Tại châu Phi các ứng dụng điện thoại còn được sử dụng để chống sốt rét. Ảnh: DW
Ricky Rapa Thomson từng làm bảo vệ và lái xe ôm trước khi trở thành một doanh nhân. Anh đã đồng sáng lập công ty khởi nghiệp SafeBoda cam kết vận chuyển an toàn và đáng tin cậy tại Uganda. SafeBoda cũng đưa ra các giải pháp tài chính cho người lái xe và người sử dụng ứng dụng với hy vọng trở thành dịch vụ gọi xe lớn nhất châu Phi.
Kênh Al Jazeera đánh giá câu chuyện của SafeBoda là điều các nhà đầu tư công nghệ thường yêu thích. Thomson đã lo lắng khi SafeBoda huy động đầu tư trong năm 2019, tuy nhiên ứng dụng này nhận được đầu tư từ ngân hàng Allianz (Đức) và “siêu ứng dụng” Gojek của Indonesia, cả hai đơn vị này trước đây chưa từng rót tiền vào công nghệ tại châu Phi.
Hai năm sau câu chuyện của Thomson, châu Phi nổi lên như vùng đất hứa cho đầu tư vào công nghệ tài chính. Các nhà đầu tư toàn cầu, thường đến từ những quốc gia có truyền thống không đầu tư lớn ở châu Phi, đang đổ xô vào các công ty khởi nghiệp đầy triển vọng ở "Lục địa Đen". Từ các tập đoàn khổng lồ đến những công ty đầu tư mạo hiểm (VC) đều không muốn trở thành kẻ chậm chân.
Theo Digest Africa, chỉ tính riêng trong quý 3 năm nay, các công ty công nghệ tài chính châu Phi đã huy động được tới 906 triệu USD, cao hơn mức đầu tư của tất cả các ngành khác cộng lại trong nửa đầu năm 2021.
Cách đây 3 năm, công ty khởi nghiệp tư nhân duy nhất tại châu Phi đạt giá trị trên 1 tỷ USD là doanh nghiệp thương mại điện tử Jumia của Nigeria. Hiện nay, có đến 7 công ty khởi nghiệp châu Phi gia nhập câu lạc bộ tỷ USD. Trong số này có 5 công ty công nghệ tài chính.
Ông Ryosuke Yamawaki tại công ty đầu tư mạo hiểm Kepple Africa Ventures gia nhập thị trường châu Phi trong năm 2018 nhận định làn sóng này mới chỉ bắt đầu. Ông Yamawaki nói: “Tôi cho rằng nó sẽ bùng nổ. Ngày nay chúng ta chứng kiến các nhà đầu tư đến từ ngoài châu Phi mỗi ngày”.
Vào tháng 10, Google thông báo quỹ 50 triệu USD để hỗ trợ các doanh nghiệp khởi nghiệp châu Phi. Cùng tháng, công ty trụ sở tại New York (Mỹ) Tiger Global đầu tư tới 15 triệu USD vào doanh nghiệp Mono của Nigeria và 3 triệu USD vào Union54 của Zambia.
Không chỉ có phương Tây để mắt đến các doanh nghiệp công nghệ tài chính châu Phi. Vào tháng 8, tập đoàn SoftBank (Nhật Bản) dẫn đầu vòng đầu tư 400 triệu USD vào dịch vụ thanh toán qua điện thoại OPay của Nigeria.
Các công ty đầu tư mạo hiểm của Nhật Bản như Kepple Africa Ventures, Samurai Incubate Africa và Asia Africa Investment & Consulting đã đẩy mạnh hoạt động tại châu Phi trong 2 năm qua. Kepple Africa Ventures đã đầu tư khoảng 15 triệu USD vào 96 công ty.
Chắc chắn công nghệ tài chính đang trở nên thu hút trên toàn cầu - không chỉ ở châu Phi. Nhưng châu lục này có những đặc điểm và thách thức độc đáo khiến lĩnh vực này trở nên phù hợp một cách lý tưởng.
Aubrey Hruby, cố vấn của nhóm 500 công ty lớn nhất Mỹ, đánh giá các tài năng người châu Phi trong lĩnh vực công nghệ tài chính đến nay đã trưởng thành, nhiều trong số đó là bước vào lần khởi nghiệp thứ hai hoặc thứ ba.
Ngoài ra, thị trường tại châu Phi cũng mang đến nhiều cơ hội. Có đến 40% người dân tại vùng Hạ Sahara dưới 15 tuổi và nhóm này là khách hàng tiềm năng trong tương lai bởi điện thoại thông minh đang tăng mạnh mẽ tại đây.
Tuy các nhà đầu tư vẫn lo ngại về bất ổn chính trị và các quy định thiếu chắc chắn tại một số quốc gia châu Phi nhưng Thomson cho rằng dòng đầu tư vào các công ty công nghệ tài chính châu Phi cho thấy con đường hướng đến tương lai tốt hơn. Anh nói: “Khi các nhà đầu tư nước ngoài ủng hộ các nhà sáng tạo và công nghệ địa phương, điều đó tương đương với xây dựng một thế giới tốt hơn”.