Tàu sân bay Mỹ đỗ ngoài khơi bờ biển Haifa, Israel tháng 7/2017. Ảnh: AP
Theo đài phát thanh Sputnik, Haifa từ trước đến nay luôn là địa điểm triển khai các cuộc tập trận hải quân chung giữa Mỹ và Israel. Tàu Mỹ cũng thường xuyên xuất hiện và đỗ tại cảng biển sầm uất nhất Israel.
Tuy nhiên, một thỏa thuận đạt được vào năm 2015 giữa Bộ Giao thông Vận tải Israel và Tập đoàn Cảng Quốc tế Thượng Hải (SIPG) có thể tạo ra rào cản đối với tương lai hợp tác giữa Mỹ và Israel.
Theo thỏa thuận, SIPG sẽ giành quyền kiểm soát cảng biển Israel trong 25 năm, bắt đầu từ năm 2021. Công ty Trung Quốc đã trả 2 tỷ USD cho dự án này và có kế hoạch biến đổi khu vực tiếp nhận Haifa trở thành cảng biển lớn nhất đất nước.
Về phần mình, một đại diện của Hạm đội 6 Hải quân Mỹ cho biết quan hệ đối tác với Israel vẫn rất “ổn định”. “Tàu của Hải quân Mỹ thường xuyên ghé thăm Haifa, phục vụ hoạt động quân sự song phương giữa Mỹ và Israel”, Chỉ huy Kyle Raines trả lời tờ Jerusalem Post, khi được hỏi liệu sự xuất hiện của Trung Quốc có thể ảnh hưởng đến các hoạt động của hạm đội tại cảng biển Địa Trung Hải.
“Hiện tại không có thay đổi nào đối với hoạt động của chúng tôi ở Israel. Nhưng tôi không thể suy đoán những chuyện có thể xảy ra vào năm 2021”, vị chỉ huy e ngại.
Theo các nguồn tin thông thạo vấn đề, các quan chức quốc phòng Mỹ đã chia sẻ nỗi lo ngại với các đối tác Israel, trong khi Chính phủ Israel đã đồng ý “xem xét thỏa thuận” ở cấp thành viên nội các.
Một sĩ quan cao cấp thuộc Lực lượng Phòng vệ Israel (IDF) xác nhận việc xem xét thỏa thuận đã được cựu Bộ trưởng giao thông Israel Katz - hiện là thành viên nội các Israel - chấp thuận. Quá trình tái đánh giá đang được tiến hành nhưng kết quả vẫn chưa rõ ràng.
Trước đó, Đô đốc nghỉ hưu Gary Roughead - cựu Tư lệnh Tác chiến Hải quân Mỹ, cảnh báo việc Trung Quốc tiếp quản cảng biển trong vịnh có thể buộc tàu chiến Mỹ cập cảng rời sang nơi khác.
“Đơn vị khai thác cảng Trung Quốc có thể theo dõi chặt chẽ các hoạt động của tàu Mỹ, biết được lúc nào tàu Mỹ cần bảo trì và có thể tiếp cận các trang thiết bị được chuyển đến”, cựu Tư lệnh Roughead phát biểu tại một hội nghị tổ chức vào tháng trước ở Đại học Haifa.
Cảng Haifa cũng không nằm cách xa căn cứ hải quân có hạm đội tàu ngầm của Israel. Theo các nguồn tin, hoạt động tàu thuyền của Trung Quốc sẽ nằm ở khoảng cách khá gần với hạm đội tàu ngầm Israel, làm dấy lên lo ngại về nguy cơ an ninh nghiêm trọng.
Văn phòng Thủ tướng Israel, Bộ Giao thông Vận tải và Bộ Ngoại giao hiện vẫn chưa đưa ra bất kỳ lời bình luận nào về tương lai thỏa thuận cảng Haifa.