Xung đột Hamas - Israel: Hội nghị quốc tế của LHQ thúc đẩy giải pháp hai nhà nước

Phóng viên TTXVN tại Trung Đông dẫn truyền thông địa phương cho biết Tuyên bố New York về Giải quyết Hòa bình Vấn đề Palestine được công bố tại phiên bế mạc hội nghị sau hai ngày nhóm họp với sự tham dự của các bộ trưởng từ trên 100 quốc gia để thúc đẩy các cuộc thảo luận về giải pháp hai nhà nước cho cuộc xung đột Israel - Palestine.

Tuyên bố đã vạch ra một tiến trình có thời hạn để thành lập một nhà nước Palestine độc lập, có chủ quyền bên cạnh Israel, với các đảm bảo an ninh cho cả hai bên. Tuyên bố đã nhận được sự ủng hộ của nhiều đối tác quốc tế, trong đó có Liên minh châu Âu (EU), Brazil, Ai Cập, Nhật Bản... Ban tổ chức hội nghị mô tả đây là sự đồng thuận toàn cầu chưa từng có về sự cấp thiết phải giải quyết cuộc xung đột kéo dài giữa Israel và Palestine.

Tuyên bố New York nêu rõ cuộc xung đột ở Gaza phải chấm dứt ngay lập tức, đồng thời lên án các cuộc tấn công của phong trào Hồi giáo Hamas nhằm vào dân thường Israel vào ngày 7/10/2023 cũng như các hoạt động quân sự sau đó của Israel tại Gaza, gây ra thương vong dân sự trên diện rộng và phá hủy cơ sở hạ tầng tại dải đất này.

Tuyên bố cảnh báo rằng một cuộc xung đột kéo dài, nếu không có một con đường hòa bình đáng tin cậy, sẽ đặt ra những mối đe dọa nghiêm trọng đối với sự ổn định của khu vực và quốc tế. Tuyên bố kêu gọi thực hiện ngay lập tức một thỏa thuận ngừng bắn theo từng giai đoạn, do Ai Cập, Qatar và Mỹ làm trung gian, nhằm chấm dứt xung đột, đảm bảo việc trao đổi con tin cũng như đảm bảo việc rút quân đội Israel khỏi Gaza.

Tuyên bố cũng kêu gọi tái thống nhất Dải Gaza và Bờ Tây dưới sự kiểm soát của Chính quyền Palestine, yêu cầu Hamas phải từ bỏ quyền lực ở Gaza và giao nộp vũ khí. Một ủy ban hành chính chuyển tiếp, được các đối tác quốc tế hậu thuẫn, sẽ được thành lập dưới sự quản lý của Chính quyền Palestine, với sự hỗ trợ của một phái bộ ổn định tạm thời do Liên hợp quốc (LHQ) lãnh đạo nhằm bảo vệ dân thường và hỗ trợ quá trình chuyển giao an ninh và điều hành ở Gaza. Tuyên bố nhấn mạnh chỉ có giải pháp chính trị mới có thể mang lại hòa bình, tái khẳng định sự ủng hộ của quốc tế đối với giải pháp hai nhà nước dựa trên đường biên giới năm 1967, với Đông Jerusalem là thủ đô của nhà nước Palestine tương lai.

Tuyên bố cam kết thúc đẩy sự hỗ trợ quốc tế cho công cuộc tái thiết Gaza, tán thành kế hoạch phục hồi do các quốc gia Arập - Hồi giáo thông qua tại Hội nghị thượng đỉnh bất thường của Liên đoàn Arập (AL) hồi tháng 4/2025, đồng thời thông báo Hội nghị Tái thiết Gaza sắp tới sẽ diễn ra tại thủ đô Cairo của Ai Cập. Tuyên bố cam kết thành lập một quỹ tín thác quốc tế chuyên biệt, tái khẳng định vai trò của Cơ quan Cứu trợ và Việc làm của Liên hợp quốc dành cho người tị nạn Palestine (UNRWA) và ủng hộ chương trình cải cách của Chính quyền Palestine.

Tuyên bố cũng kêu gọi Israel ngừng các hoạt động xây dựng khu định cư, chấm dứt bạo lực của người định cư và đưa ra cam kết công khai, rõ ràng về giải pháp hai nhà nước. Tuyên bố cảnh báo rằng các biện pháp đơn phương đe dọa phá hủy con đường cuối cùng còn lại dẫn đến hòa bình.

Tuyên bố đề xuất tìm hiểu một khuôn khổ an ninh khu vực theo mô hình của Hiệp hội các quốc gia Đông Nam Á (ASEAN) và Tổ chức An ninh và Hợp tác châu Âu (OSCE), đồng thời đưa ra ý tưởng về "Ngày Hòa bình" trong tương lai để đánh dấu sự kết thúc chính thức của xung đột và khởi động hợp tác khu vực về thương mại, năng lượng và cơ sở hạ tầng.

Saudi Arabia và Pháp cam kết trình bày báo cáo tiến độ về những nỗ lực thực hiện tuyên bố này tại kỳ họp thứ 80 của Đại hội đồng Liên hợp quốc (ĐHĐ LHQ) vào tháng 9 năm nay, đồng thời giao nhiệm vụ cho những bên chủ trì các nhóm công tác thiết lập một cơ chế tiếp nối dưới sự bảo trợ của Liên minh toàn cầu để thúc đẩy giải pháp hai nhà nước do Saudi Arabia thành lập năm 2024. Tuyên bố nhấn mạnh: "Đây là một cơ hội lịch sử. Giờ là thời điểm cho hành động tập thể và quyết đoán để chấm dứt xung đột, công nhận nhà nước Palestine và đảm bảo hòa bình và phẩm giá cho cả hai dân tộc".

Trong khi đó, bên ngoài khuôn khổ hội nghị nói trên, thêm một số nước châu Âu đề cập khả năng công nhận Nhà nước Palestine trong tháng 9 này, tương tự tuyên bố trước đó của Pháp. Thủ tướng Anh Keir Starmer ngày 29/7 tuyên bố nước này sẽ công nhận Nhà nước Palestine vào tháng 9 tới nếu như Israel không thực hiện "các bước đi thực chất để chấm dứt tình hình tồi tệ ở Dải Gaza", bao gồm lệnh ngừng bắn và cam kết thực hiện một tiến trình hòa bình lâu dài, hướng tới giải pháp hai nhà nước. Thông báo của Chính phủ Anh cho biết Thủ tướng Starmer sẽ công nhận Nhà nước Palestine trước kỳ họp của ĐHĐ LHQ.

Sau thông báo của Anh, Thủ tướng Malta Robert Abela cùng ngày cho biết nước này sẽ công nhận Nhà nước Palestine vào tháng 9 năm nay. Trước đó, ngày 24/7, Tổng thống Pháp Emmanuel Macron cũng tuyên bố nước này sẽ chính thức công nhận Nhà nước Palestine tại khóa họp sắp tới của ĐHĐ LHQ. Hồi tháng 5 vừa qua, ba nước gồm Ireland, Na Uy và Tây Ban Nha đã chính thức công nhận Palestine là một nhà nước độc lập.