Binh sỹ thuộc Lữ đoàn tấn công sơn cước số 128. Ảnh: Bộ Quốc phòng Ukraine
Quân đoàn quốc tế Ukraine ra đời năm 2022, là nơi dành cho những người nước ngoài háo hức tham chiến và đối đầu với các lực lượng Nga. Ukraine cho biết có 20.000 người đăng ký, mặc dù các chuyên gia cho rằng 4.000 là con số cao nhất thực tế hơn.
Vào năm 2024, quân đoàn này bị suy yếu sau hơn năm thực tế chiến đấu khắc nghiệt và tỷ lệ thương vong ở mức cực cao ngay cả đối với Ukraine.
Ba ngày sau cuộc xung đột với Nga nổ ra năm 2022, Tổng thống Volodymyr Zelensky đã kêu gọi những người nước ngoài đến Ukraine tham chiến vì “hòa bình và dân chủ”. Sau đó, Quân đoàn quốc tế bảo vệ lãnh thổ Ukraine (ILDU) ra đời.
Nhiều người cũng đã đáp lại lời kêu gọi của Tổng thống Zelesky. Ví dụ, bên ngoài đại sứ quán Ukraine ở Anh, hàng dài người đã xếp hàng để đăng kí tham gia ILDU. ILDU đã kết nạp những tân binh này - một số có kinh nghiệm quân sự, một số thì không.
Quân đoàn này đã triển khai lực lượng trên khắp tiền tuyến trong một số trận chiến ác liệt nhất của cuộc chiến, nơi nhiều thành viên của họ thiệt mạng.
Carl Larson, một cựu chiến binh Mỹ từng phục vụ ở Iraq, đã trải qua ba tháng chiến đấu quanh thành phố Kharkov phía Đông Ukraine vào mùa hè năm 2022, nói rằng động cơ tham gia của các chiến binh rất khác nhau: “Nhiều người trong chúng tôi ở đó vì những lý do 'bảo vệ nền dân chủ', nhưng rất nhiều người khác đến đó vì những mục đích sai trái: những người 'nghiện adrenaline' (bị kích thích), những người đang tìm kiếm một nơi trú ngụ thay thế hoặc vì họ gặp vấn đề cá nhân ở quê nhà".
Các nghiên cứu từ tháng 7 - 9 năm ngoái của Viện Nghiên cứu An ninh (RUSI) có trụ sở tại London cũng đưa ra kết luận tương tự. Một số tham gia nhằm đăng hình ảnh của họ ở vùng chiến sự chỉ để trở nên nổi tiếng trên mạng xã hội.
Theo Business Insider, những người tham gia Quân đoàn Quốc tế ở Ukraine gồm một nhóm hỗn hợp gồm các cựu chiến binh có kinh nghiệm chiến đấu, những người tìm kiếm sự nổi tiếng và những người đang tìm cách thể hiện bản thân nhưng hoàn toàn không phù hợp với vai trò quân sự trong vùng chiến sự.
Một số người thậm chí không chịu đựng được sau vài tuần tham gia. Ví dụ, một cuộc tấn công tên lửa của Nga vào tháng 3/2022 đã đánh trúng một căn cứ gần Lviv đang được sử dụng cho các chiến binh nước ngoài ở Ukraine. Marco Bocchese, Phó Giáo sư về quan hệ quốc tế tại Đại học Webster (Áo) và chuyên gia của RUSI, gọi cuộc tấn công là "thời điểm bước ngoặt" đối với nhiều chiến binh nước ngoài.
Ukraine ban đầu cho biết 20.000 tình nguyện viên nước ngoài đã đăng ký tham gia chiến đấu. Chuyên gia Bocchese cho rằng con số này là "tuyên truyền thuần túy". Vào tháng 1 năm ngoái, tờ Washington Post ước tính con số này có thể lên tới gần 3.000. Bốn chuyên gia được liên hệ để thực hiện báo cáo của RUSI trên ước tính quân số của ILDU vào tháng 5/2024 là từ 1.000 đến 2.000.
Một số chiến binh nước ngoài đã gia nhập những đơn vị khác trong quân đội Ukraine: trong các cơ quan tình báo, hoặc trong các đơn vị đặc biệt Ukraine, chẳng hạn như Đại đội Chosen tinh nhuệ - một đơn vị trinh sát và tấn công gồm các tình nguyện viên Mỹ và Australia thuộc Lữ đoàn cơ giới số 59.
Matteo Pugliese, nhà nghiên cứu tại Đại học Barcelona, cho biết cơ quan tình báo Ukraine điều phối các đơn vị tình nguyện viên nước ngoài. Theo ông Pugliese, các chiến binh nước ngoài thường “thương vong nhiều hơn binh lính Ukraine trong các hoạt động có mức độ rủi ro cao”.
Larson, Trung đội trưởng của 1 trung đội gồm lính đánh thuê nước ngoài thừa nhận, nhiều tình nguyện viên nước ngoài, đặc biệt là những người từng chiến đấu ở những nơi như sa mạc Iraq, đã phải vật lộn để thích nghi với địa hình ở Ukraine cũng như vũ khí được sử dụng ở đó.
“Chúng tôi đã mất nhiều người vì máy bay không người lái”, vị chỉ huy trung đội trên nói.
Oleksandr Shahuri, người phát ngôn Quân đoàn Quốc tế trên cho biết cho biết những người tham gia đến từ hơn 100 nước. Đầu năm nay, Tổng thống Zelensky đã ban hành sắc lệnh cho phép công dân nước ngoài cư trú hợp pháp tại Ukraine được gia nhập Lực lượng Vệ binh Quốc gia. Ông cũng đề xuất luật tạo điều kiện dễ dàng hơn cho người nước ngoài chiến đấu cho Ukraine được nhận quyền công dân.
Điều đó có thể tạo ra sự “hấp dẫn” đối với một số tình nguyện viên nước ngoài, chuyên gia Bocchese nói. Ở một số nước, việc chiến đấu vì Ukraine đồng nghĩa với từ bỏ quốc tịch ở quê nhà. Áo, Montenegro, Kosovo và Ấn Độ coi việc tham gia đó là bất hợp pháp.
Chuyên gia Bocchese nói: “Một số người sẽ phải đối mặt với các biện pháp trừng phạt hình sự khi trở về nước vì họ đã gia nhập một đơn vị quân sự nước ngoài”.