Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình (bên phải) và Tổng thống Donald Trump tại cuộc gặp ở Bắc Kinh, Trung Quốc năm 2017. Ảnh: AFP/TTXVN
Tuy nhiên, vẫn còn nhiều rào cản cần được tháo gỡ trước khi chuyến thăm có thể diễn ra.
Hôm 19/2, Tổng thống Mỹ Donald Trump cho biết ông kỳ vọng Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình sẽ đến thăm Washington, đồng thời ca ngợi mối quan hệ "tuyệt vời" giữa hai bên trong bối cảnh Bắc Kinh và Washington đang nỗ lực ổn định quan hệ song phương.
Theo các chuyên gia chính trị Trung Quốc, khả năng ông Tập nhận lời mời là khá cao vì Bắc Kinh có lợi ích trong việc xây dựng quan hệ cá nhân với ông Trump. Chỉ trong hơn một tháng, ông Trump đã hai lần nhắc đến lời mời này.
Ngay khi nhậm chức, ông Trump đã áp thuế 10% lên toàn bộ hàng hóa Trung Quốc. Tuy nhiên, khi được hỏi về khả năng đạt được một thỏa thuận thương mại mới, ông trả lời: "Điều đó có thể xảy ra, có thể xảy ra". Đồng thời, ông chủ Nhà Trắng nhấn mạnh mối quan hệ cá nhân với ông Tập: "Hãy nhớ rằng, ông ấy yêu Trung Quốc, còn tôi yêu nước Mỹ. Vì vậy, giữa chúng tôi có một chút cạnh tranh. Nhưng mối quan hệ giữa tôi và Chủ tịch Tập, tôi có thể nói, là một mối quan hệ tuyệt vời".
Tổng thống Trump cũng khẳng định rằng trong nhiệm kỳ đầu tiên, ông đã đạt được một thỏa thuận thương mại tuyệt vời với Trung Quốc.
Ngoài ra, ông cũng tiết lộ kế hoạch đón tiếp Tổng thống Pháp Emmanuel Macron và Thủ tướng Anh Keir Starmer tại Washington trong thời gian tới, trước khi nói: "Cuối cùng, chúng ta sẽ đón tiếp Chủ tịch Tập".
Tuy nhiên, ông Trump không đưa ra thời gian cụ thể hoặc xác nhận liệu hai nhà lãnh đạo có liên lạc trực tiếp hay không.
Một ngày sau tuyên bố của Tổng thống Mỹ, Bắc Kinh không đề cập trực tiếp đến lời mời nhưng kêu gọi Washington tôn trọng các cam kết mà hai bên đã đạt được trong cuộc điện đàm giữa hai nhà lãnh đạo ngay trước khi Trump nhậm chức.
Người phát ngôn Bộ Ngoại giao Trung Quốc Quách Gia Khôn cho biết: "Chúng tôi sẵn sàng hợp tác với Mỹ để thúc đẩy quan hệ Trung-Mỹ phát triển ổn định, lành mạnh và bền vững. Trung Quốc hy vọng Mỹ thực sự thực hiện những nhận thức chung quan trọng đã đạt được trong cuộc điện đàm giữa hai nhà lãnh đạo và hợp tác cùng Trung Quốc để hướng tới mục tiêu này".
Những rào cản đối với chuyến thăm của Chủ tịch Tập Cận Bình
Ô tô nhập khẩu được vận chuyển tại cảng Long Beach, California, Mỹ. Ảnh: Getty Images/TTXVN
Giới quan sát Trung Quốc cho rằng một cuộc gặp sẽ giúp cải thiện quan hệ song phương và giảm nguy cơ chiến tranh lạnh mới, nhưng vẫn còn những trở ngại đáng kể cần giải quyết.
Trong nhiệm kỳ đầu tiên của ông Trump, ông Tập đã có chuyến thăm không chính thức đến khu nghỉ dưỡng Mar-a-Lago, Florida vào năm 2017. Lần gần đây nhất ông đến Mỹ là vào năm 2023, khi gặp Tổng thống Joe Biden tại California. Tuy nhiên, theo giáo sư Chu Phong tại Đại học Nam Kinh, Bắc Kinh sẽ muốn một chuyến thăm cấp nhà nước chính thức hơn là một cuộc gặp không chính thức.
Từ khi quay trở lại Nhà Trắng vào tháng 1, ông Trump đã tiếp đón Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu, Thủ tướng Nhật Bản Shigeru Ishiba và Thủ tướng Ấn Độ Narendra Modi.
Giáo sư Chu nhận định: "Việc Chủ tịch Trung Quốc thực hiện chuyến thăm cũng rất quan trọng. Đối với ông Trump, các chuyến thăm của lãnh đạo các cường quốc châu Á sẽ giúp ông củng cố hình ảnh lãnh đạo mạnh mẽ trong nhiệm kỳ thứ hai".
Tuy nhiên, ông cũng cho rằng chính sách đối với Trung Quốc của ông Trump sẽ không có thay đổi mang tính quyết định, nhưng hai bên có thể tìm được điểm chung về một số vấn đề như chiến tranh thương mại.
Theo giáo sư Đào Đại Minh tại Đại học Nhân dân Trung Quốc, Bắc Kinh sẽ chỉ chấp nhận chuyến thăm nếu điều kiện phù hợp. Ông nhấn mạnh: "Quan hệ song phương cần duy trì ổn định, và một số cá nhân tại Mỹ phải ngừng các nỗ lực kiềm chế Trung Quốc".
Đề cập đến Bộ trưởng Ngoại giao Mỹ Marco Rubio, một trong những chính trị gia có quan điểm cứng rắn với Trung Quốc, ông Đào lưu ý rằng các cuộc gặp cấp cao cần được chuẩn bị kỹ lưỡng thông qua các kênh ngoại giao. Đáng chú ý, Ngoại trưởng Trung Quốc Vương Nghị và Marco Rubio vẫn chưa có cuộc gặp trực tiếp nào.
Khả năng diễn ra cuộc gặp thượng đỉnh giữa hai nhà lãnh đạo
Mặc dù thông thường, một hội nghị thượng đỉnh cần có sự chuẩn bị từ các cấp ngoại giao thấp hơn, nhưng theo giáo sư Chu Phong, vẫn có ngoại lệ.
Ông nhận định xét đến đặc thù quan hệ Mỹ-Trung, vốn nhấn mạnh vai trò của nguyên thủ quốc gia, một chuyến thăm mà không cần có các cuộc gặp cấp cao trước đó sẽ thể hiện sự đồng thuận cấp cao giữa hai bên, đây là một tín hiệu tích cực.
"Cả Tổng thống Trump và Chủ tịch Tập đều là những nhà lãnh đạo có cá tính mạnh mẽ. Cuộc gặp trực tiếp sớm và việc nối lại các chuyến thăm song phương sẽ giúp thúc đẩy đối thoại Mỹ-Trung lên một tầm cao mới", ông nói.
Tuy nhiên, Bắc Kinh có thể sẽ nhấn mạnh yếu tố ngoại giao chính thức, cũng như đặt ra danh sách các thỏa thuận tiềm năng trước khi thực hiện chuyến thăm, theo nhận định của Pang Zhongying, chuyên gia tại Viện nghiên cứu Đông Nam Á (ISEAS-Yusof Ishak) tại Singapore.
Dù vậy, Moskva có thể là điểm gặp gỡ khả dĩ hơn Washington. Nga vừa xác nhận rằng ông Tập sẽ thăm Moskva vào ngày 9/5 để dự lễ kỷ niệm kết thúc Thế chiến II tại châu Âu – sự kiện mà ông Trump cũng đã được mời.
Nhà phân tích quan hệ quốc tế Thẩm Định Lập tại Thượng Hải nhận định: "Chuyến thăm có thể không giải quyết được tất cả các vấn đề, nhưng mục tiêu của nó là tạo điều kiện để giải quyết chúng".
Ông cũng cho rằng Bắc Kinh sẽ muốn có cam kết rõ ràng từ chính quyền Tổng thống Trump trước khi chấp nhận lời mời, đặc biệt là về vấn đề Đài Loan, chiến tranh thương mại và thuế quan, hạn chế xuất khẩu công nghệ cao
"Có hàng trăm lý do để ông Tập đến Mỹ và không có lý do nào để từ chối", ông kết luận.