rộng hơn nữa, làm sâu sắc hơn nữa quan hệ hợp tác song phương. Hai nước quyết tâm cụ thể hóa các văn kiện và thỏa thuận đã được các nhà lãnh đạo thông qua trong thời gian qua, vì lợi ích chung của nhân dân hai nước, đóng góp vào hòa bình, ổn định, thịnh vượng và phát triển bền vững của cộng đồng ASEAN và thế giới. Campuchia và Việt Nam sẽ cùng tiếp tục nỗ lực giải quyết các thách thức phát sinh trên nguyên tắc láng giềng tốt, hiểu biết lẫn nhau và hợp tác đôi bên cùng có lợi.
Phó Thủ tướng, Bộ trưởng Bộ Ngoại giao và Hợp tác Quốc tế Campuchia Prak Sokhonn bày tỏ mong muốn những điều tốt đẹp nhất, hạnh phúc, thịnh vượng và phát triển đến với đất nước và nhân dân hai nước và mối quan hệ Campuchia - Việt Nam ngày càng bền chặt.